Katalog

Ilona Stasiołek, 2014-03-10
Tomaszów Mazowiecki

WOS, Scenariusze

Scenariusz lekcji ,,Państwo jako forma organizacji społeczeństwa"

- n +


I. Temat zajęć:

Państwo jako forma organizacji społeczeństwa

II. Cele zajęć. Uczeń/ uczennica (podstawa programowa z 2009 roku):
• wymienia cechy, funkcje i elementy państwa,
• omawia funkcję wewnętrzną państwa,
• wymienia genezę państwa polskiego,
• rozróżnia państwo jednolite od wielonarodowego,
• czyta ze zrozumieniem tekst źródłowy ,,Kłopoty z państwem”.

III. Formy, metody, techniki uczenia oraz środki dydaktyczne:
1. Formy nauczania:
• praca zbiorowa (klasowa),
• praca jednostkowa,
• praca binarna (w parach).
2. Metody i techniki nauczania:
• metody podające – objaśnienie, pogadanka,
• metody aktywizujące – burza mózgów, dyskusja,
• metody programowe – praca z wykresem, praca z tekstem źródłowym.
3. Środki dydaktyczne:
• prezentacja multimedialna ,,Początki i geneza państwa”,
• prezentacja multimedialna ,,Pojęcie i cechy państwa”,
• film edukacyjny ,,Państwo jako forma organizacji społeczeństwa”,
• karty pracy ,,Realizacja funkcji wewnętrznej państwa”,
• prezentacja multimedialna ,,Państwo a naród”,
• mapa Wielkiej Brytanii,
• wykres kołowy ,,Narody zamieszkujące Wielką Brytanię”,
• tekst źródłowy W. Osiatyński, ,,Kłopoty z państwem”.

IV. Bibliografia:
a) Przedmiotowo-merytoryczna:
• Dobrzycka E., Makara K., Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik dla gimnazjum,
część 1, Warszawa 2009.
• Dubiecka A., Góralewicz Z., Piskorski P., Działam aktywnie. Wychowanie
do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, Warszawa 2002.
• Kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie i prawie, red. S. Wronkowska,
M. Zmierczak, Warszawa 1995.
• Opara S., Wiedza o społeczeństwie. Podstawowe pojęcia, Warszawa 1987.
• Osiatyński W., Państwo złem koniecznym, ,,Wiedza i Życie”, 11/1996.
b) Filozoficzna, psychologiczna, socjologiczna:
• Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci
do nas mówiły, Poznań 1992.
• Marzec M., Naprzeciw trudnościom gimnazjalisty. O potrzebie wychowania
do wartości, [w:] ,,Zeszyty szkolne” nr 3/2006, s. 29-32.
• Mika S., Psychologia społeczna dla nauczycieli, Warszawa 1980.
c) Pedagogiczna i ogólno dydaktyczna:
• Arends R., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.
• Barnes D., Nauczyciel i uczniowie. Od porozumienia się do kształcenia,
Warszawa 1988.
• Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001.
• Buehl D., Strategie efektywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się, przeł. B. Piątek, Kraków 2004.
• Taraszkiewicz M., Jak uczyć lepiej?, czyli refleksyjny praktyk w działaniu,
Warszawa 1999.
• Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów, Poznań 2000.

V. Tok lekcji:
1. Sprawy organizacyjne:
• powitanie uczniów klasy,
• sprawdzenie listy obecności,
• sprawdzenie pracy domowej, ,,prasówki”,
• podanie celów lekcji, czym będziemy zajmować się na lekcji (ocenianie kształtujące),
• uczniowie zapisują temat do zeszytów: Państwo jako forma organizacji społeczeństwa,
• Uczniowie zapisują do zeszytu następujące podpunkty:
a) Początki i geneza państwa.
b) Elementy, cechy i funkcje państwa.
c) Państwo a naród.
2. Nauczyciel wprowadza uczniów do tematu, mówiąc, że państwo polskie ukształtowało się we wczesnym średniowieczu (X w.). Jego twórcą był władca plemienia Polan Mieszko I, który zdołał podporządkować sobie większość plemion zamieszkujących
na ziemiach polskich (slajd 1, 2).
3. Nauczyciel przedstawia uczniom prezentację multimedialną ,,Początki i geneza państwa”. Wyjaśnia najważniejsze teorie dotyczące powstania państwa polskiego. Uczniowie zapisują podane informacje do zeszytu.

Slajd 3, 4, 5 - Teorie dotyczące genezy państwa.
a) Teoria umowy społecznej – państwo powstało w wyniku porozumienia zawartego między członkami społeczeństwa, albo społeczeństwem i władzą.
Przyczyny:
• chęć utrwalenia pokoju i wolności,
• anarchia, która skłaniała do poszukiwania bezpieczeństwa i stabilizacji.
b) Teoria marksistowska – państwo powstało w wyniku narzucenia przez klasy wyższe swojej woli klasom niższym w celu utrwalenia tego podziału.
c) Teoria teistyczna – państwo zaistniało w rezultacie działania sił nadprzyrodzonych.
4. Uczniowie metodą burzy mózgu przedstawiają definicję państwa. Następnie nauczyciel przedstawia uczniom prezentację multimedialną ,,Pojęcie i cechy państwa” oraz wyjaśnia definicję państwa.

Slajd 6, 7, 8 - Państwo to suwerenna instytucja polityczna wyposażona w system organów władzy obejmująca swym działaniem ogół mieszkańców określonego terytorium.

5. Uczniowie oglądają film edukacyjny ,,Państwo jako forma organizacji społeczeństwa”. Podczas oglądania filmu wypisują do zeszytu elementy,
cechy i funkcje państwa. Po obejrzeniu filmu uczniowie razem z nauczycielem omawiają elementy, cechy i funkcję państwa.

Elementy państwa:

Terytorium Władza
Ludność

Cechy państwa:
Przymusowość
Suwerenność (przymusowość do
(państwo jest samodzielne i niezależne Powszechność państwa jest
w podejmowaniu decyzji) (wszyscy ludzie muszą obowiązkowa
przestrzegać obowiązującego i nie zależy
w nim prawa) od woli
wewnętrzna zewnętrzna jego obywateli
(instytucje państwa są niezależne (niezależność od innych państw
w podejmowaniu decyzji i organizacji międzynarodowych)
od innych organizacji działających
na jego terytorium)
Funkcje państwa:


wewnętrzna zewnętrzna
a) zapewnienie ładu, a) zapewnienie obrony terytorium
porządku i bezpieczeństwa przed niespodziewaną agresją
w państwie, z zewnątrz,
b) organizowanie całokształtu życia w państwie. b) zawieranie umów
międzynarodowych,
c) działanie w organizacjach
międzynarodowych
d) utrzymywanie wojska

6. Nauczyciel zwraca uwagę, że w ramach realizacji funkcji wewnętrznej państwa można wyróżnić działalność: prawodawczą, porządkową, administracyjną, gospodarczo-organizatorską, socjalną oraz kulturalną. Nauczyciel rozdaje uczniom kartę pracy ,,Realizacja funkcji wewnętrznej państwa”, a uczniowie w parach nazywają poszczególne funkcje wewnętrzne.

Realizacja funkcji wewnętrznej państwa
prawodawcza, porządkowa, administracyjna, gospodarczo-organizatorska, socjalna, kulturalna

1. Działalność socjalna
Dążenie państwa do zapewnienia obywatelom minimum egzystencji, walka
z bezrobociem oraz starania o poprawę warunków pracy.
2. Działalność gospodarczo-organizatorska
Polega na zarządzaniu przez państwo gospodarką oraz na oddziaływaniu na nią. Państwo stara się promować gospodarkę w świecie, chronić ją przed nieuczciwą konkurencją oraz stwarzać warunki do jej rozwoju. Istnieją trzy stanowiska dotyczące działalności gospodarczej państwa.


3. Działalność kulturowa
Obejmuje działalność państwa w zakresie wspierania badań naukowych, rozwoju oświaty i kultury, ochrony zabytków i promocji kultury za granicą.

4. Działalność administracyjna
To zarządzanie przez odpowiednie organy państwowe określonymi dziedzinami życia publicznego (służbą zdrowia, szkolnictwem).

5. Działalność porządkowa
Polega na podejmowaniu działań, które zapewniają porządek na terytorium państwa. Organami, które realizują tę funkcję, są sądy i policja.

6. Działalność prawodawcza
Polega na tworzeniu prawa, które obowiązuje na terytorium państwa.

7. Nauczyciel przypomina uczniom, że państwo tworzy warunki sprzyjające rozwojowi wspólnoty narodowej i chroni ją przed zagrożeniami zewnętrznymi, dlatego każdy naród dąży do posiadania własnego państwa.
8. Uczniowie dyskutują nad stwierdzeniem Romana Dmowskiego, że ,,Ojczyzna
to przede wszystkim naród, a potem państwo, bez narodu nie ma państwa” (slajd 9).
9. Nauczyciel wyjaśnia uczniom różnicę między państwem jednolitym narodowo
a wielonarodowym, w tym celu wyświetla prezentację multimedialną ,,Państwo
a naród” (slajd 10, 11, 12). Uczniowie starają się wymienić przykłady tych państw, następnie zapisują do zeszytu najważniejsze informacje.

Slajd 11 Państwo jednolite narodowo - państwo, którego prawie wszyscy mieszkańcy stanowią jeden naród i większość członków tego narodu zamieszkuje dane terytorium,
np. Polska, Francja, Japonia.
Slajd 12 Państwo wielonarodowe – państwo, w którym żyje kilka różnych narodów,
np. Hiszpania, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Kanada.

10. Uczniowie zapoznają się z mapą Wielkiej Brytanii i wymieniają, jakie narody zamieszkują to państwo. Następnie zwracają uwagę na wykres kołowy prezentujący,
jaki procent poszczególnych narodów zamieszkuję Wielką Brytanię (podręcznik
s. 57).
11. Wychowawca tłumaczy uczniom, że państwa na których terytorium żyje wiele narodowości często boryka się z poważnymi problemami. Zdarza się, że w pewnym momencie któryś z narodów zaczyna dążyć do budowy własnego państwa,
co zazwyczaj spotyka się ze sprzeciwem władz. W takich sytuacjach niejednokrotnie dochodzi do rozlewu krwi, jak na przykład podczas konfliktu czeczeńskiego w Rosji czy serii konfliktów w byłej Jugosławii. Aby uniknąć konfliktów narodowościowych, władze centralne często przyznają narodom u zamieszkanym przez nie obszarom autonomię.
12. W przypadku wystarczającej ilości czasu uczniowie omawiają wcześniej poznany
w domu tekst źródłowy W. Osiatyński ,,Kłopoty z państwem” (podręcznik s. 58). Następnie odpowiadają na pytania:
• Dlaczego, zdaniem autora artykułu, ludzie często postrzegają państwo jako zło?
• Wymień negatywne zjawiska, jakie mogą pojawić się w funkcjonowaniu państwa.
• Dlaczego zdaniem autora konieczne jest istnienie państwa?
13. Nauczyciel podsumowuje zajęcia, przypominając najważniejsze pojęcia,
które pojawiły się na lekcji.
14. Ewaluacja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie : „Jak Ci się podobała dzisiejsza lekcja?”. Uczniowie odpowiadają odpowiednim gestem:
• dłoń z kciukiem do góry – lekcja podobała mi się,
• dłoń z kciukiem do dołu – lekcja nie podobała mi się,
• dłoń z kciukiem do boku – lekcja średnio podobała mi się.
15. Zadanie pracy domowej.
16. Pożegnanie uczniów.

VI. Praca domowa:
1. Która z teorii powstania państwa jest Twoim zdaniem najwłaściwsza? Uzasadnij swój wybór? (minimum 10 zdań).
Wyświetleń: 2130


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.