Konspekt katechezy dla szkoły średniej
Temat: Jak należy postępowa w domu Bożym?
Cel ogólny: Ukazanie właściwego zachowania się w domu Bożym.
Kształtowanie postawy współodpowiedzialności za Kościół.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
-wskazuje analogię pomiędzy domem a Kościołem
-podaje różne znaczenia słowa Kościół
-nazywa różne znaki i gesty liturgiczne
-charakteryzuje różne postawy modlitewne
-stosuje poznane postawy w swoim życiu
-przyjmuje postawę odpowiedzialności za dom Boży
-świadomie i czynnie uczestniczy w Liturgii Eucharystycznej
Środki dydaktyczne
Pismo Święte, dokumenty Soboru Watykańskiego II , Katechizm Kościoła Katolickiego, Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, list apostolski „Novo millennio ineunte”
Metody
Analiza tekstu biblijnego, wykład, praca w grupach, „budowa domu”
Przebieg Katechezy
Modlitwa
„Ojcze nasz”
Wprowadzenie
Dzisiejszą katechezę rozpoczniemy od zbudowania domu. Przygotowałam dla was taki szablon który wy zapełnicie „ cegłami” . Napiszcie na tych cegłach wartości które budują wspólnotę domu.
Gdy przypatrzymy się waszej pracy jesteśmy wstanie wskazać inne miejsce, które budują też takie wartości -jest to Kościół . W Kościele słuchamy, czujemy się bezpieczni, mamy określone zadania , mamy prawa i obowiązki. Jedno ze znaczeń słowa Kościół (Ecclesia- święty lud, uroczyste zgromadzenie) wskazuje na społeczność chrześcijan spotykającą się w określonym domu na służbę Bożą. Prawdziwy dom Boży to ten który zbudował Bóg współdziałając z człowiekiem, dom w którym wraz z życiem przekazywane są wartości oparte na mądrości Bożej, i w którym daje się przykład życia tymi wartościami. Jest to dom, który jest społecznością żywych i umarłych, dom w którym obowiązuje wzajemna odpowiedzialność za siebie. W domu Bożym każdy ma swoje miejsce i jednocześnie każdy ma być współodpowiedzialny za jego piękno, kształt i życie domowników.
Proszę teraz abyście otworzyli Pismo Święte, szukamy 1 listu św. Pawła do Tymoteusza. Wybrany uczeń czyta fragment , analiza.
„Polecam więc przede wszystkim, by prośby, modlitwy, wspólne błagani, dziękczynienia odprawiane były za wszystkich ludzi: za królów i za wszystkich sprawujących władzę, abyśmy mogli prowadzić życie ciche i spokojne z całą pobożnością i godnością. Jest to bowiem dobre i miłe w oczach Zbawiciela naszego, Boga który pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy.” ( 1Tm 2.1-4)
-Co zaleca św. Paweł odnośnie modlitwy?
„Chcę więc, by mężczyźni modlili się na każdym miejscu, podnosząc ręce czyste, bez gniewu i sporów” (1Tm 2.8)
-Jak powinni zachowywać się mężczyźni na modlitwie?
„Podobnie kobiety- skromnie przyodziane, nich się przyozdabiają ze wstydliwością umiarem, nie przesadnie zaplatanymi włosami, nie złotem czy perłami, czy kosztownym strojem, lecz dobrymi uczynkami, co przystoi kobietom, które się przyznają do pobożności.” (1 Tm 2.9-10)
-Jaka powinna być modlitwa kobiety?
„Gdybym zaś się opóźnił, piszę byś wiedział, jak należy postępować w domu Bożym, który jest podporą Boga żywego, filarem i podporą prawdy” (1 Tm 3,15)
- Z czego wynika obowiązek właściwego zachowania się w Kościele?
Przeczytane fragmenty listu św. Pawła wprowadził nas w temat dzisiejszej katechezy.
Zapiszemy temat katechezy: Jak należy postępowa w domu Bożym?
Rozwinięcie
Kościół jest miejscem wyjątkowego spotkania., dlatego wygląd zewnętrzny jest najbardziej rzucającym się elementem posługi . Powinien więc podkreślać wielkość dokonujących się tajemnic. Msza Św. nie jest wydarzeniem sportowym, rozrywkowym, ani turystycznym. Ma ona poważny charakter . Dlatego wymaga odpowiedniego wyglądu tych, którzy w niej uczestniczą.
W Kościele przyjmujemy różne postawy modlitewne, spotykamy się ze znakami i gestami, pełnią one swoją rolę tylko wtedy gdy są przeniknięte duchem Słowa Bożego i z niego czerpią swoje znaczenie.
Praca w grupach
Grupa I
-Z jakich elementów składa się celebracja sakramentalna?
-Wyjaśnij religijny sens znaku?
..Celebracja sakramentalna składa się ze znaków i symboli. Według Boskiej pedagogii zbawienia ich znaczenie ma swoje korzenie w dziele stworzenia i w kulturze ludzkiej. Ukonkretnia się w wydarzeniach Starego Przymierza. a w pełni objawia w osobie i dziele Chrystusa". K KK 1145.
Ludzkie życie wypełnione jest gestami, symbolami takimi jak uśmiech, łzy, uścisk dłoni. Same słowa nie byłyby w stanie w pełni wyrazić stanów ducha, uczuć życzliwości czy miłości. Gesty wzmacniają słowa, ucieleśniają wartości , uczucia. Język symboliczny jest sposobem bycia i porozumiewania się między ludźmi. Nie tylko przedstawia niewidzialne rzeczywistości duchowe, ale je zawiera i przekazuje w sposób skuteczny. Rzeczywistość religii posługuje się symbolikom. Cały świat stworzony jest w pewnym sensie „symbolem”- mówi o wielkości Boga i o jego bliskości.
Znak ma także znaczenie religijne. Chrystus był tym pierwszym Znakiem Boga-Ojca. On stał się "widzialnym" pośrednikiem między Stwórcą i stworzeniem. On jest także i dzisiaj jedynym sposobem komunikacji między Bogiem-Ojcem a człowiekiem, bo On właśnie, tak jak przed prawie dwoma tysiącami lat, tak i obecnie, "uzmysławia" i "zaznacza" obecność Boga pośród nas.
Znaki wymagają poznawania. Nie wszystkie są klarowne, czytelne, naturalne. Niektóre z nich są obciążone historią, świadectwem kultury, czasu, pochodzą z umowy społecznej Nawet niektóre obrazy biblijne, w niejednym zwłaszcza miejskim środowisku, są dziś mniej czytelne aniżeli przed laty (np. obraz Dobrego Pasterza, symbolika zabitego baranka itd.)..
Zresztą, trudności poznawcze występują także po stronie adresata znaków. Człowiek wierzący nie może bowiem zatrzymywać się na poziomie tego, co słyszy i widzi w czasie sprawowania liturgii, na poziomie samego rytu czy obrzędu. Znajomość znaku i Łaska wiary przeprowadzają człowieka przez zasłonę znaku, poza treść symbolu, poza strukturę obrzędu. Ten cały zewnętrzny świat obrzędu odgrywa w sumie drugorzędną rolę, pełni funkcje pomocnicze. Wszelkie znaki w liturgii - nawet te najważniejsze, sakramentalne - są o tyle ważne, o ile są nośnikami Łaski.

Grupa II
-Jakie postawy modlitewne przyjmujemy podczas liturgii?
-Czym charakteryzuje się postawa stojąca?
Postawa modlitewna to układ całego ciała człowieka mający swoją wymowę w liturgii. Przyjmujemy postawę: stojącą, klęczącą, siedzącą, leżenie krzyżem, procesja.
Liturgiczna postawa stojąca posiada dwie cechy charakterystyczne:
- ciało i głowa wyprostowane,
- ręce złożone na wysokości piersi (w niektórych wypadkach ręce mogą być inaczej ułożone, szczególnie ręce kapłana. Nigdy jednak nie są skierowane w dół, lecz w górę, ku Bogu ).
Postawa stojąca nie może być urzędowa i sztuczna. Powinno ją przenikać odpowiednie nastawienie ducha. Ma wyrażać szacunek i cześć wobec Chrystusa i Jego tajemnic, ma być znakiem gotowości do wykonania zleconych nam zadań. Przyjmujemy tę postawę również wtedy, gdy wykonujemy uroczysty śpiew lub modlitwę (np. hymn, wyznanie wiary...).
Postawa stojąca jest zasadniczą postawą w liturgii. Jest znakiem świadomego uczestnictwa i zaangażowania, a nie biernej tylko obecności. Wymownym wzorem .biblijnym jest dla niej obraz z Apokalipsy: "wielki tłum, którego nikt nie mógł policzyć... stojący przed tronem i przed Barankiem... i głosem donośnym wołają: Zbawienie u Boga naszego" (Ap 7,9-10).
Grupa III
-Czemu służy postawa siedząca w liturgii?
-Co wyraża postawa klęcząca?
Postawa siedząca sprzyja rozważaniu usłyszanego słowa Bożego. Kiedy więc w czasie Mszy św. siadamy, nie znaczy to, że nadeszła chwila "odpoczynku". Siadamy w tym celu, aby lepiej słuchać, aby więcej zapamiętać, aby doskonalej rozważyć słowo, które Bóg do nas kieruje.
Wygląd takiego człowieka można porównać do postaci człowieka "zasłuchanego", ale pozostającego w postawie pełnej szacunku. Trzeba usiąść prosto, nogi oprzeć swobodnie na ziemi, ręce oprzeć na kolanach.
Tej zewnętrznej postawie skupienia i uwagi winno towarzyszyć otwarcie serca i gotowość do przyjęcia nauki. W przypowieści o siewcy Chrystus wyjaśnia, że słuchanie musi się łączyć z odpowiednią postawą w życiu. Od niej bowiem w dużym stopniu zależy los słowa Bożego (por. Mt 13,3-23). Trzeba usłyszane słowo codziennie wprowadzać w czyn, dlatego właściwa postawa słuchająca jest także świadectwem gotowości przyjęcia słowa. Wzorem takiej postawy jest ewangeliczna Maria, która usiadła "u stóp Pana i przysłuchiwała się Jego mowie" (Łk 10,39). Z podobnym nastawieniem uczestniczymy we wspólnym śpiewie lub recytacji psalmów Liturgii Godzin. Nasza modlitwa ma wtedy szczególnie medytacyjny charakter, ponieważ psalmy są natchnionym słowem Bożym.
Postawa siedząca może także uświadamiać człowiekowi bliskość Chrystusa, który codziennie ze swymi uczniami zasiadał do stołu. Dziś także zaprasza do swego stołu wszystkich, którzy w Niego wierzą.
Najczęstszą postawą w modlitwie indywidualnej jest postawa klęcząca.
Jest to przede wszystkim postawa adoracyjna. W ten sposób człowiek pragnie wyrazić swoją małość w obliczu Boga i pragnie wyznać, że Bóg jest Panem i Królem. Przed Chrystusem Zmartwychwstałym zgina się "każde kolano istot niebieskich i ziemskich i podziemnych" (Fl p 2,10). Postawa klęcząca jest także postawą błagalną oraz wyrazem pokuty. Jak celnik bijący się w piersi, stajemy przed Bogiem skruszeni, świadomi naszych win. Postawa syna marnotrawnego, który pada na kolana przed ojcem, posiada również swe cechy charakterystyczne. Łączy się z niskim pochyleniem głowy, biciem się w piersi i innymi znakami żalu.
Postawa klęcząca wyraża się nie tylko zgiętymi kolanami. Istotne znaczenie mają także ręce złożone na piersi, oczy wpatrzone w Najświętszy Sakrament, wyprostowany tułów. Z całej postaci winno bić skupienie i świadomość trwania w obecności Boga.
Szczególnie z tą postawą związany jest gest podnoszenia oczu w górę. Jest to wyraz skierowania duszy i myśli do Boga. Modlący się człowiek instynktownie podnosi oczy w górę.
Ten gest ułatwia modlitwę i skupienie. W kanonie rzymskim jest przepis polecający kapłanowi podnieść oczy w górę przed Przeistoczeniem, w chwili, gdy kapłan wspomina ten gest Jezusa.
Grupa IV
-Jakie gesty towarzyszą nam podczas liturgii?
-Co wyrażają gest rąk w liturgii?
Gesty liturgiczne to układ części ciała człowieka najczęściej głowy lub rąk. Istnieje wiele gestów liturgicznych: pokłon, podnoszenie oczu, pocałunek pokoju, znak pokoju, nałożenie rąk, rozłożenie rąk, złożenie rąk, bicie się w piersi, obmycie rąk, znak krzyża.
Gesty rąk odgrywają w liturgii niezwykle ważną rolę. Przez odpowiednie ułożenie rąk człowiek może lepiej wyrazić radość, uwielbienie dziękczynienie, prośbę, żal i inne swoje wewnętrzne przeżycia. Poprzez ręce człowiek i najczęściej świadczy dobro drugiemu człowiekowi, poprzez gesty ręki pełniej wyraża także swoją wiarę i miłość do Boga.
Wszystkie gesty rąk należy wykonywać w sposób czytelny i poprawny. Szczególną uwagę należy zwrócić na następujące gesty:
- Ręce złożone do modlitwy (dłonie przylegają do siebie, są skierowane ku górze, prawy palec założony na lewy, ręce przylegają do tułowia);
- Ręce czyniące znak krzyża (lewa ręka spoczywa na piersi prawa powoli dotyka czoła, piersi i ramion);
- Ręce uderzające w pierś (lewa ręka spoczywa poniżej piersi prawa lekko zaciśnięta uderza delikatnie w pierś);
- Ręce skrzyżowane na piersi;
- Ręce przekazujące znak pokoju;
- Ręce pełniące posługę liturgiczną (powinny być prawidłowo ułożone, w każdym wypadku inaczej zależnie od rodzaju wykonywanej czynności).
Ręce człowieka zbliżającego się do Boga powinny być nieskalane: "Kto wstąpi na górę Pana, kto stanie w Jego świętym miejscu? Człowiek o rękach nieskalanych i o czystym sercu" (Ps 24,3-4)
Grupa V
-W jaki sposób oddajemy chwałę Bogu podczas liturgii?
-W jakich momentach liturgii zachować milczenie?
Chrześcijanie na Eucharystii ,,(...). aby przez obrzędy i modlitwy te tajemnice dobrze zrozumieli. w świętej czynności uczestniczyli świadomie. pobożnie i czynnie. byli kształtowani przez Słowo Boże. posilali się przy stole Ciała Pańskiego i składali Bogu dzięki a ofiarując niepokalaną hostię nie tylko przez ręce kapłana. lecz także razem z nim uczyli się samych siebie składać w ofierze i przez pośrednictwo Chrystusa z każdym dniem doskonalili się w zjednoczeniu z Bogiem wzajemnie ze sobą. aby w końcu Bóg był wszystkim we wszystkich" (Sacrosanctum Concilium 48)
"W liturgii nie ma miejsca na bierność. Wszyscy powinni brać w niej czynny udział przez wykonywanie aklamacji, odpowiedzi, psalmów, antyfon, pieśni, jak również czynności czy gestów oraz przybierania właściwej postawy ciała. W odpowiednim czasie należy zachować także pełne czci milczenie" (KL 30). ” Jego natura zależy od czasu. w jakim jest przewidziane w poszczególnych obrzędach. W akcie pokuty i po wezwaniu do modlitwy wierni skupiają się w sobie; po czytaniu lub homilii krótko rozważają to. co usłyszeli; po Komunii świętej zaś wychwalają Boga w sercu i modlą się do Niego. Godne pochwały jest zachowanie milczenia w kościele, w zakrystii i w przylegających do niej pomieszczeniach już przed rozpoczęciem celebracji. aby wszyscy pobożnie i godnie przygotowali się do sprawowania świętych czynności" (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. 45).
"Podczas odprawiania Mszy wierni tworzą społeczność święta, lud nabyty przez Boga i królewskie kapłaństwo, aby dziękować Bogu, składać w ofierze niepokalaną Hostię nie tytko przez ręce kapłana, ale razem z nim i uczyć się składania samych siebie w ofierze. Niech się tedy starają okazać to przez głęboką pobożność i miłość względem braci, którzy uczestniczą w tej samej akcji liturgicznej.
Niech się też wystrzegają wszelkiego indywidualizmu i wyróżniania się, pamiętając o tym, że mają wspólnego Ojca w niebie i, że wobec tego, wszyscy są sobie braćmi. Niech więc tworzą jedno ciało, niech słuchają Słowa Bożego, czy też gdy biorą udział modlitwach i w śpiewie, a szczególnie gdy wspólnie składają ofiarę i wspólnie przystępują do stołu Pańskiego. Jedność tę dobrze ukazuje zachowanie tych samych gestów i tej samej postawy ciała. Niech zatem wierni z radością służą ludowi Bożemu ilekroć się ich zaprasza do pełnienia jakiejś szczególnej funkcji liturgicznej" (OWMR 62).
Przedstawienie wyników pracy w grupach.
Miejsce gdzie sprawowany jest kult wobec Boga , Maryi i świętych to kościół- dom Boży , rodzinna wspólnota religijna. Aby dobrze przeżyć każde spotkanie z moim Ojcem muszę znać obrzędy liturgiczne przez które przekazywana jest łaska Boża, która uobecnia samego Chrystusa.
Zakończenie
Jako podsumowanie posłuchajcie fragmentu listu apostolskiego Jana Pawła II „ Novo millennio ineunte „
„Czynić Kościół domem i szkołą komunii: oto wielkie wyzwanie jakie czeka nas w rozpoczynającym się tysiącleciu., jeśli chcemy pozostać wierni bożemu zamysłowi, a jednocześnie odpowiedzieć na najgłębsze oczekiwanie świata.” NMI 43
Pomyślmy
-Jak dbam o swój wygląd przed wejściem do kościoła?
-Jaka jest moja postawa w czasie Mszy Świętej?
-Czy słucham uważnie Słowa Bożego?
-Czy jestem skupiony na celebracji liturgicznej ?
-Czy starannie wykonuje gesty liturgiczne?
-Czy zachowuje pełne czci milczenie?
-Czy w pełni uczestniczę w liturgii Eucharystycznej?
-Co mogę zmienić , aby moja obecność w domu Bożym była coraz bardziej świadoma?
-Czy czuję się odpowiedzialny za wspólnotę Kościoła?
W cichej modlitwie podziękujemy Panu Jezusowi za zaproszenie nas do domu Bożego i za znaki sakramentalne, które pomagają nam osiągnąć zbawienie. Śpiew : „Co m przyrzekł Bogu przy chrzcie raz …”
Zeszyt ucznia
Przepisać fragment 1 Tm 3,15.
Postawy modlitewne: stojąca, siedząca , klęcząca.
Gesty liturgiczne: pokłon, znak pokoju, nałożenie rąk ,złożenie rąk, bicie się w piersi, znak krzyża
Praca domowa
Podczas najbliższej Mszy Świętej postaraj się świadomie przeżyć poszczególne gesty i znaki liturgiczne
Modlitwa
„Chwała Ojcu”

Wyświetleń: 339