Katalog

Małgorzata Jankowska
Język polski, Konspekty

Samotność współczesnego człowieka w tłumie - na podstawie wiersza "W karnawałowym tramwaju" lub "Ukryci pod maską", czyli prawda o człowieku końca XX wieku. - konspekt lekcji dla klasy II lub III gimnazjum

- n +

Alicja Patey-Grabowska "W karnawałowym tramwaju"


    W karnawałowym tramwaju
    zasznurowania w maski
    chowamy twarze głęboko
    pod grubą warstwą tektury.
    Wokół cyrkowi udzie:
    Arlekiny i błazny.

    Na ustach pieczątki:
    nie otwierać
    lub zerwane zwisają sznurki plomb.

    Jedne ze sklepu "Uśmiech"
    obdarzone w uśmiechy -
    cienkie fałdki zadarte wokół ust.

    Inne żałosne, z bruzdami do ziemi.

    Są też gładkie jak płótno
    naciągnięte na wałek.
    Maski - pewnie najdroższe -
    Nic nie oznaczają.


Utwór z tomiku "Zwierzyniec",
Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988


Lekcja języka polskiego w klasie II lub III Gimnazjum
Temat: Samotność współczesnego człowieka w tłumie - na podstawie wiersza"W karnawałowym tramwaju" lub "Ukryci pod maską", czyli prawda o człowieku końca XX wieku.

Cele lekcji:
Cele ponadprzedmiotowe:
Uczeń:
  • twórczo rozwiązuje problemy,
  • efektywnie współdziała w grupie,
  • korzysta ze słowników,
  • sprawnie komunikuje się.
    Cele przedmiotowe:
    Uczeń:
  • wyszukuje związków wiersza z rzeczywistością pozaliteracką,
  • określa funkcje symbolu ( maski),
  • określa postawę podmiotu lirycznego,
  • opisuje sytuację przedstawioną w utworze,
  • odnajduje powiązania utworu z wierszami innych, znanych poetów.

    Materiały:
  • tekst wiersza Alicji Patey- Grabowskiej "W karnawałowym tramwaju"
  • karta pracy ucznia,
  • słowniki.

    Metody i formy pracy:
  • praca indywidualna i grupowa,
  • metoda problemowa.

    Czas trwania: 45 minut



    Przebieg lekcji:
    I Gromadzenie materiału słownikowego
    1. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i prosi, by zgromadzili słowa związane z pojęciem "karnawał"
    Spodziewane wyrazy: bal, maskarada, pochód, feta, ubaw, zabawa, impreza.
    2. Następnie uczniowie uzupełniają zdanie rozpoczęte przez nauczyciela:
    Gdy słyszysz słowo "karnawał" to wyobrażasz sobie.....................
    ( swobodę, luz, radość, biesiadę, przyjaciół, gwar, muzykę, taniec, przebierańców, kostiumy, itd.)
    3. Pytanie do uczniów: Czy karnawał trwa cały rok?
    Spodziewana odpowiedź: Nie, tylko w zimie, od Nowego Roku do Środy Popielcowej.
    4. Jakimi prawami rządzi się okres karnawału?
    Oczekiwana odpowiedź: W tym okresie możemy pozwolić sobie na fantazję, wczuć się w inne role, poczuć się kimś innym.
    5. Ponowne pytanie do uczniów: Co jest nieodzownym elementem stroju karnawałowego?
    Odpowiedź brzmi: maska.
    6. Uczniowie ( w grupach) wyszukują w przydzielonych słownikach terminu "maska"
    I grupa "Szkolny słownik synonimów" Witolda Cienkowskiego
    hasło: maska-
    1. przebranie, maseczka;
    2. człowiek zamaskowany, w masce;
    3. w sztuce: twarz ludzka;
    4. maska ochronna;
    5. przenośnie: pretekst, pozór, płaszczyk, maskarada: bal maskowy
    6.
    II grupa "Słownik przypomnień" Władysława Kopalińskiego
    maska- "dawn." Straszydło, poczwara, potwór, maszkara

    III grupa "Słownik etymologiczny języka polskiego" Aleksandra Bruknera
    maska-maskować, maszkara, maszkarny, maszkarnik, komediant

    IV grupa "Słownik języka polskiego" PWN
    maska-
    1. osłona twarzy w formie twarzy ludzkiej lub zwierzęcej;
    2. brać, nosić, kłaść, przywdziać maskę, kryć się pod maską, ukrywać swe prawdziwe zamiary, uczucia, udawać;
    Zrzucać maskę, przestać udawać, ujawniać swe prawdziwe zamiary, uczucia;
    Zdzierać z kogoś, czegoś maskę, ujawniać czyjeś skrywane uczucia, zamiary, charakter, demaskować coś, kogoś;
    Maska z kogoś spadła, ktoś dał się poznać takim, jakim jest w rzeczywistości.

    II Praca z tekstem
    1.Uczniowie otrzymują wiersz A. Patey- Grabowskiej. Czytaja go samodzielnie, a następnie wysłuchują głośnego czytania w wykonaniu nauczyciela.
    Pytanie do uczniów: Jakie są maski w utworze A. Patey- Grabowskiej?
    Uczniowie wyszukują w tekście poszczególne kategorie:
    a) " obdarzone w uśmiechy"
    b) "żałosne z bruzdami do ziemi"
    c) "gładkie jak płótno"
    d) "maski- pewnie najdroższe- nic nie oznaczają".
    3. Pytanie do uczniów: Czy maski te straszą, niepokoją?
    Spodziewana odpowiedź: Nie, intrygują, chciałoby się dociec, kto się ukrywa pod zasłoną.
    4.Następnie każda grupa określa typ maski:
    Spodziewane efekty pracy:
  • "obdarzone w uśmiechy" demonstrują zadowolenie, satysfakcję;
  • "żałosne, z bruzdami do ziemi" nigdy nie zdobędą się na uśmiech;
  • "gładkie jak płótno" bez wyraźnego piętna, bez wyrazu;
  • "maski-pewnie najdroższe- nic nie oznaczają" są najbardziej anonimowe. Nie gości na nich ni radość, ni smutek, są obojętne.
    4. Pytanie do wszystkich uczniów: Dlaczego ludzie uciekają się do nakładania masek?
    Właściwe uczniowskie odpowiedzi można zapisać na tablicy.
    5. Polecenie:
    I i II grupa: Określcie postawę podmiotu lirycznego w wierszu (użycie formy czasownika)
    III i IV grupa: Wyjaśnijcie: "Na ustach pieczątki
    nie otwierać"
    6. Ostatnim etapem lekcji będzie odczytanie przygotowanych fragmentów wierszy E. Stachury oraz W. Szymborskiej
    Uczniowie znają już te utwory, powinni podać autora oraz tytuł.

    "Życie to nie teatr" Edward Stachura

    "Życie to jest teatr, mówisz ciągle , opowiadasz,
    Maski coraz inne, coraz mylne się nakłada;
    Wszystko to zabawa, wszystko to jest jedna gra.
    Przy otwartych i zamkniętych drzwiach.
    To jest gra!

    Życie to nie teatr, ja ci na to odpowiadam;
    Życie to nie kolorowa maskarada;"
    [...]

    "Kamień" Wisława Szymborska

    "Pukam do drzwi kamienia.
    - To ja, wpuść mnie.
    Chcę wejść do twego wnętrza (...)
    - Odejdź - mówi kamień
    - Jestem szczelnie zamknięty." (...)
    7. Pytanie do uczniów: Co łączy, waszym zdaniem, utwór A. Patey- Grabowskiej z poznanymi wierszami Stachury i Szymborskiej?
    8. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela formułują temat lekcji.

    III Praca domowa
    Uczniowie otrzymali kartę pracy i mogą ją uzupełnić już w trakcie omawiania wiersza lub jako pracę domową.

    Opracowanie: mgr Małgorzata Jankowska

  • Wyświetleń: 5735


    Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.