Konspekt lekcji z fizyki

Kl. I gimnazjum

Data:

Temat: Dodawanie sił.

Czas lekcji: 45 minut.

Cel główny: Zapoznanie uczniów z dodawaniem sił o zgodnych i przeciwnych zwrotach.

Cele operacyjne:
- uczeń wie kiedy nazywamy siłę – wypadkową,
- uczeń umie dodawać wektory siły wypadkowej,
- uczeń potrafi rozpoznać siły równoważące się,
- uczeń umie przedstawić graficznie i obliczyć siły równoważące się,
- uczeń wie jak obliczyć wartość siły wypadkowej, jeżeli na ciało działają dwie siły o jednakowym kierunku, przeciwnych lub zgodnych zwrotach.


Metody: podająca, poszukująca, praktyczna (pokaz, ćwiczenia)

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne:
- Jerzy Ginter „Podręcznik Fizyka 1, gimnazjum” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa 1999 r.
- Karta pracy (załącznik nr 1)


Przebieg lekcji:
1. Część wstępna.
2. Część główna.
3. Część końcowa.

I. Faza wstępna.

1. Uczniowie zajmują swoje miejsca, przygotowują się do zajęć lekcyjnych (wyjmują zeszyty i podręczniki).
2. Nauczyciel oddaje uczniom kartkówki, które pisali na poprzedniej lekcji.
3. Omawia pytania z którymi uczniowie mieli największy problem. Wyjaśnia zagadnienia z wiązane z wektorami, tzn. co trzeba wiedzieć aby określić wektor oraz jak dodajemy wektory. Z pytaniami dotyczącymi oddziaływań uczniowie nie mieli większych problemów.

II. Faza główna.

1. Nauczyciel robi krótkie wprowadzenie do tematu lekcji. Mówi uczniom, że kiedyś (będąc małym dzieckiem) na pewno próbowali pociągnąć jakiś przedmiot z rodzeństwem i z trudem udawało im się zmienić jego położenie, podczas gdy starsza osoba samodzielnie przesunęła ten sam przedmiot.
O takiej sytuacji można powiedzieć, że na jeden przedmiot w pierwszym przypadku działały dwie siły, natomiast w drugim, tylko jedna i z takim samym skutkiem. Nauczyciel próbuje aby uczniowie samodzielnie wyciągnęli następujący wniosek z tej historyjki: „jedna siła może zastąpić dwie siły”.
2. Jeszcze raz uczniowie wraz z nauczycielem przypominają jak dodajemy wektory, jak przedstawić to graficznie. Nauczyciel na tablicy rysuje następujące wektory:



Jeden z uczniów ma narysować sumę tych wektorów, czyli



3. Uczniowie przypominają sobie co to jest siła, a następnie czytają teks
z podręcznika ze strony 72, 73. Z tekstu mają wyszukać informacje dotyczące następujących zagadnień:
- co to jest siła wypadkowa,
- co to są siły równoważące się,
- kiedy mówimy o sumie wartości wektorów a kiedy o różnicy?
4. Nauczyciel podsumowuje mówiąc, jeżeli jedna siła może zastąpić dwie nazywamy ją siłą wypadkową. Jeżeli są dwie takie same wartości sił
o przeciwnych zwrotach wówczas suma takich wektorów jest równa zeru, mówimy, że siły się równoważą.
5. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy – załącznik nr 1. Mają samodzielnie udzielić odpowiedzi na postawione pytanie z zadania 1.
6. Po jego zakończeniu wybrani uczniowie udzielają odpowiedzi. Jedna osoba zapisuje je na tablicy. Następnie klasa pod kontrolą nauczyciela ustala, które odpowiedzi są właściwe. Następnie wszyscy wykonują zadanie 2 z załącznika nr 1.
7. Uczniowie próbują samodzielnie wykonać zadanie 1 z podręcznika strona 74. Rozwiązanie zadania:


F1=5N
F2=7N

Siła wypadkowa
F1+F2=Fw
Fw=7N+5N
Fw= 12N

Zadanie uczniowie zapisują do zeszytów.


III. Faza końcowa.

1. Uczniowie na ochotnika przypominają pojęcia: siła wypadkowa oraz siły równoważące się. Wszyscy zapisują do zeszytów: jeżeli jedna siła może zastąpić dwie nazywamy ją siłą wypadkową. Jeżeli są dwie takie same wartości sił o przeciwnych zwrotach wówczas suma takich wektorów jest równa zeru, mówimy, że siły się równoważą.
2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.
3. Praca domowa: Zadanie 2 i 3 z podręcznika strona 74.


Konspekt lekcji z fizyki

Kl. II gimnazjum

Data:

Temat: Gęstość ciał i jej jednostki.

Czas lekcji: 45 minut.

Cel główny: Zapoznanie uczniów z pojęciem gęstości ciał oraz jej jednostkami.

Cele operacyjne:
- uczeń potrafi wyjaśnić co to jest gęstość substancji,
- uczeń zna jednostkę gęstości,
- uczeń podaje wzór pozwalający obliczyć gęstość substancji
i umie go zastosować,
- uczeń umie wykonać działania na jednostkach,
- uczeń odczytuje z tabeli potrzebną gęstość substancji,
- uczeń umie rozwiązać zadania rachunkowe dotyczące gęstości.


Metody: podająca, poszukująca, ćwiczeniowa

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne:
- Jerzy Ginter „Podręcznik Fizyka 1, gimnazjum” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa 1999 r.
- Karta pracy (załącznik nr 1)


Przebieg lekcji:
1. Część wstępna.
2. Część główna.
3. Część końcowa.


I. Faza wstępna.

1. Uczniowie zajmują swoje miejsca, przygotowują się do zajęć lekcyjnych (wyjmują zeszyty i podręczniki).
2. Sformułowanie tematu lekcji
3. Nauczyciel omawia na czym będzie polegała uczniów praca na lekcji.

II. Faza główna.

1. Nauczyciel stawia uczniom pytania dotyczące tematu o gęstości, zapisuje je na tablicy. Odpowiedzi na nie uczniowie mają znaleźć w podręczniku od strony 222 do 225. Pytania:
- co nazywamy gęstością?
- jaka jest jednostka gęstości?
- jaki jest wzór, który pozwoli obliczyć gęstość?
- jak obliczyć masę ciała?

1. Uczniowie pracują z podręcznikiem. Po przeczytaniu tekstu nauczyciel wyznacza do odpowiedzi na wyżej postawione pytania uczniów (mogą być ochotnicy). W przypadku nie jasności nauczyciel pomaga omówić zagadnienia. Na podstawie pytań uczniowie sporządzają notatkę. Ma ona zawierać następujące treści:
Miarą gęstości substancji jest masa ciała o objętości jednostkowej, zbudowanego z tej substancji. Gęstość oznaczamy grecką literą (czyt. ro). Najczęściej gęstość wyrażamy w gramach na centymetr sześcienny, np.. lub w kilogramach na metr sześcienny, np.
Aby obliczyć masę ciała m, należy pomnożyć objętość V przez masę jednostkową objętości, czyli gęstość .

2. Nauczyciel prosi do tablicy jednego z uczniów w celu rozwiązania zadania 1 z podręcznika ze strony 226.
Zadanie powinno być rozwiązane w następujący sposób:
Dane: Szukane: m=?


- masa złota

- masa srebra
Odp.: Król lżejszą koronę miałby ze srebra

3. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy. Załącznik nr 1.
Uczniowie pracują z kartami pracy samodzielnie.

Rozwiązanie zadania 1 z karty pracy:

Pierwsza kula:
m=5kg
m=5000g
V=2dm3=2000cm3



Druga kula:
m=5kg
m= 5000g
V=800cm3


Odp.: Mniejszą gęstość ma pierwsza kula.


Rozwiązanie do zadania 2 z karty pracy:

Dane: Szukane:
V=400cm3 m=?

- masa rtęci

V=400cm3

- masa wody

II. Faza końcowa.

1. Powtórzenie i utrwalenie poznanych wiadomości na lekcji według pytań z podręcznika strona 226.
2. Praca domowa dla uczniów – załącznik nr 2


Załącznik nr 1.

Przy rozwiązywaniu zadań możesz korzystać z tabeli w podręczniku na stronie 224.

Zadanie 1.
Dwie kule mają jednakowe masy, po 5 kg każda. Objętość jednej z nich wynosi 2 dm3, drugiej 800cm3. Którą kulę wykonano z substancji o większej gęstości?

Zadanie 2.
Naczynie o pojemności 400 cm3 wypełnione jest rtęcią. Oblicz masę tej rtęci. Jaka byłaby masa wody wypełniającej to naczynie?

Zadanie 3.
Wykres przedstawia zależność między masą a objętością pewnej substancji. Jaka to substancja?

Załącznik nr 2.

PRACA DOMOWA


Na podstawie tabeli z podręcznika ze strony 224 odpowiedz na pytania:

a) Która substancja spośród wymienionych w tabeli ma największą, a która najmniejszą gęstość?

b) Ile razy gęstość wodoru jest mniejsza od gęstości neonu?

c) Ile razy gęstość gliceryny jest większa od gęstości wodoru?

d) O ile gęstość platyny jest większa od gęstości srebra?


Konspekt lekcji z fizyki

Kl. I gimnazjum

Data:

Temat: Druga zasada dynamiki.

Czas lekcji: 45 minut.

Cel główny: Zapoznanie uczniów z nową wielkością fizyczną – masą oraz drugą zasadą dynamiki Newtona.

Cele operacyjne:
- uczeń wie co jest miarą bezwładności ciała,
- uczeń umie sformułować drugą zasadę dynamiki,
- uczeń potrafi podać podstawową jednostkę masy,
- uczeń umie wytłumaczyć wzór na wartość przyspieszenia,
- uczeń wie jaki jest związek pomiędzy przyspieszeniem a masą ciała,
- uczeń umie policzyć wartość siły, przyspieszenia oraz masę,
- uczeń wie co jest jednostką siły.


Metody: podająca, poszukująca, praktyczna (pokaz, ćwiczenia)

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne:
- Jerzy Ginter „Podręcznik Fizyka 1, gimnazjum” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa 1999 r.
- Karta pracy (załącznik nr 1, załącznik nr 2)
- Ławka, zabawkowy samochodzik oraz dwa odważniki


Przebieg lekcji:
1. Część wstępna.
2. Część główna.
3. Część końcowa.



I. Faza wstępna.

1. Uczniowie zajmują swoje miejsca, przygotowują się do zajęć lekcyjnych (wyjmują zeszyty i podręczniki).
2. Nauczyciel przechodząc po klasie sprawdza czy wszyscy mają odrobioną pracę domową
3. Przypomnienie ostatniej lekcji dotyczącej pierwszej zasady dynamiki. Nauczyciel stawia uczniom pomocnicze pytania:
- jak poruszałoby się ciało, na które nie działałaby żadna siła?
- podaj przykład ciała, które porusza się bez pracującego silnika?
- sformułuj pierwszą zasadę dynamiki Newtona

II. Faza główna.

1. Nauczyciel robi krótkie wprowadzenie do tematu lekcji podając prosty przykład z ciałem, które chcemy wprawić w ruch, np. łatwiej będzie wprawić w ruch mały wózek niż samochód ciężarowy. Czyli widać od razu, że aby nadać ciału określone przyspieszenie zależy to nie tylko od siły ale też od innych czynników.
2. Nauczyciel proponuje uczniom przedstawić to w formie pokazu
z samochodzikiem. Do samochodziku przymocowujemy umieszczamy odważnik 50 g i na samochodzie kładziemy 10kg. Obserwujemy jak porusza się nasz pojazd a następnie zmieniamy odważnik z 10 kg na
5 kg. Doświadczenie te wykonują uczniowie, aby mogli łatwiej zrozumieć co dzieje się z pojazdem. Nauczyciel kieruje pytanie do klasy: co możemy zaobserwować? Wspólnie dochodzimy do następujących wniosków: za pierwszym razem przyspieszenie było mniejsze niż za drugim razem. Widać było, że samochód z większą liczbą odważników trudniej rozpędzić niż wózek z mniejszą liczbą odważników. Wynika stąd, że przyspieszenie zależy ciała (samochodu) zależy od jego masy.
3. Nauczyciel przechodzi do omówienia masy. Masa jest miarą bezwładności ciała. Podstawową jednostką masy jest 1 kilogram. Zostają podane również pochodne jednostek masy:



4. Stwierdzenia te odnośnie masy uczniowie piszą do zeszytu.
5. Nauczyciel aby przedstawić uczniom związek pomiędzy przyspieszeniem a masą ciała mówi im, że na ciało działa siła, która wywołuje przyspieszenie ciała o wartości (a). Jeżeli masa ciała wzrosłaby 2 razy to wartość przyspieszenia zmalałaby 2 razy. Zatem mówimy, że wartość przyspieszenia jest odwrotnie proporcjonalna do masy ciała.
6. Możemy teraz zapisać to według następującego wzoru:


Jeżeli na ciało działa stała siła, to porusza się ono ze stałym przyspieszeniem, którego wartość jest proporcjonalna do wartości siły, a odwrotnie proporcjonalna do masy ciała. Stwierdzenie to nazywamy II zasadą dynamiki.
7. Uczniowie zapisują do zeszytów wzór oraz definicję II zasady dynamiki.

8. Po przekształceniu wzoru na wartość przyspieszenia otrzymujemy:
F=ma
Wektorowy zapis drugiej zasady dynamiki:

9. Podstawową jednostką siły jest 1 niuton (1N). Siła ma wartość równą 1 N, jeżeli nadaje ciału o masie 1 kg przyspieszenie o wartości 1

10. Kolejna część lekcji przeznaczona będzie na rozwiązywanie zadań.
Pierwsze zadanie będzie z podręcznika, strona 84, zadanie 2.
Jeden z uczniów idzie do tablicy i przy pomocy nauczyciela rozwiązuje zadanie w sposób następujący:

Dane: Szukane:
m =4 kg F =?
a = 0,5 m/s2


Odp: Aby nadać wózkowi przyspieszenie 0,5 m/s2 musi być nadana siła równa 2 N


Uczniowie dostają karty pracy (załącznik nr 1). Będą pracować z nim na lekcji.


III. Faza końcowa.

1. Uczniowie na ochotnika przypominają pojęcia: masa, jednostka masy, jednostka siły, II zasada dynamiki
2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.
3. Praca domowa: Załącznik nr 2. Nauczyciel objaśnia jak należy wykonać ćwiczenia.


Konspekt lekcji z fizyki

Kl. III gimnazjum

Data:

Temat: Fale dźwiękowe.

Czas lekcji: 45 minut.

Cel główny: Zapoznanie uczniów z dźwiękami tonalnymi, ultradźwiekami, interferencją fal dźwiękowych

Cele operacyjne:
- uczeń wie, że źródłem dźwięków wydawanych przez człowieka są struny głosowe
- uczeń umie wytłumaczyć, że źródłem dźwięków są ciała drgające (struny, membrany głośników)
- uczeń potrafi określić z jaka częstotliwością słyszy drgania człowiek,
- uczeń umie powiedzieć z jaką szybkością porusza się fala głosowa w powietrzu,
- uczeń wie, że wysokość dźwięku wzrasta wraz z częstotliwością drgań
- uczeń umie powiedzieć jak można zarejestrować dźwięki (płyta CD)
- uczeń wie, że im większa jest amplituda drgań tym głośniejszy jest dźwięk
- uczeń potrafi zamieniać jednostki oraz rozwiązywać zadania korzystając ze wzoru na obliczenie długości fali.

Metody: podająca, poszukująca, praktyczna (pokaz, ćwiczenia)

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne:
- Jerzy Ginter „Podręcznik Fizyka 3, gimnazjum” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa 1999 r.
- A. Kurowski, J. Niemiec „Fizyka. Zbiór zadań dla gimnazjum”, wydawnictwo ZamKor, Kraków 2005 r.
- Komputer z mikrofonem
- Karta pracy (załącznik nr 1, załącznik nr 2)


Przebieg lekcji:
1. Część wstępna.
2. Część główna.
3. Część końcowa.
I. Faza wstępna.

1. Uczniowie zajmują swoje miejsca, przygotowują się do zajęć lekcyjnych (wyjmują zeszyty i podręczniki).
2. Przypomnienie ostatnich lekcji dotyczącej fal sprężystych. Nauczyciel stawia uczniom pomocnicze pytania:
- co nazywamy impulsem falowym i prędkością fali?
- co to jest fala harmoniczna?
- co można powiedzieć o długości fali?
- jaki jest wzór na długość fali? (jeden z uczniów zapisuje go na tablicy).

II. Faza główna.

1. Nauczyciel robi krótkie wprowadzenie do tematu lekcji poprzez pogadankę z uczniami na temat tego, co wiedzą, z czym im się kojarzy pojęcie „dźwięk”. Nauczyciel mówi uczniom, że człowiek poprzez zmysł słuchu otrzymuje najwięcej informacji z otaczającego nas świata. Badania wykazały, że łatwiej jest żyć ludziom niewidomym niż osobom nie słyszącym.

2. Nauczyciel podsumowując dyskusję stwierdza, że pomiędzy wydobywającym się dźwiękiem a naszym uchem jest powietrze, zatem fala dźwiękowa polega na powstawaniu zgęszczeń i rozrzedzeń powietrza. Stwierdzenie to uczniowie zapisują do zeszytów.

3. Jeden z uczniów czyta fragment tekstu z podręcznika od strony 57 do59 pt. Dźwięki tonalne, Interferencja fal dżwiekowych. Po chwili nauczyciel kieruje pytanie do uczniów z pierwszej części czytanego tekstu: jak zrozumieli pojęcie co to jest dźwięk tonalny i czym różni się dźwięk wysoki od dźwięku niskiego?

4. Uczniowie notują do zeszytu, że dźwiękom tonalnym odpowiadają fale harmoniczne o określonej częstotliwości f i określonej długości fali . Dźwięki wysokie i niskie różnią się częstotliwością.

5. Nauczyciel „przechodzi” do omówienia częstotliwości słyszalnych dla człowieka oraz o ultradźwiękach. Najpierw kieruje pytanie do uczniów: co wiedzą na ten temat z innych lekcji np. biologii.
Podsumowując rozmowę stwierdzamy, że przeciętny człowiek słyszy dźwięki o częstotliwościach w zakresie od 20 Hz do 20 000 Hz. Dźwięki wyższe niż 20 000 Hz nazywamy ultradźwiękami.

6. Omówienie interferencji fal dźwiękowych. Nauczyciel pyta uczniów: co to jest interferencja? (nałożenie się dwóch fal harmonicznych); co to jest amplituda? (wartość maksymalnego wychylenia z położenia równowagi, kiedy element ośrodka wykonuje ruch drgający). Stwierdzamy, że dla dźwięku możemy obserwować zjawisko interferencji.

7. Nauczyciel przygotowuje komputer do doświadczenia z mikrofonem aby uczniowie mogli zaobserwować natężenie dźwięku poprzez nagranie własnego głosu: głośno i cicho. Na monitorze uczniowie obserwują zapis dźwięku. Dochodzą do wniosku, iż zapis zależy od siły głosu, czyli jego natężenia.
Kiedy jest zbyt duże natężenie dźwięku jest to hałas – „nieregularne” fale dźwiękowe, które są szkodliwe dla człowieka. Może spowodować trwałe uszkodzenie słuchu oraz źle wpływać na układ nerwowy.

8. Nauczyciel powraca do wzoru jaki uczniowie napisali na tablicy na początku lekcji.


Prędkość fal dźwiękowych w powietrzu (o temperaturze pokojowej) wynosi 340 . Jeden z uczniów przy tablicy zamienia tę wartość na .

9. Nauczyciel dyktuje uczniom treść zadań:

Zadanie 1.
Fale akustyczne to fale o częstotliwościach zawartych w granicach od 20 Hz do 20 kHz. Oblicz długość fal w powietrzu odpowiadające tym granicznym częstotliwościom. Szybkość dźwięku w powietrzu wynosi 340 .
Jeden z uczniów robi zadanie przy tablicy. Zamieniamy 20 kHz na 20 000 Hz.
Dane: Szukane:
V=340
f1=20Hz =20
f2=20 000Hz = 20 000


Odp.: Długość fal w powietrzu dla 20 Hz wynosi 17m, natomiast dla 20kHz – 0,017m

Zadanie 2
Nietoperz wysyła fale ultradźwiękowe. Oblicz częstotliwość wysyłanej przez niego fali o długości 3,4 mm, przyjmując szybkość dźwięku
w powietrzu .


Odp.: Częstotliwość wysyłanej fali przez nietoperza wynosi 100 kHz.

10. Uczniowie dostają karty pracy (załącznik nr 1). Będą pracować z nim na lekcji.

11. Jeżeli pozwala czas na dodatkowe zadania nauczyciel dyktuje ich treść uczniom. Najpierw próbują samodzielnie a potem jedna osoba robi przy tablicy (załącznik nr 2).


IV. Faza końcowa.

1. Uczniowie na ochotnika przypominają pojęcia: dźwięki tonalne, ultradźwięki, zakres częstotliwości jaką odbiera człowiek, hałas, długość fal dźwiekowych.
2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.
3. Praca domowa: Załącznik nr 3. Nauczyciel objaśnia jak należy wykonać ćwiczenia.


Załącznik nr 1.

1. Fale mechaniczne o częstotliwości od 20 Hz do 20 kHz nazywane są:
a) Ultradźwiękami
b) Infradźwiękami
c) Mikrodźwiękami
d) Dźwiękami

2. Samolot leciał z szybkością 1600. Dlaczego Piotrek najpierw go zobaczył, a dopiero później usłyszał?

..............................................................................................................................................................................................................................................

3. Które z drgających ciał są źródłem dźwięku:
a) ciężarek na sprężynie drgający z częstotliwością 3 Hz,
b) koniec plastikowej linijki, drgający z częstotliwością 60 Hz,
c) kamerton drgający z częstotliwością 440 Hz.

4. Wyjaśnij, czym różnią się dźwięki
a) wysokie i niski ..................................................
b) ciche i głośne ....................................................
c) wydawane przez fortepian i skrzypce (jednakowo wysokie
i jednakowo głośne). ............................................................................

Załącznik nr 2.


1. Najniższa częstotliwość głosu ludzkiego wynosi 65 Hz. Ile wynosi długość fali głosowej o tej częstotliwości, jeżeli jej prędkość w powietrzu wynosi 340 ?


2. Od chwili dostrzeżenia błyskawicy do usłyszenia grzmotu upłynął czas równy 9 sekund. Przyjmując, że prędkość fali dźwiękowej w wilgotnym powietrzu wynosi około 335 , a prędkość rozchodzenia się światła jest nieskończenie duża. Oblicz w jakiej w przybliżeniu odległości nastąpiło uderzenie pioruna.


3. Dla fali o częstotliwości f =100 000Hz. Oblicz długość fali w powietrzu odpowiadające tej częstotliwości. Szybkość dźwięku w powietrzu wynosi 340 .

Załącznik nr 3.

Praca domowa:

1. Ile wynosi długość fali głosowej dla częstotliwości 55 Hz, jeżeli jej prędkość w powietrzu wynosi 340 ?

2. Jaką rolę pełnią ekrany akustyczne budowane wzdłuż autostrad?


3. Niektóre zwierzęta wykorzystują ultradźwięki do komunikowania się. Które z wymienionych zwierząt tak się komunikują: delfiny, psy, koty, nietoperze czy wróble?

Wyświetleń: 864