I. Główne zagadnienia lekcji
1. Przyczyny wybuchu powstania
2. Przebieg działań w 1794 roku
3. Skutki powstania

II. Cele lekcji
Po zakończeniu lekcji uczeń powinien:
- znać przyczyny wybuchu powstania
- znać miejsca głównych bitew i rozpoznawać je na mapie
- pamiętać nazwiska głównych dowódców i uczestników walk o zachowanie państwa polskiego
- ocenić znaczenie reform społecznych przeprowadzonych przez Kościuszkę w 1794 roku
- znać przebieg powstania
Cele dydaktyczno " wychowawcze:
- budzenie szacunku dla postaw patriotycznych Polaków
- rozwijanie wyobraźni historycznej
- dostrzeganie związków przyczynowo " skutkowych
- umiejętność interpretowania tekstów kultury
- umiejętność posługiwania się mapą

III. Środki dydaktyczne
- Tekst przysięgi Tadeusza Kościuszki
- podręcznik
- mapa powstania
- "Słownik szkolny" Postacie historyczne"
- reprodukcje obrazów; "Przysięga Tadeusza Kościuszki" Michała Stachowicza, "Panorama Racławicka" Jana Styki i Wojciecha Kossaka
- krzyżówka
- mapa konturowa powstania

IV. Pojęcia
1. utrwalenie pojęć: powstanie, reformy społeczne
2. nowe pojęcia: uniwersał, insurekcja, kosynierzy

V. Czas zajęć
1 godzina lekcyjna

VI. Struktura i opis lekcji
1. Wprowadzenie
Nauczyciel nawiązuje do lekcji wcześniej omawianych i prosi uczniów o zastanowienie się nad przyczynami wybuchu powstania. Uczniowie wymieniają te przyczyny. Następnie jeden z uczniów wcielając się w postać Tadeusza Kościuszki przedstawia kim był i czego dokonał w swoim życiu. (było to jego zadaniem domowym)
2. Rozwinięcie
Nauczyciel w krótkim wykładzie porządkuje wymienione przez uczniów przyczyny wybuchu powstania i przedstawia im jeszcze inne (nie wymienione wcześniej). Następnie prosi ich o odszukanie i pokreślenie w podręczniku fragmentów dotyczących przebiegu powstania. Po upływie ustalonego czasu uczniowie rozpoczynają prezentację. Wyznaczona osoba nanosi na planszę podane informacje wg schematu:



Wymieniając poszczególne etapy działań powstańczych nauczyciel omawia szczegółowo wydarzenia wykorzystując środki dydaktyczne przygotowane do lekcji. I tak kolejno:
- przysięga Tadeusza Kościuszki - uczeń odgrywający tę postać czyta "Tekst przysięgi" a nauczyciel prezentuje reprodukcję obrazu Michała Stachowicza
- inny uczeń czyta głośno "Relację posła pruskiego o wybuchu powstania", którą wspólnie interpretujemy
- przebieg bitwy pod Racławicami przedstawia nauczyciel na podstawie prezentowanej reprodukcji obrazu "Panorama Racławicka" Jana Styki i Wojciecha Kossaka
- ocena znaczenia reform społecznych przeprowadzonych przez Kościuszkę w 1794 roku omawiana jest po przeczytaniu tekstu "Uniwersału połanieckiego"
Uczniowie przepisują przebieg powstania do zeszytu przedmiotowego.
Następnie nauczyciel prosi uczniów o umieszczenie wydarzeń na mapkach konturowych, które po sprawdzeniu zostaną ocenione. W dalszej kolejności uczniowie czytają z podręcznika fragmenty tekstu dotyczące skutków i znaczenia wybuchu powstania. Informacje te zostają omówione i zapisane w zeszytach.
3. Podsumowanie
W celu utrwalenia przebiegu powstania uczniowie indywidualnie rozwiązują krzyżówkę.
Zawiera ona informacje o Powstaniu kościuszkowskim. Uczniowie otrzymują kartki z następującymi hasłami:
1. dzielnica Warszawy broniona przez gen. Józefa Zajączka
2. nazwisko generała rosyjskiego
3. miejsce pierwszego zwycięstwa powstańców
4. dowodził ludem Warszawy
5. chłop, bohater w bitwie pod Racławicami
6. miejsce wydania uniwersału przez Kościuszkę
7. miejscowość na Litwie, teren walk powstańczych
8. chłop uzbrojony w kosę
9. miejsce klęski powstańców



Komentarz do lekcji
W celu utrwalenia wiadomości można zorganizować wycieczkę do Krakowa. Celem wyjazdu może być Muzeum Miasta Krakowa ‘Krzysztofory", gdzie uczniowie zobaczą pamiątki z Powstania Kościuszkowskiego. Mogą złożyć bukiet kwiatów w miejscu upamiętniającym przysięgę Naczelnika Powstania na płycie Rynku Głównego.

Opracowanie: mgr Ewa Kowalówka

Wyświetleń: 7073