Tam, gdzie żyją ludzie, tam muszą występować konflikty. Niemożliwe jest funkcjonowanie grupy społecznej bez konfliktów. Szkoła jest takim miejscem, gdzie konflikty pojawiają się bardzo często, dlatego że każdy jest inny, każdy broni swoich racji i przekonań. Dzieci w szkole często się obrażają, wyzywają, śmieją się z ubrania kolegi, z jego zachowania. To jest najczęściej przyczyną konfliktów między rówieśnikami. Wyzywany i obrażany wścieka się, złości, rzuca na agresora i bójka gotowa.
O konflikcie mówimy wtedy, kiedy dwie lub więcej stron spostrzegają że nie mogą zaspokoić swoich potrzeb bez zmiany zachowania innych, z którymi pozostają w jakiejś zależności.
W konflikcie można wyróżnić: strony, przedmiot i rodzaj konfliktu.

Najczęstsze przyczyny konfliktu to:
- błędy w komunikacji;
- niezaspokojone potrzeby, oczekiwania;
-funkcjonowanie w określonej roli społecznej;
- konieczność podtrzymywania pozytywnej samooceny- ,,wyjście z twarzą“ w sytuacji sporu
-błędy w postrzeganiu osób i sytuacji.

Każda sytuacja konfliktowa charakteryzuje się obecnością silnych, trudnych emocji. Obserwacja dzieci w młodszym wieku szkolnym wykazała, iż konflikty pojawiają się znacznie częściej niż w innych okresach rozwojowych. Ważne jest, aby żaden z wychowawców nie przechodził obok konfliktów obojętnie, gdyż jego prawidłowe rozwiązanie gwarantuje nam sukces w postaci efektów w rozwoju społecznym dziecka. Tradycyjnie nauczyciele dociekają kto jest winny, kto zaczął, kto ma ponieść karę, komu wpisać uwagę, czy których rodziców zaprosić do szkoły. A przecież konflikt można rozwiązać na miejscu, między zwaśnionymi stronami bez wzywania rodziców, czy wpisywania uwagi. Ważne jest, aby każdy nauczyciel umiał właściwie zareagować w konfliktowej sytuacji, aby umiał wysłuchać obu stron. Spokojnie doprowadził do wyjaśnienia, czego potrzebują uczniowie by konflikt rozwiązać. Rola nauczyciela sprowadza się do pomocy uczniom w zakresie nazywania uczuć, słownego wyrażania ich emocji, zrozumienia co stało się przyczyną konfliktu i znalezienia drogi zadośćuczynienia dla obu stron. Nauczyciel ma wspierać uczniów w dogadaniu się, a nie rozwiązywać konflikty.

Przy rozwiązywaniu konfliktu ważne jest:
- słuchanie obu stron
- bezstronność, nie sprzyjamy żadnej ze stron, nie zajmujemy stanowiska
- stosujemy aktywne słuchanie, czyli utrzymujemy kontakt wzrokowy ze stronami konfliktu
- dowartościowujemy np. to co mówisz jest ważne
- porządkujemy np. do tej pory ustaliliśmy, że.......
- zadajemy pytanie,, Jak chcielibyście zakończyć konflikt?“
- pytamy jakie są oczekiwania wobec strony przeciwnej
- zachowujemy neutralność- nie narzucamy rozwiązania sytuacji, akceptujemy przyjęte rozwiązania
- pytamy obie strony konfliktu, co sadzą o jego sposobie zakończenia
- jeżeli obie strony chcą się przeprosić pytamy jak rozumieją słowo ,,przepraszam“
- ważne jest aby przepraszanie było autentyczne
Przy rozwiązywaniu konfliktów między uczniami zalecane jest stosowanie sprawiedliwości naprawczej i mediacje, w czasie których zadaje się pytanie ,,co się stało“?- ale szukając na nie odpowiedzi, dąży się do poznania różnych punktów widzenia na zaistniałą sytuację.
Szkoła to miejsce, w którym konflikty są powszechne, nie ma dnia, żeby nie doszło do konfliktu między uczniami. Zadaniem dorosłych jest nauczenie nieagresywnych sposobów rozwiązywania konfliktów.

Wśród dzieci zaobserwowano sposoby radzenia sobie z konfliktem:
- dzieci unikają przyznania, że istnieje sytuacja konfliktowa
- ulegają silniejszej stronie
- podejmują walkę w imię swoich racji
- dążą do zawarcia kompromisu

Konfliktom można przeciwdziałać stosując działania profilaktyczne:
- gry i zabawy integracyjne scalające grupę rówieśniczą, wzmacniające empatię, wytwarzające chęć do zgodnego funkcjonowania;
- drama- uczy wyrażania emocji i umiejętności słuchania, rozumienia pozostałych członków zespołu;
- tworzyć jasne, zrozumiałe zasady, reguły przyjęte przez całą społeczność szkolną;
- sprawiedliwie traktować uczniów;
- stosować system wzmocnień pozytywnych zachowań.

Przy systematycznej pracy można osiągnąć duże efekty. Dla sprawdzenia skuteczności oddziaływań można po upływie czasu pozwolić dzieciom na samodzielne rozwiązywanie konfliktów oczywiście pełniąc w nich rolę obserwatora.


Literatura:

1. Gordon Thomas: ,,Wychowanie bez porażek“ PAX, Warszawa 2004
2. Kazimierczak M. ,, Rozwiązywanie konfliktów w szkole“ Warszawa 2008
3. Informacje zawarte w artykule zostały pobrane ze strony internetowej:
- www. cen. edu.pl
- republika. pl/apk-początkowe2

Wyświetleń: 684