[czas: 1 godzina lekcyjna; zajęcia są ostatnimi z cyklu zajęć poświęconych dramatowi Stanisława Wyspiańskiego pt. Wesele. Na wcześniejszych lekcjach uczniowie omawiali następujące tematy: Plotka Boya-Żeleńskiego, czyli o genezie Wesela Stanisława Wyspiańskiego; Inteligencja i chłopi w Weselu; Co się w duszy komu gra, co kto w swoich widzi snach – sceny wizyjne w weselu.]

Cele lekcji
1. Cele poznawcze:
a) uczeń poznaje fragmenty filmu Wesele w reżyserii Andrzeja Wajdy;
b) uczeń przypomina scenę 3 z aktu II i sceny 35-37 z aktu III;
c) uczeń poznaje pojęcie ‘dramat narodowy’;
d) uczeń poznaje tekst Franciszka Ziejki pt. Magia Wesela.
2. Cele kształcące:
a) uczeń porównuje fragmenty filmu z tekstem Wyspiańskiego;
b) uczeń interpretuje symbol chochoła;
c) uczeń interpretuje sceny końcowe dramatu (scenę chocholego tańca) i ich wymowę (symbolikę);
d) uczeń wymienia błędy, które przyczyniły się do niezrealizowania powstania (prywata – Jasiek gubi złoty róg, bo sięga po czapkę z piór; nieodpowiedzialność Gospodarza, brak jedności w społeczeństwie);
e) uczeń tworzy spójną interpretację Wesela jako dramatu o polskich sprawach (dramatu narodowego);
f) uczeń wymienia pytania, jakie stawia przed czytelnikiem (narodem) tekst Wyspiańskiego;
g) uczeń czyta ze zrozumieniem tekst Ziejki;
h) uczeń kształci umiejętność samodzielnego sporządzania notatek;
i) uczeń kształci umiejętność werbalizowania spostrzeżeń w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi;
j) uczeń kształci umiejętność wnioskowania.

3. Cele wychowawcze:
a) uczeń uczy się odpowiedzialności za państwo oraz społeczeństwo;
b) uczeń rozumie, iż tylko jedność w narodzie pozwoli na przetrwanie państwowości;
c) wykształcenie u ucznia sprawności językowej, czyli szybkiego, łatwego, funkcjonalnego i poprawnego zaspokajania swoich potrzeb komunikacyjnych przez mówienie i słuchanie, pisanie i czytanie;
d) uświadomienie uczniowi wyraziście, że każda decyzja powoduje określone skutki pozytywne lub negatywne; uczy więc przewidywania konsekwencji postępowania i ponoszenia odpowiedzialności za nie.
Metody i formy pracy
• metoda poszukująca;
• formy pracy: heureza, dyskusja ukierunkowana, pogadanka, ćwiczenia analityczno-intepretacyjne, praca z tekstem.
Tok lekcji
[przywitanie się z uczniami, sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie zadania domowego]
Ogniwo wprowadzające
[zapisanie tematu zajęć na tablicy; uczniowie samodzielnie sporządzają notatki ]
N. Przypomnijcie, jakie przedmioty o wymowie symbolicznej pojawiają się w Weselu.
U. Złoty róg, pawie pióra, podkowa, osoby dramatu.
N. Wyjaśnijcie krótko symboliczne znaczenie tych rekwizytów i osób.
U. Złoty róg – symbol wyzwolenia, sygnał wzywający do powstania, budzący w ludziach wolę walki, ma moc wyrwania społeczeństwa z letargu; pawie pióra – własność, prywata, ostrzeżenie przed stawianiem własności prywatnej ponad sprawami publicznymi i narodowymi; podkowa – symbol szczęścia; osoby dramatu – wewnętrzne lęki, kompleksy, rozterki weselników.
N. Na dzisiejszych zajęciach poznamy jeszcze jeden rekwizyt o znaczeniu symbolicznym. Jest on najważniejszy dla wymowy dramatu Wyspiańskiego. Symbolem tym jest chochoł. Ponadto wymienimy i omówmy błędy, które przyczyniły się do niezrealizowania powstania.
Ogniwo analityczne
N. Odczytajmy scenę 3 z aktu II. [uczniowie czytają tekst z podziałem na role]
N. Podajcie dosłowne znaczenie chochoła.
U. Krzak róży owinięty na zimę w słomę.
N. Co zapowiada chochoł?
U. Zapowiada pojawienie się w chacie weselnej osób dramatu będących upostaciowanymi lękami weselników.
N. Zobaczcie, jak tę scenę wyobraził sobie Andrzej Wajda. [uczniowie oglądają fragment filmu – scena 6; 0:53]
N. Jaka atmosfera (‘klimat’) panuje w tej scenie.
U. Isia zmęczona słyszy nadchodzącego chochoła, jego śpiew, wiatr, ciemność, ruszający się płomień wywołują uczucie lęku, dziwności i niesamowitości.
N. Odczytajmy teraz sceny końcowe dramatu (sceny 35-37 aktu III) i obejrzyjmy odpowiadający im fragment filmu. [uczniowie czytają tekst z podziałem na role, potem oglądają film, scena 12; 1:36]
N. Mając w pamięci odczytane fragmenty książki i fragment filmu, powiedzcie, na co czekali weselnicy?
U. Weselnicy czekali na powstanie narodowe, na sygnał dany ze złotego rogu.
N. Co robi z weselnikami chochoł?
U. Chochoł usypia gości, wprowadza ich w letarg.
N. Jak zachowuje się Jasiek?
U. Jasiek jest przerażony, zrozumiał, co zrobił. Schylając się po czapkę z piór, zgubił złoty róg. Niestety, nie ma mocy, by obudzić społeczeństwo, jest zrozpaczony.
N. Dlaczego weselnicy pogrążają się w letargicznym tańcu? Co symbolizuje ten chocholi taniec?
U. Taniec ten jest symbolem niemożności ogólnej, bezwładu, marazmu, stanu, który Wyspiański unaocznia swojemu narodowi, i z którego pragnie go wyrwać.
N. Wróćmy do chochoła. Jaka jest jego symbolika? Weźmy najpierw pod uwagę wymowę pesymistyczną?
U. Chochoł – krzak bez życia, „zamrożony”, ukryty w słomie oznacza martwicę, niemożność, brak życia, poezję grobową – czyli POGRZEBANĄ SPRAWĘ NARODOWĄ.
N. Jaka jest wymowa optymistyczna chochoła?
U. Chochoł czeka przecież na wiosnę, wówczas ożywa i rozkwita najpiękniejszym z kwiatów. MOŻE WIĘC SPRAW NARODOWA W PRZYSZŁOŚCI ODŻYJE?
N. Wymieńcie błędy, które przyczyniły się do niezrealizowania powstania.
U. Prywata – Jasiek gubi złoty róg, bo sięga po czapkę z piór; nieodpowiedzialność Gospodarza (zasypia); brak jedności w społeczeństwie (inteligencja i chłopi).

Ogniwo syntetyczne
N. Wesele stało się pretekstem do stawiania ważnych pytań. [Nauczyciel zapisuje pytania na tablicy]
Czy społeczeństwo dorosło do prawdziwego czynu wyzwolenia ojczyzny?
Czy społeczeństwo dorosło do pogodzenia się i wspólnego działania?
Czy społeczeństwo dorosło do wielkich postaci własnej legendy i historii?
N. Proszę w zeszycie udzielić odpowiedzi na wyżej postawione pytania wraz z uzasadnieniem.
[Uczniowie udzielają odpowiedzi, ok. 5 min, następnie je głośno odczytują; przykładowa odpowiedź: Społeczeństwo nie dojrzało do owocnego czynu. Lecz symbolika dramatu, sama konstrukcja chochoła pozwala również na optymistyczną w pewnym sensie interpretację, na wniosek, że społeczeństwo JESZCZE nie dojrzało, że być może przyszłość przyniesie czas wyzwolenia. Inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do tak poważnego zadania].
N. Jak rozumiecie zdanie Jana Nowakowskiego „Wyspiański z małej sensacji towarzyskiej stworzył dramat narodowy”?
U. Wyspiański opisał wesele przyjaciela, ale treści, które przekazał urosły do rangi ogólnonarodowej i z zasadzie ponadczasowej. Każdy obywatel jest odpowiedzialny za kraj i dramat Wyspiańskiego ma nam o tym przypominać.
N. Jako zadanie domowe, proszę przeczytać z podręcznika tekst Franciszka Ziejki pt. Magia Wesela, a następnie odpowiedzieć pisemnie na pytania pod tekstem. [Zadanie uczniowie mogą już wykonywać pod koniec lekcji]

Wyświetleń: 1053