Katalog

Beata Sikora, 2014-11-14
Kłodzko

Język polski, Program nauczania

Program nauczania języka polskiego w gimnazjum dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

- n +


Beata Sikora





Wystarczą
słowa






Program nauczania języka polskiego w gimnazjum dla uczniów

z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim




Spis treści

I. Charakterystyka programu …………………………….3

II. Cele edukacyjne …………………………………….. 5

III. Treści kształcenia …………………………………..10

IV. Procedury osiągania celów………………………….24

V. Planowane osiągnięcia ucznia……………………….26

VI. Ocenianie osiągnięć ucznia………………………....27













I. Charakterystyka programu

Program nauczania języka polskiego Wystarczą słowa został przygotowany z myślą
o kształceniu literackim, językowym i kulturowym uczniów klas I, II, III gimnazjum.
Jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.
w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół ( Dziennik Ustaw z 2009 r. Nr 4, poz. 17 ) i uwzględnia specyfikę rozwoju oraz możliwości percepcyjne uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Program zakłada podmiotowość ucznia w procesie kształcenia, pragmatyczność (ukierunkowanie na osiąganie celów realistycznie postawionych) oraz stopniowalność (uwzględnienie zasady zależności stopnia trudności od poziomu rozwoju psychofizycznego
i społecznego ucznia).
Program eksponuje tradycje narodowe na tle kultury europejskiej, a przewidziane teksty zawierają uniwersalne wartości etyczne. Zakłada uczenie podstawowych dla naszego kręgu kulturowego wartości przez zapoznanie uczniów z wybitnymi dziełami literatury polskiej i powszechnej, aby ucząc odbioru tych dzieł, kształtować umiejętności twórczego myślenia i samodzielnego poszukiwania. Ważne jest uzupełnianie literatury o konteksty filmowe, plastyczne i muzyczne. Program proponuje włączenie kontekstów (zwłaszcza malarskich), które swoją tematyką nawiązują do tekstów literackich i wzmacniać będą treści omawiane w kolejnych blokach tematycznych oraz skłaniać ucznia do odczytania znaczenia dzieła plastycznego.
Program zakłada skorelowanie treści kształcenia literacko-kulturowego z językowym. Szczególny nacisk położony jest na kształcenie językowych sprawności ucznia, dlatego też proponuje się powiązanie zagadnień językowych z literackimi i kulturowymi w jak najszerszym wymiarze.
Układ proponowanych przez program treści związany jest z możliwościami ucznia z niepełnosprawnością intelektualną i ma za zadanie stopniowe przygotowanie do świadomego odbioru dzieł literackich.
Treści nauczania przedstawione w kolejnych rozdziałach programu powinny być zintegrowane w procesie dydaktycznym w taki sposób, aby uczeń nabierał sprawności komunikacyjnych w każdej możliwej sytuacji.
.Program ma układ spiralny tematów, treści i kształconych umiejętności. Oznacza to w klasie pierwszej odwołanie w dużym stopniu do najważniejszych umiejętności ze szkoły podstawowej oraz ich utrwalenie, a w klasach starszych – poszerzanie treści najważniejszych z punktu widzenia założonych celów i podstawy programowej.
Program nauczania wyznacza ogólny zakres i poziom wymagań edukacyjnych,
indywidualne możliwości ucznia powinny ten zakres i poziom urealniać.



II. Cele edukacyjne - wymagania ogólne

Uczeń :
- samodzielnie dociera do informacji (np. korzystając z internetu , encyklopedii,
biblioteki, podręcznika, tekstu popularnonaukowego, artykułu prasowego),
- świadomie, odpowiedzialnie, selektywnie korzysta (jako odbiorca i nadawca)
z elektronicznych środków przekazywania informacji, w tym z internetu,
- rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacji – werbalne
i niewerbalne,
- podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia,
- zyskuje coraz wyraźniejszą świadomość funkcji środków językowych, które służą
formułowaniu wypowiedzi,
- zdobywa wiedzę o różnych odmianach polszczyzny i kształci umiejętność poprawnego
wykorzystywania ich w różnych sytuacjach,
- pogłębia znajomość etyki mowy i etykiety języka,
- poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi,
- czyta teksty kultury z zakresu literatury młodzieżowej i popularnej; stopniowo zaczyna poznawać także dzieła klasyczne ważne dla kultury polskiej i światowej,
- doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury,
- zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest coraz dojrzalsza, bardziej
świadoma i samodzielna,
- poznaje nowe gatunki i konwencje literackie, wykorzystuje poznane pojęcia w refleksji
o literaturze i wartościach,
- potrafi na poziomie podstawowym uogólniać sensy tekstów,
- interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytując je w całości lub we fragmentach),
- ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich
przeciwieństw, a także rozpoznaje ich obecność w życiu oraz w literaturze i innych sztukach,
- omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe,
ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne i poddaje refleksji uniwersalne wartości
humanistyczne,
- operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych.


Szczegółowe cele edukacyjne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji
Uczeń:
- odbiera komunikaty pisane, mówione oraz nadawane za pomocą środków audiowizualnych - rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie,
- wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu;
- porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie,
- odróżnia informacje o faktach od opinii,
- rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem,
- rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym,
- rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację),
- dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji,
- rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski,
-rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż),
- czerpie dodatkowe informacje z przypisu,
- samodzielnie dociera do informacji: w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz
w wypowiedziach ustnych,
-stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji,
- korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich - zarówno w formie książkowej, jak i elektronicznej,
- rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy,
- rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście,
-dostrzega zróżnicowanie słownictwa - rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów); rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) - rozumie ich funkcję w tekście,
- rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu,
- rozróżnia rodzaje zdań złożonych, równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz ich funkcje w wypowiedzi.


2. Analiza i interpretacja tekstów kultury
Uczeń:
- opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło,
- rozpoznaje problematykę utworu,
- przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one
w tekście,
- charakteryzuje postać mówiącą w utworze,
- rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić jej funkcję w utworze,
-wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (neologizmów, archaizmów, zdrobnień, zgrubień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego typu zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu, wyrazów dźwiękonaśladowczych),
- omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu, podtytułu, motta, apostrofy, puenty, punktu kulminacyjnego),
- przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat),
- rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną,
- rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy,
- wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog,
-znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych,
- uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne,
- przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją,
- uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny,
- interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach),
-ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane, np. patriotyzm - nacjonalizm, tolerancja - nietolerancja, piękno - brzydota, a także rozpoznaje ich obecność w życiu oraz w literaturze i innych sztukach,
- omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty,solidarność, sprawiedliwość; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne,
- dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość.

3. Tworzenie wypowiedzi
Uczeń:
- tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu, ze zdarzenia z życia, rozprawka, podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się
wypowiada,
-stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat,
- tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi,
- dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze (umiejętnie formatuje tekst, dobiera rodzaj czcionki według rozmiaru i kształtu, stosuje właściwe odstępy, wyznacza marginesy i justuje tekst, dokonuje jego korekty, poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne oraz interpunkcyjne,
- uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi,
-przestrzega zasad etyki mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, m.in. zna konsekwencje stosowania form charakterystycznych dla elektronicznych środków przekazu informacji, takich jak SMS, e-mail, czat, blog (ma świadomość niebezpieczeństwa oszustwa i manipulacji powodowanych anonimowością uczestników komunikacji w sieci, łatwego obrażania obcych, ośmieszania i zawstydzania innych wskutek rozpowszechniania obrazów przedstawiających ich w sytuacjach kłopotliwych, zna skutki kłamstwa, manipulacji, ironii),
- stosuje zasady etykiety językowej; wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy
w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski), zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska (np. sposób zwracania się do nauczyciela, lekarza) , ma świadomość konsekwencji używania formuł niestosownych i obraźliwych,
-świadomie, odpowiedzialnie, selektywnie korzysta (jako odbiorca i nadawca) z elektronicznych środków przekazywania informacji, w tym z Internetu,
- rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich,
- sprawnie posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego,
- tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści,
- stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie,
- stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach,
- wykorzystuje wykrzyknik jako część mowy w celu wyrażenia emocji,
-stosuje poprawne formy odmiany rzeczowników, czasowników, przymiotników, liczebników i zaimków,
- operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: rozwój psychiczny, moralny i fizyczny człowieka; społeczeństwo i kultura; region i Polska).












III. Treści nauczania

klasa I
Mówienie i słuchanie
Uczeń:
- próbuje odczytać intencje mówiącego i emocjonalne zabarwienie wypowiedzi,
- słucha wypowiedzi innych aktywnie i kulturalnie,
- stara się zrozumieć usłyszany tekst i zapamiętać jego główne myśli,
- odróżnia oficjalną sytuację komunikacyjną od nieoficjalnej,
- kształtuje wypowiedź ustną stosownie do sytuacji komunikacyjnej, dostosowuje ją do słuchacza,
- dobiera właściwe słownictwo,
- wypowiada się na różne tematy związane z życiem codziennym, lekturą, zjawiskami kulturowymi,
- stara się budować wypowiedzi poprawne, spójne, logiczne, na temat, w określonym celu,
- próbuje właściwie komponować wypowiedź,
- prezentuje swoje stanowisko, stara się uzasadniać własne poglądy,
- formułuje pytania wywiadu,
- bierze udział w dyskusji, podając rzeczowe argumenty,
- opisuje wygląd postaci, przedmiotu, miejsca, pejzażu,
- opowiada treść lektury, zachowując chronologię wydarzeń,
- charakteryzuje bohatera, nazywa jego cechy i opisuje je, próbuje ocenić postępowanie,
- prezentuje fakty; dba o sprawozdawczy charakter wypowiedzi,
- wygłasza z pamięci przygotowany tekst, starając się uwypuklić jego sens,
- układa krótkie wypowiedzi stosownie do okoliczności, wita się i przedstawia,
- składa gratulacje i podziękowanie,
- wyraża własną opinię,
- składa życzenia,
- dba o kulturę języka, unika agresji słownej, wulgaryzmów, kłamstwa,
- wypowiada się wyraźnie, z odpowiednią dykcją,
- respektuje uznane konwencje językowe, formuły grzecznościowe.



Czytanie
Uczeń:
- czyta głośno tekst, zachowując poprawną artykulację,
- czyta cicho ze zrozumieniem tekst na poziomie dosłownym,
- określa temat i problematykę utworu; prawdę i fikcję literacką,
- wyodrębnia w tekście najważniejsze informacje, wyszukuje je,
- stara się odczytać intencje nadawcy,
- stara się dostrzec związki przyczynowo-skutkowe miedzy wydarzeniami,
- odróżnia fakty od opinii i prawdę od fikcji,
- dostrzega środki wyrazu typowe dla każdego rodzaju dzieła,
- określa motywy działania bohaterów literackich,
- wskazuje cechy epiki, rozpoznaje podstawowe gatunki epickie,
- wskazuje elementy świata przedstawionego,
- odróżnia narratora od autora,
- rozróżnia narrację trzecioosobową i pierwszoosobową,
- rozpoznaje biograficzny i historyczny kontekst utworu,
- wskazuje cechy liryki, rozpoznaje podstawowe gatunki liryczne,
- rozpoznaje podstawowe środki poetyckie,
- określa osobę mówiącą w wierszu,
- określa nastrój utworu,
- wyodrębnia obrazy poetyckie,
- rozpoznaje cechy dramatu,
- odróżnia tekst główny od pobocznego,
- rozpoznaje utwory zaliczane do literatury faktu, dzienniki, utwory wspomnieniowe,
- korzysta z encyklopedii i słowników, samodzielnie znajduje potrzebne informacje
w Internecie,
- posługuje się spisem treści, przypisami,
- potrafi posłużyć się instrukcją,
- odróżnia teksty publicystyczne od literackich,
- wyodrębnia główną myśl tekstu publicystycznego,
- odczytuje informacje prasowe,
- zna zasady funkcjonowania czatów i blogów internetowych,
- wykorzystuje komunikatory internetowe,
- rozumnie korzysta ze środków masowego przekazu,
- wskazuje temat dzieła sztuki oraz jego podstawowe elementy,
- zauważa związki między dziełem sztuki plastycznej a dziełem literackim,
- wyróżnia główne rodzaje i gatunki filmowe,
- zna i stosuje słownictwo dotyczące teatru i pracy osób z nim związanych,
- porównuje dzieło literackie z jego adaptacją sceniczną,
- dostrzega wartości wpisane w teksty kultury.


Pisanie
Uczeń:
- pisze na temat, stosując odpowiednie zasady kompozycyjne, kompozycja wypowiedzi (trójdzielna, otwarta),
- stara się pisać poprawnie pod względem językowym i stylistycznym,
- stosuje zasady ortografii i interpunkcji,
- dba o estetykę zapisu,
- wykonuje plan (konspekt) wypowiedzi ustnych i pisemnych,
- redaguje krótkie wypowiedzi stosownie do okoliczności,
- redaguje krótką wiadomość SMS i e-mail,
- wyraża własną opinię,
- redaguje opis postaci, przedmiotu, krajobrazu,
- redaguje opowiadanie twórcze i odtwórcze,
- stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową,
- zachowuje porządek przyczynowo- skutkowy,
- redaguje charakterystykę i autocharakterystykę,
- używa słów i zwrotów nazywających cechy,
- redaguje sprawozdanie z przebiegu wydarzenia, w którym brał udział, dba o sprawozdawczy charakter wypowiedzi,
- zna i stosuje zasady konstrukcji listu,
- redaguje fragment dziennika, pamiętnika,
- uwzględnia własne opinie i komentarze,
- rozpoznaje charakterystyczne cechy wspomnień,
- redaguje formy użytkowe :dedykację, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, reklamę,
- prowadzi notatki w różnych formach (m.in. planu, wykresu, tabeli, mapy mentalnej),

Nauka o języku
Fonetyka i ortografia
- rozumie różnicę między głoską a literą,
- odróżnia samogłoskę od spółgłoski,
- zna funkcję litery i poprawnie zapisuje miękkość głosek( upodobnienia fonetyczne),
- dzieli wyraz na sylaby i poprawnie zapisuje go przy przenoszeniu.
Fleksja i ortografia
- rozróżnia nieosobowe i osobowe formy czasownika,
- poprawnie odmienia czasowniki,
- przekształca tekst, zmieniając czas, liczbę, rodzaj,
- poprawnie zapisuje partykułę -by z różnymi formami czasowników,
- poprawnie zapisuje partykułę nie z czasownikami,
- rozróżnia strony czasownika,
- wie, jakie funkcje pełni czasownik w zdaniu,
- poprawnie odmienia rzeczowniki,
- rozumie pojęcia temat i końcówka,
- poprawne zapisuje rzeczowniki własne i pospolite w funkcji grzecznościowej,
- poprawnie łączy formy rzeczownika i czasownika,
- zna funkcje rzeczownika w zdaniu,
- poprawnie odmienia przymiotniki,
- poprawnie łączy formy przymiotnika i rzeczownika,
- poprawnie tworzy i zapisuje formy stopnia wyższego i najwyższego przymiotnika,
- stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika do określonych wypowiedzi,
- wie, jakie funkcje pełni przymiotnik w zdaniu,
- rozpoznaje różne typy liczebników i poprawnie je odmienia,
- poprawnie łączy formy liczebnika, rzeczownika i czasownika,
- wie, jakie funkcje pełni liczebnik w zdaniu,
- rozpoznaje różne typy zaimków i poprawnie je odmienia,
- zastępuje różne części mowy właściwymi zaimkami w celu uniknięcia powtórzeń,
- wie, jakie funkcje pełni zaimek w zdaniu,
- poprawnie tworzy i zapisuje formy stopnia wyższego i najwyższego przysłówka,
- wie, jakie funkcje pełni przysłówek w zdaniu,
- poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe,
- rozpoznaje przyimki złożone i poprawnie je zapisuje,
- rozpoznaje spójniki i wie, jaką funkcję pełnią w zdaniu,
- poprawnie używa spójnika dla wskazania stosunków między wyrazami w zdaniu,
-zna zasady interpunkcyjne związane z użyciem określonych spójników w zdaniu pojedynczym i stosuje je,
- rozpoznaje wykrzykniki i wie, jaką funkcję pełnią w wypowiedzeniach,
– stosuje wykrzykniki dla podkreślenia emocji, zna zasady zapisywania wykrzykników
i stosuje je.
Składnia
- odróżnia zdanie od równoważnika zdania,
- odróżnia zdanie pojedyncze rozwinięte od nierozwiniętego,
- odróżnia zdanie oznajmujące od pytającego, wykrzyknikowego, rozumie, jaka jest rola tych konstrukcji w komunikowaniu się,
- poprawnie tworzy różne rodzaje wypowiedzeń pojedynczych,
- przekształca zdania pojedyncze na równoważniki i na odwrót,
-zna zasady interpunkcji i poprawnie stosuje je w wyżej wymienionych konstrukcjach składniowych,
- poprawnie tworzy zdania z różnymi podmiotami, stosownie do potrzeb komunikacyjnych,
- poprawnie tworzy zdania z różnymi orzeczeniami, stosownie do potrzeb komunikacyjnych,
- zna zasady interpunkcji dotyczące jednorodnych części zdania i stosuje je.
Słowotwórstwo i słownictwo
- rozpoznaje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo,
- zna i rozumie pojęcie wyraz pokrewny i wykorzystuje tę wiedzę do poprawnego zapisu wyrazów z danej rodziny wyrazów,
- rozpoznaje w tekście neologizm i rozumie jego znaczenie,
- poznaje wymowę wyrazów obcych pojawiających się w tekstach,
- rozumie pojęcie synonimu,
- stosuje synonimy dla uniknięcia powtórzeń.
Elementy stylistyki
- odróżnia język pisany od mówionego i dobiera odpowiednie środki do realizacji tych wypowiedzi,
- rozpoznaje oficjalne i nieoficjalne sytuacje i dostosowuje się do nich właściwe formy wypowiedzi,
- dostrzega różnice między językiem ogólnym a żargonem młodzieżowym.

Lektury w klasie I gimnazjum

1. Kochanowski Jan „Fraszki”, „Treny” (VII, VIII)
2. Krasicki Ignacy „Bajki”
3. Mickiewicz Adam „Bajki” ( „Przyjaciele”)
4. Montgomery M. Lucy A.„ Ania z Zielonego Wzgórza”
5. Oppman Artur „ Legendy warszawskie” ( „Bazyliszek”)
6. Ożogowska Hanna „Ucho od śledzia”
7. Parandowski Jan „Mitologia”: Prometeusz, Dzieciństwo Dzeusa, Która najpiękniejsza ?, Narcyz, Syzyf , Król Midas, Dedal i Ikar, Demeter i Kora.
8. Saint-Exupery Antoine „Mały Książę”
9. Sienkiewicz Henryk „ Krzyżacy”
10. Poezja: Gałczyński Konstanty Ildefons „ Kronika olsztyńska”, „Sen psa”, „ Spotkanie
z matką”, Herbert Zbigniew „ Kamyk” , Miłosz Czesław „ Ojciec z bibliotece”, Staff Leopold „Most”, Tuwim Julian „Strofy o późnym lecie”, Szymborska Wisława „Kot w pustym mieszkaniu”, Twardowski Jan „ Życzenia” „ Kiedy mówisz”.

Wybrane filmy
„Krzyżacy”, reż. A. Ford (Polska 1960)
„Mały Książę”, reż. S. Donen (USA 1974)

Teksty publicystyczne, informacyjne, reklamowe i inne
A. Dymna, W. Szczawiński „Warto mimo wszystko” (fragment)
„Wyobraża sobie Pani życie bez czytania?” - wywiad z Dorotą Terakowską










klasa II
Mówienie i słuchanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej, a ponadto:
- wyodrębnia argumenty pojawiające się w dyskusji,
- próbuje rozpoznać różne typy wypowiedzi oraz intencje mówiącego,
- odróżnia informację o faktach od opinii,
- potrafi określić temat wysłuchanego utworu,
- zwraca uwagę na ekspresję wypowiedzi,
- rozumie usłyszany tekst, potrafi wskazać jego główne myśli,
- próbuje wykonywać samodzielne notatki w czasie słuchania,
- dostrzega związek między pytaniami a odpowiedziami wywiadu,
- odczytuje intencję nadawcy w zależności od sytuacji,
- stosuje tezę,
- zadaje różnorodne pytania,
- przeprowadza wywiad z osobą rzeczywistą,
- porządkuje argumenty według przyjętego kryterium w dyskusji,
- broni swoich racji,
- zna i stosuje zasady kulturalnej dyskusji,
- opisuje sytuację, dzieło sztuki, zwykły przedmiot,
- mówi na temat uczuć i emocji,
- opisuje przeżycia bohaterów literackich,
- opowiada ciekawie, posługując się urozmaiconym słownictwem,
- ocenia postępowanie i postawy postaci literackich,
- porównuje bohaterów,
- streszcza utwór literacki, filmowy, teatralny według przygotowanego planu,
- akcentuje związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami,
- zwraca uwagę na zwięzły styl wypowiedzi,
- stara się w czasie wygłaszania z pamięci dostosować do charakteru wypowiedzi modulację głosu, tempo, akcentowanie,
- stosuje niewerbalne środki komunikowania się.



Czytanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej, a ponadto:
- czyta teksty trudniejsze, podejmując próby ich głosowej interpretacji,
- rozumie czytany tekst,
- określa myśl przewodnią utworu,
- wyodrębnia w tekście części informacyjne, opisujące, wartościujące, oceniające,
- dostrzega podstawowe wartości estetyczne tekstu,
- odczytuje jawne i ukryte intencje nadawcy,
- umieszcza tekst w kontekście biograficznym i kulturowym,
- zna rodzaje literackie, potrafi zaklasyfikować utwór do określonego rodzaju (na podstawie prostych przykładów),
- nazywa cechy gatunkowe utworu epickiego,
- wykorzystuje znajomość gatunków do właściwego odczytania utworów epickich,
- określa funkcje środków poetyckich,
- nazywa cechy gatunkowe utworu lirycznego,
- wykorzystuje znajomość gatunków do właściwego odczytania utworów lirycznych,
- rozróżnia podstawowe gatunki dramatyczne,
- rozpoznaje komizm sytuacyjny, słowny i komizm postaci,
- wskazuje charakterystyczne cechy utworów należących do literatury faktu oraz dokumentu,
- samodzielnie gromadzi informacje na określony temat, wykorzystuje w tym celu źródła pisane oraz Internet,
- wskazuje cechy wywiadu, artykułu, recenzji,
- wybiera spośród programów telewizyjnych propozycje wartościowe, służące rozwojowi zainteresowań,
- umiejętnie korzysta z Internetu,
- stosuje zasady etykiety językowej,
- zauważa różnorodne środki informacji i perswazji w reklamie,
- określa w reklamie rolę słowa, warstwy wizualnej i dźwiękowej,
- dostrzega specyfikę przekazu radiowego,
- opisuje dzieło sztuki, posługując się odpowiednim słownictwem,
- zna środki wyrazu filmowego,
- porównuje ekranizację dzieła z jego pierwowzorem literackim,
- rozpoznaje i nazywa wartości w poznanych tekstach i zjawiskach kultury,
- wyraża własne opinie na temat dzieł sztuki i innych tekstów kultury,
- wskazuje cechy komiksu.


Pisanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej, a ponadto:
- stosuje akapity i marginesy,
- starannie redaguje tekst napisany ręcznie i na komputerze, wykazuje się znajomością podstawowych zasad edytorskich,
- wyraża ocenę stosownie do sytuacji,
- redaguje opis sytuacji, przeżyć wewnętrznych,
- opisuje dzieło sztuki, posługując się odpowiednią terminologią,
- wprowadza do opowiadania elementy opisu sytuacji i opisu przeżyć,
- przekształca narrację pierwszoosobową w trzecioosobową i odwrotnie,
- redaguje charakterystykę,
- ocenia postępowanie i postawy bohaterów literackich,
- pisze sprawozdanie z wydarzenia fikcyjnego,
- redaguje list prywatny, także w formie elektronicznej (e-mail),
- rozpoznaje list literacki,
- zna i stosuje zasady narracji pamiętnikarskiej,
- odróżnia fakty od opinii,
- gromadzi i prezentuje argumenty dowodzące tezy,
- uzasadnia własne zdanie,
- formułuje tezę i hipotezę,
- redaguje rozprawkę posługując się argumentacją,
- redaguje artykuł prasowy oraz recenzję,
- włącza do wypowiedzi pisemnej elementy informacji, komentarza i oceny,
- zapisuje treść wywiadu z osobą rzeczywistą lub fikcyjną,
- przekształca tekst pod względem stylistycznym




Nauka o języku
Fonetyka i ortografia
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej, a ponadto:
- utrwala znajomość alfabetu, dzieli wyrazy na głoski i litery, sylaby,
- odróżnia głoski: dźwięczne od bezdźwięcznych, ustne i nosowe, miękkie i twarde,
- poprawnie zapisuje spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne oraz samogłoski nosowe
w wyrazach.
Fleksja i ortografia
- poprawnie używa form czasowników,
- poprawnie używa form rzeczowników,
- oddziela temat od końcówki,
- poprawnie zapisuje przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym z partykułą nie,
- świadomie używa liczebnika w różnych funkcjach w zdaniu,
- świadomie używa różnych zaimków dla osiągnięcia spójności wypowiedzi,
- poprawnie zapisuje przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym z partykułą –nie,
- poprawnie używa spójników jako elementu łączącego części składowe w zdaniach złożonych współrzędnie i podrzędnie,
- zna zasady interpunkcyjne związane z użyciem określonych spójników w zdaniach złożonych i stosuje je.
Składnia
- odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego,
- przekształca wypowiedzenia pojedyncze na złożone i odwrotnie,
- dostrzega i rozumie funkcje głównych części zdania- podmiotu i orzeczenia,
- zna zasady interpunkcji i poprawnie stosuje je.
Słowotwórstwo i słownictwo
- tworzy wyrazy pochodne od podstawowych,
- rozumie mechanizmy powstawania skrótów i skrótowców,
- poprawnie odczytuje skróty i skrótowce,
- poprawnie zapisuje wyrazy złożone, skróty, skrótowce,
- rozumie pojęcie antonimu, homonimu i poprawnie stosuje je w swoich wypowiedziach,
- zauważa słownictwo wartościujące w tekście,
- zauważa i stosuje wyrazy nacechowane emocjonalnie.

Lektury w klasie II gimnazjum

1. Mitologia , mity „ Uprowadzenie Europy”, „ Romulus i Remus”
2. Cervantes Miquel „Don Kichot”(fragmenty)
3. Fredro Aleksander „Zemsta”(fragmenty)
4. Mickiewicz Adam „Ballady” „Pani Twardowska, „ Świtezianka”
5. Mickiewicz Adam „Reduta Ordona” , „Śmierć pułkownika”
6. Musierowicz Małgorzata „ Ida sierpniowa”
7. Orzeszkowa Eliza „ Nad Niemnem” (fragment „ Jan i Cecylia”)
8. Prus Bolesław „Michałko”
9. Sienkiewicz Henryk „Latarnik”
10.Słowacki Juliusz „ Balladyna”(fragmenty)
11. Poezja: Białoszewski Miron „ Ach, gdyby, gdyby nawet piec zabrali”,
Gałczyński Konstanty Ildefons Teatrzyk „Zielona Gęś”, „Kronika olsztyńska”
Słowacki Juliusz „ W pamiętniku Zofii Bobrówny“, Miłosz Czesław „ Ojciec objaśnia”

Wybrane filmy
ESD (na podst. Kwiatu kalafiora i Idy sierpniowej M. Musierowicz), reż. A. Sokołowska
(Polska 1986)
Zemsta, reż. A. Wajda (Polska 2002)

Wybrane widowiska i przedstawienia teatru telewizji
Balladyna, reż. O. Lipińska (1982)
Emigranci, reż. K. Kutz (1995)

Teksty publicystyczne, informacyjne, reklamowe i inne
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela ONZ (fragment)
Jan Paweł II Przemówienia do młodzieży (fragment)






Klasa III
Mówienie i słuchanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej i drugiej, a ponadto:
-rozpoznaje różne typy wypowiedzi (informujące, opisujące, wartościujące, służące wyrażaniu opinii),
- bierze udział w dyskusji, podając rzeczowe argumenty,
- potrafi rozpoznać cechy charakterystyczne dla danego przekazu,
- zauważa błędy językowe,
- wykonuje samodzielne notatki w czasie słuchania,
- zauważa w wypowiedzi charakterystyczne cechy stylów,
- selekcjonuje usłyszane informacje,
- świadomie kształtuje wypowiedź, wykorzystując fakty i opinie,
- prowadzi wywiad z postacią fikcyjną,
- podsumowuje dyskusję, formułuje wnioski,
- tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi,
- dostrzega zmiany zachodzące w osobowości i postępowaniu charakteryzowanego bohatera,
- dokonuje własnej interpretacji głosowej recytowanych utworów,
- wypowiada się poprawnie i swobodnie, dbając o precyzję znaczeniową wypowiedzi.

Czytanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej i drugiej, a ponadto:
- interpretuje głosowo czytane teksty,
- określa funkcje archaizmów w tekście,
- wskazuje rolę neologizmów w tekście,
- zauważa stylistyczne zróżnicowanie tekstów,
- dostrzega w utworach wartości etyczne, estetyczne i poznawcze,
- umie zakwalifikować utwór epicki do określonego gatunku,
- wskazuje różnice pomiędzy gatunkami epickimi,
- próbuje samodzielnie analizować i interpretować wiersz,
- wskazuje różnice między gatunkami lirycznymi,
- wskazuje różnice między gatunkami dramatycznymi,
- odróżnia fakt od opinii,
- umiejętnie poszukuje informacji w Internecie,
- zauważa zarówno korzyści, jak i zagrożenia ze strony nowoczesnych mediów,
- rozpoznaje elementy literatury, muzyki, plastyki i tańca w dziele teatralnym.

Pisanie
Uczeń rozwija umiejętności z klasy
pierwszej i drugiej, a ponadto:
- posługuje się różnymi stylami wypowiedzi,
- tworzy tekst spójny pod względem logicznym i składniowym,
- redaguje list oficjalny,
- porządkuje i wartościuje argumenty,
- wykorzystuje elementy analizy i syntezy, by formułować wnioski i podsumowywać,
- redaguje życiorys, CV i list motywacyjny,
- pisze podanie.

Nauka o języku
Fonetyka i ortografia
- czyta i mówi, zachowując właściwą intonację,
- głosowo interpretuje tekst literacki.
Fleksja i ortografia
- poprawnie odmienia typowe nazwiska i nazwy miejscowe,
- świadomie używa rzeczownika w różnych funkcjach w zdaniu,
- świadomie używa przymiotnika w różnych funkcjach w zdaniu,
- świadomie używa zaimka w różnych funkcjach w zdaniu,
- świadomie używa przysłówka w różnych funkcjach w zdaniu,
- świadomie używa określonych spójników w wypowiedziach.
Słowotwórstwo i słownictwo
- rozpoznaje neologizmy w tekście literackim i określa ich funkcję,
- umie zastąpić wyraz obcy odpowiednim wyrazem rodzimym,
- poprawnie stosuje frazeologizmy we własnych wypowiedziach,
- rozpoznaje archaizmy w tekście literackim i rozumie, jaką pełnią funkcję,
- zauważa różnice między językiem ogólnym a gwarą,
- zna charakterystyczne cechy języka prasy, radia, telewizji, Internetu,
- właściwie odczytuje komunikaty mass mediów.
Lektury w klasie III gimnazjum
1. Biblia Tysiąclecia : Stworzenie świata, Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie,
Kain i Abel, Arka Noego, Wieża Babel
2. Dickens Karol „ Opowieść wigilijna”(fragmenty)
3. Kamiński Aleksander „Kamienie na szaniec”
4. Kapuściński Ryszard „ Lapidarium V” , „Heban”( fragmenty)
5. Lem Stanisław „ Bajki robotów”
6. Mickiewicz Adam „ Dziady cz. II”
7. Mrożek Sławomir „Artysta” (opowiadanie)
8.. Parandowski Jan „Przygody Odyseusza”
9..Różewicz Tadeusz „ Gałąź” ( opowiadanie)
10.Poezja :Herbert Zbigniew„ Pan od przyrody”, „Pudełko zwane wyobraźnią”
Iłłakowiczówna Kazimiera „ Kain i Abel”, Różewicz Tadeusz „ Oblicze ojczyzny”, „Pomniki”, „Koncert życzeń”, „Przepaść”, „ List do ludożerców”, Miłosz Czesław „ Wyprawa do lasu”, „Piosenka o końcu świata”, Tuwim Julian „ Dwa wiatry”, „Kwiaty polskie”, Szymborska Wisława „Nic dwa razy”, „Muzeum”
Poezja śpiewana: E. Stachura, J. Kofta, Cz. Niemen

Wybrane widowiska i przedstawienia teatru telewizji
Dziady, reż. K. Swinarski (1983)
Reportaż telewizyjny W. Milewicza z cyklu Dziwny jest ten świat

Wybrane filmy
Akcja pod Arsenałem, reż. J. Łomnicki (Polska 1977)
Pianista, reż. R. Polański (USA 2002)
Katyń, reż. A. Wajda (Polska 2007)
Odyseja, reż. A. Konczałowski ( USA 1997)

Teksty publicystyczne, informacyjne, reklamowe i inne
R. Kapuściński „Spotkanie z Innym jako wyzwanie XXI w.” (fragment)
A. Świderkówna „Prawie wszystko o Biblii” (fragment)



IV. Procedury osiągania celów

Na lekcjach języka polskiego wiele założonych celów realizuje się równolegle. Kształcenie odbioru tekstu literackiego łączy się z kształceniem mówienia czy redagowania konkretnych form wypowiedzi; ćwiczenie umiejętności mówienia, słuchania i czytania jest nierozerwalnie związane z rozwijaniem sprawności pisania. Redagowanie tekstów w formach przewidzianych w programie należy ćwiczyć systematycznie i przy różnych okazjach, należy poświęcić wiele czasu na wprowadzenie poszczególnych form wypowiedzi oraz ćwiczenia w redagowaniu planu, wstępu , rozwinięcia i zakończenia. Ważne jest wizualne wskazywanie schematów poznawanych form wypowiedzi pisemnych. Należy również wykonywać z uczniami jak najwięcej ćwiczeń mających na celu gromadzenie słownictwa charakterystycznego dla danej formy wypowiedzi.
W pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną należy pamiętać
o ograniczeniu instrukcji słownych na rzecz słowno - pokazowych ( wizualizacja), indywidualnym podejściu do ucznia, pomocy w czasie lekcji i dodatkowych wyjaśnieniach, stopniowaniu trudności i mobilizowaniu do skoncentrowania się i dalszej pracy, ograniczeniu terminów pojęć na rzecz rozumienia praktycznego. Uczniowie powinni uczyć się języka poprzez świadome używanie , bez nawarstwiania teoretycznej, abstrakcyjnej dla nich wiedzy i posługiwania się definicjami. Ważne jest również rozwijanie samodzielności uczniów (np. w docieraniu do różnego typu informacji), dlatego najlepsze wydają się te metody, które będą aktywizowały i motywowały ucznia oraz dawały możliwość praktycznego zastosowania zdobytej wiedzy. Warto stosować metody i techniki aktywizujące ucznia, zachęcające go do pracy w grupie i skłaniające do twórczego myślenia, takie na przykład, jak: drama, projekt edukacyjny, posługiwanie się mapą mentalną, piramidą wartości, drzewkiem decyzyjnym.
Realizacja celów programowych powinna być prowadzona poprzez różnorodne ćwiczenia praktyczne, polegające na uzupełnianiu, łączeniu, dobieraniu odpowiednich słów do podanych kontekstów, ćwiczenia stawiające na pracę ucznia związaną z czytaniem tekstu ze zrozumieniem, wyszukiwaniem informacji, ćwiczenia interpretacyjne, uczące wnioskowania, oceniania, porównywania różnorodnych tekstów kultury, ćwiczenia stylistyczno - leksykalne przygotowujące do pisania różnorodnych form wypowiedzi.
Zamieszczone w podręcznikach fragmenty utworów mogą zachęcać do przeczytania całości i w tym kierunku powinna pójść praca nauczyciela, który nie jest zobligowany do wykorzystywania wszystkich tekstów z podręcznika, a może proponować własne, najlepiej odpowiadające zespołowi uczniów, z którymi pracuje ( opracowane przez autorkę programu
„ Karty do czytania i interpretacji tekstów literackich” )
Należy pamiętać o nawiązywaniu więzi ucznia z najbliższym otoczeniem, regionem, kulturą, tradycją narodu, by w ten sposób przygotować go do świadomego uczestnictwa w kulturze i tradycji europejskiej. Warto wykorzystywać różne sposoby uatrakcyjnienia lekcji czy uwspółcześnienia problematyki analizowanego tekstu literackiego, poprzez wykorzystywanie internetu, materiału popularnych reklam, spektakli teatralnych, dzieł sztuk plastycznych, muzyki, a przede wszystkim filmu. Wszelkie materiały o charakterze multimedialnym uaktywniają ucznia, a ponadto dostarczają okazji do porównywania różnych przekazów i środków wyrazu. W programie podane są tytuły filmów w treściach i lekturach wyodrębnionych dla poszczególnych klas. Na lekcjach należy tworzyć wiele okazji do tego, by przejść od zagadnień dotyczących treści czytanego utworu do zagadnień jego warstwy językowej: stylistycznej, leksykalnej, składniowej. Należy pokazywać uczniom, że dobra znajomość języka i wiedza o nim pozwala na dokładną analizę tekstu literackiego. Dlatego podczas analizy i interpretacji dzieł literackich należy stosować różne ćwiczenia gramatyczne,
stylistyczno - leksykalne czy ortograficzne.
Realizowanie założeń programu oraz wykorzystywanie różnorodnych metod i form pracy daje gwarancję osiągnięcia założonych celów.

















V. Planowane osiągnięcia ucznia
Uczeń:
- czyta ze zrozumieniem różne teksty kultury na poziomie dosłownym i metaforycznym
- potrafi wyselekcjonować z czytanego tekstu potrzebne informacje, odpowiednio je uporządkować,
- czyta głośno, poprawnie i ze zrozumieniem, zwracając uwagę na interpunkcję i intonację,
- słucha uważnie i aktywnie, zapamiętuje przekazywane informacje, potrafi zanotować ważne informacje,
- dostosowuje swoje wypowiedzi ustne i pisemne do określonej sytuacji komunikacyjnej,
- mówi i pisze poprawnie pod względem językowym i stylistycznym,
- odróżnia prawdę od fikcji, fakty od opinii,
- potrafi posługiwać się różnymi formami wypowiedzi pisemnej, także formami użytkowymi,
- posiada podstawową wiedzę o języku umożliwiającą mu poprawne komunikowanie się w mowie i piśmie,
- zna podstawowe zasady ortograficzne oraz interpunkcyjne i posługuje się nimi,
- zna objęte programem teksty literackie, potrafi podać ich autorów, nazwać gatunek, umieścić w odpowiednim kontekście historycznym,
- potrafi wypowiadać się na temat przeczytanego tekstu, obejrzanego filmu, spektaklu, dzieła plastycznego czy usłyszanego utworu muzycznego. Analizuje utwór i próbuje go interpretować, dostrzega w nim wartości uniwersalne i patriotyczne,
- wyraża swoją opinię na temat tego, co przeczytał, obejrzał, doświadczył w różnych sytuacjach życia codziennego, potrafi uzasadnić swoje zdanie,
- kulturalnie uczestniczy w dyskusji, wyrażając swoje zdanie, podając rzeczowe argumenty,
słuchając innych dyskutantów, przestrzega zasad kultury języka,
- redaguje przewidziane w podstawie programowej formy wypowiedzi zgodnie z tematem, spójne pod względem logicznym i składniowym,
- tworzy wypowiedzi ustne i pisemne w zakresie różnych form przewidzianych programem zgodnie z intencją i okolicznościami, w związku z sytuacjami życiowymi i lekturą,
- odczytuje dzieła sztuki, przedstawienia teatralne, filmy, spektakle TV, korzystając ze znajomości właściwych dla danego przekazu środków wyrazu,
- omawia utwory literackie i teksty kultury w związku z biografiami autorów i czasem historycznym,
- w poszukiwaniu informacji korzysta z różnych źródeł: katalogów, słowników (języka polskiego, poprawnej polszczyzny, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich - zarówno w formie książkowej, jak i elektronicznej), encyklopedii, prasy, Internetu,
- wykorzystuje zgromadzone informacje w wypowiedziach ustnych i pisemnych,
- rozumnie korzysta ze środków masowego przekazu i nowoczesnych mediów.


VI. Ocenianie osiągnięć ucznia

W nauczaniu dzieci z deficytami rozwojowymi ważne jest motywowanie ich do pracy
i dostrzeganie nawet niewielkich postępów tak, aby każdy uczeń miał szansę osiągnięcia sukcesu i zdobycia wiary w swoje możliwości. Ocenianie kształtujące powinno pomagać w uczeniu, wspomagać rozwój , a nie tylko sprawdzać ,czego uczeń się nauczył. Ocena musi być jawna dla ucznia, oparta na zrozumiałych kryteriach, a jednocześnie motywująca do dalszej pracy. Powinna zawierać informację zwrotną, opis nie tylko tego, co jest do poprawienia, ale również tego, co uczeń już potrafi ,co osiągnął i zrobił dobrze.
W związku z tym zasady zawarte w Przedmiotowym systemie oceniania, jaki tworzy każdy nauczyciel, powinny być wyraziste i jednoznaczne, oparte na porozumieniu z uczniami (także rodzicami) i przez nich akceptowane. Na początku każdego roku szkolnego należy zaprezentować PSO uczniom oraz rodzicom (opiekunom), a w szczególności poinformować o wymaganiach edukacyjnych (umiejętnościach ocenianych na lekcjach języka polskiego) wynikających z realizowanej podstawy programowej oraz sposobach oceniania osiągnięć uczniów.
Należy uwzględniać zalecenia poradni psychologiczno - pedagogicznej dotyczące ucznia i dostosować wymagania do indywidualnych możliwości rozwojowych ucznia
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Zarówno oczekiwania zbyt niskie, jak
i znacznie przekraczające możliwości ucznia hamują jego rozwój.
W przedmiotowym systemie oceniania ocenie podlegają następujące elementy wiedzy i umiejętności, formy pracy ucznia:
1. Słuchanie i mówienie - wypowiedzi ustne na lekcji , wypowiedzi dotyczące tekstów kultury, znajomość treści omawianych utworów literackich, rozpoznawanie charakterystycznych cech gatunków literackich, prezentacje przygotowywane jako zadanie domowe, recytacja utworów poetyckich lub prozy, notatki tworzone na podstawie słuchania wypowiedzi innych, pracy w grupie.
2. Pisanie - prace domowe, prace klasowe, przepisywanie tekstu, zapisy w zeszycie, prace pisemne w klasie w zakresie obowiązkowych, przewidzianych programem form wypowiedzi, redagowanie różnych form wypowiedzi: zaproszenie, ogłoszenie, notatka, opowiadanie, opis, list, charakterystyka, rozprawka, podanie, CV, życiorys, prace pisemne przygotowane przez ucznia w domu.
3. Czytanie - czytanie bez uprzedniego przygotowania, czytanie z przygotowaniem, ciche czytanie ze zrozumieniem, głośne czytanie wierszy i prozy, korzystanie z różnych źródeł informacji , testy czytania ze zrozumieniem zawierające pytania zamknięte i otwarte, testy sprawdzające znajomość lektury.
4. Nauka o języku - odpowiedzi, sprawdziany. umiejętności ortograficzne w formie ćwiczeń i dyktand ortograficznych.
5. Aktywność na lekcjach - uczestnictwo w lekcji ,samodzielność w zdobywaniu informacji, umiejętność pracy w grupie, przygotowanie do lekcji.
6.Działania twórcze, nieobowiązkowe, udział w różnego rodzaju konkursach, przedstawieniach szkolnych i pozaszkolnych.

Oceniając wiedzę i umiejętności ucznia nauczyciel może stosować system tradycyjny, polegający na wystawianiu stopni, a także ocenę opisową. Oceny powinny być opatrzone komentarzem, który jednoznacznie będzie motywował ucznia do dalszych wysiłków.
Stopień celujący
Wiedza i umiejętności ucznia wykraczają ponad wymagania programowe.
Angażuje się w prace pozalekcyjne (np. gazetki , montaże sceniczne, pomoce dydaktyczne)
Wykonuje dodatkowe zadania.
Osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych.
Podejmuje działalność kulturalną w różnych formach ( dodatkowych zajęciach, imprezach artystycznych, teatralnych, przedstawieniach szkolnych i pozaszkolnych).
Jego pilność, systematyczność, zainteresowanie przedmiotem, zapisy w zeszycie nie budzą żadnych zastrzeżeń.
Stopień bardzo dobry
Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności.
Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami.
Uczestniczy w szkolnych konkursach z zakresu języka polskiego.
Jest samodzielny i aktywny, starannie prowadzi zeszyt przedmiotowy.
Stopień dobry
Uczeń opanował treści istotne dla przedmiotu.
Posiada proste, uniwersalne wiadomości i umiejętności .
Jest sumienny, aktywny, starannie prowadzi zapisy w zeszycie.
Stopień dostateczny
Uczeń opanował najważniejsze treści przedmiotowe oraz posiada podstawowe
wiadomości i umiejętności.
Jest raczej aktywny.
Czyni postępy na miarę swoich możliwości.
Stopień dopuszczający
Uczeń posiada niewielkie kompetencje językowe, ale opanował treści przedmiotowe na poziomie koniecznym do dalszej edukacji.
Potrafi uczestniczyć w pracy na lekcji przy dużym wsparciu nauczyciela.
Czyni postępy z pomocą nauczyciela na miarę swoich możliwości.
Stopień niedostateczny
Uczeń nie opanował podstawowych wiadomości niezbędnych do dalszego kształcenia.
Nie bierze udziału w lekcji.
Nie odrabia zadań domowych.
Nie ma zeszytu przedmiotowego.
Nie wyraża chęci nadrobienia zaległości z pomocą nauczyciela.
Jest nieobowiązkowy, ucieka z lekcji.

Obniżyć wymagania można wówczas, gdy uczeń ze względu na niski poziom dotychczasowych osiągnięć nie jest w stanie opanować wiadomości i umiejętności, które
w wersji wymagań określono jako wymagania na ocenę dopuszczającą.
Jeżeli uczniowi, któremu nauczyciel obniżył wymagania, uda się nadrobić zaległości
i jego osiągnięcia pozwolą mu już na realizację wymagań nauczyciel powinien niezwłocznie obniżone wymagania wycofać.
Należy przy każdej okazji kontrolować systematyczność wykonywania zadań, jednak nie wszystkie muszą być oceniane. Nie należy wystawiać ocen za pierwsze samodzielne próby redagowania nowo poznanych form wypowiedzi. Ortografię i interpunkcję należy także uwzględniać przy wystawianiu ocen za prace pisemne. Każda praca pisemna opatrzona powinna być komentarzem uświadamiającym uczniowi, co zrobił dobrze, co źle i nad czym powinien jeszcze nadal pracować. Sprawdziany powinny zawierać różne rodzaje zadań otwartych i zamkniętych. Uczeń powinien znać kryteria wystawiania oceny przed przystąpieniem do ocenianego działania. Każda ocena pracy pisemnej i ustnej musi być uzasadniona przez nauczyciela. Recenzując pracę ucznia, należy najpierw wymienić jej zalety, a dopiero później niedociągnięcia i sposoby ich wyeliminowania w przyszłości. Warto wdrażać uczniów do wspólnego omawiania prac kolegów. Jest to doskonała okazja do wyrabiania taktu i grzeczności, a także uważnego słuchania i wyciągania wniosków z cudzych błędów. Tak prowadzona ewaluacja ma charakter motywujący
Przedmiotowy system oceniania dobrze spełni swoją funkcję jeśli nie tylko dostarczy opinii o poziomie opanowania wiedzy i umiejętności przez uczniów w danym momencie, ale przede wszystkim posłuży w przekazaniu dzieciom informacji pomagających im w dalszym uczeniu się. Pomoc w uczeniu się jest istotnym elementem zyskującego coraz większe uznanie tzw. oceniania kształtującego, według którego ustalanie kryteriów oceniania - wskazywanie na to, co jest najważniejsze i na co uczniowie powinni zwrócić szczególną uwagę - jest jedną ze spraw nadrzędnych.


Opracowała
Beata Sikora







Wyświetleń: 1282


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.