Cele lekcji:

1. Cele poznawcze:
a) poznanie schematu aktu mowy, podstawowych składników modelowego aktu mowy: nadawca, odbiorca, komunikat, kod, kontakt, kontekst;
b) poznanie definicji aktu mowy.

2. Cele kształcące:
a) kształcenie umiejętności wyodrębniania składników aktu mowy;
b) kształcenie umiejętności rozpoznawania intencji mówiącego i właściwej interpretacji;
c) kształcenie umiejętności „korzystania” z wyobraźni;
d) kształcenie twórczej postawy wobec rzeczywistości;
e) kształcenie i doskonalenie różnych operacji umysłowych od postrzegania poprzez obserwowanie, porównywanie, analizowanie, wnioskowanie do uogólnienia;
f) kształcenie umiejętności werbalizowania spostrzeżeń w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi.
3. Cele wychowawcze:
a) uświadomienie uczniowi, że komunikacja językowa jest elementem tworzenia więzi społecznych i kulturowych;
b) wykształcenie sprawności językowej, czyli szybkiego, łatwego, funkcjonalnego i poprawnego zaspokajania swoich potrzeb komunikacyjnych przez mówienie i słuchanie, pisanie i czytanie.

Metody, strategie i formy pracy
● metoda poszukująca
● strategia P, strategia O
● formy pracy: ćwiczenia analityczno-interpretacyjne.

Tok lekcji

Ogniwo wprowadzające
1. N: W jakim celu używamy języka?
U: Aby się porozumieć z drugim człowiekiem, aby przekazać informacje, swoje myśli, uczucia.
N: Każda sytuacja użycia języka po to, by porozumieć się z innym człowiekiem, to AKT MOWY. [zapis w zeszycie ucznia]

2. W modelowym akcie mowy jest zawsze obecnych 6 składników. Jakich? Do tego spróbujecie dojść sami. [zapis tematu lekcji]

Ogniwo analityczne
1. [Podczas rozmowy nauczyciela z uczniami na tablicy (równolegle do rozmowy) powstaje schemat aktu mowy; uczniowie samodzielnie sporządzają notatkę]
N: Wyobraźcie sobie sytuację, w której Paweł mówi do Oli: Pada deszcz. Kto jest nadawcą wypowiedzi?
U: Paweł.
N: Do kogo Paweł kieruje te słowa?
U: Do Oli, Ola jest odbiorcą.
N: Co Paweł przekazuje Oli? Czym są słowa Pawła?
U: Są one informacją, komunikatem.
N: Komunikat czyli to, co powiedział lub napisał nadawca.
N: Jak Paweł przekazuje tę informację?
U: Paweł mówi, używa języka, znaków językowych.
N: Jaki jest to język w tym przypadku?
U: Jest to język polski.
N: Czy Ola rozumie treść komunikatu? Dlaczego?
U: Rozumie, bo zna język polski.
N: Czyli Paweł i Ola mają jakiś wspólny system znaków, którym posługują się w porozumiewaniu się. Taki wspólny system znaków nazywamy kodem.
N: Co robią Paweł i Ola?
U: Rozmawiają, mówią.
N: Czyli jaką drogą przekazywany jest ten komunikat?
U: Drogą ustną.
N: Drogę, którą przekazywany jest komunikat, nazywamy kontaktem (kanałem).
N: Do czego odnosi się ten komunikat?
U: Do pewnej rzeczywistości pozajęzykowej. Paweł mówi o tym, że pada deszcz.
N: Ten składnik komunikacji nazywamy kontekstem.

[schemat aktu mowy, jaki powinien znaleźć się w zeszytach uczniów]


KONTEKST
KOMUNIKAT
NADAWCA ODBIORCA


KONTAKT
KOD

Ogniwo syntetyczne
N: Jaki może przyświecać Pawłowi cel, gdy wypowiada te słowa?
U: Być może chce ostrzec Olę, aby nie wychodziła, bo pada. Chce, aby Ola wzięła parasol.
N: Cel Pawła nazywamy intencją.
N: Kiedy nastąpi porozumienie między Pawłem a Olą?
U: Wtedy, kiedy Ola zinterpretuje otrzymaną informację w sposób zgodny z intencją Pawła.
N: Wtedy też akt mowy będzie udany.

Zadanie domowe
Określ elementy aktu mowy w podanej sytuacji: Jacek napisał na kartce do Wacka: „Świeci mocne słońce.”

Wyświetleń: 337