Katalog

Anna Maria Janiak, 2013-09-27
Gołuchów

Wychowanie do życia w rodzinie, Artykuły

Aktywność seksualna przed okresem pokwitania

- n +

Aktywność seksualna przed okresem pokwitania
Zachowania seksualne do okresu adolescencji są istotnym elementem codziennych aktywności i pełnią różnorodne funkcje, takie jak:
• funkcja poznawcza  pozyskiwanie wiedzy o różnicach pomiędzy płciami i o prokreacji,
• funkcja społeczna  obejmuje trening ról płciowych oraz poznawanie norm regulujących ekspresję seksualną w danym społeczeństwie,
• funkcja emocjonalna  zaspokaja potrzebę bliskości, chęć przeżywania przyjemności i poczucie satysfakcji.
Wyróżniamy cztery rodzaje ekspresji seksualnych wieku dziecięcego. Są to: zachowania masturbacyjne, zachowania orientacyjne, zachowania interakcyjne i twórczość dziecięca.
Zachowania masturbacyjne to stymulowanie przez dziecko głównie obszarów erogennych na własnym ciele i wywoływanie w ten sposób przyjemności. Wyróżniamy trzy rodzaje masturbacji wieku dziecięcego: masturbację rozwojową, eksperymentalną i instrumentalną. Najważniejsze cechy każdego typu zostały ujęte w tabeli 8.
Masturbacja rozwojowa jest nastawiona na zaspokajanie przyjemności. Ma powtarzalny schemat i niejawny charakter, z wiekiem dzieci zaprzestają jej praktykowania.
Masturbacja eksperymentalna jest nastawiona na zaspokojenie ciekawości badacza, nie ma stałego schematu, przemija po interwencji, ponieważ jest podatna na wpływy, oprócz tego jest nieukrywana i nieuporczywa, czasem może powodować uszkodzenia ciała.
Masturbacja instrumentalna jest nastawiona na zaspokojenie innej niż seksualna potrzeby, ma powtarzalny schemat, przemija po zaspokojeniu sfrustrowanej potrzeby, ma charakter demonstracyjny, jest zatem jawna, rzadko powoduje uszkodzenie ciała, występuje aż do usunięcia przyczyny frustracji.
Zachowania orientacyjne są ukierunkowane na rozwiązanie problemów: odkrywanie i potwierdzanie różnic w budowie anatomicznej między kobietą a mężczyzną oraz szukanie ich celu. Przejawiają się one przez:
• ciekawość ciała innego człowieka (oglądanie, rozbieranie, dotykanie dziecka odmiennej płci),
• podglądanie dorosłych, ekshibicjonizm dziecięcy, frotteuryzm dziecięcy, fetyszyzm dziecięcy, transwestytyzm dziecięcy,
• pytania o rolę narządów płciowych oraz o cel i istotę seksu,
• oglądanie erotycznych wydawnictw, obnażanie się wobec dorosłych, imitowanie kontaktów seksualnych za pomocą zabawek.

Zachowania interakcyjne polegają na nawiązywaniu relacji, której tematem jest seksualność, a celem przeżycie związanej z nią przyjemności. Dotyczą osób do 12. roku życia. Do zachowań tych zaliczamy:
• zabawy naśladujące aktywność seksualną innych osób  odtwarzanie zaobserwowanych scen dotyczących czynności seksualnych dorosłych lub dzieci,
• zabawy odtwarzające czynności pozaseksualne  naśladujące aktywność związaną z intymnością, dotykiem, obnażaniem ciała,
• zabawy odreagowujące  dotyczą dzieci, które przeżyły traumę, polegają na powtarzaniu sytuacji w warunkach bezpiecznych, mogą się wiązać ze zmianą ról, ich celem jest obniżenie napięcia emocjonalnego.

Twórczość dziecięca opiera się na mechanizmie projekcji i pozwala bezpiecznie ujawnić treści objęte zakazem albo zbyt trudne do wyrażania wprost. Polega na powtarzaniu słów będących tabu, uczeniu się powiedzonek, wyliczanek a także opowiadań z wątkami o charakterze seksualnym. Celem twórczości dziecięcej jest zbadanie postaw i reakcji dorosłych na zachowania powiązane z seksualnością.
Fińscy badacze  N. Kenneth Sandnabba, Pekka Santtila, Malin Wannas i Katia Krook  przeprowadzili badania nad seksualnością dzieci w wieku od 2 do 7 lat . Na ich podstawie powstała następująca lista zachowań seksualnych dzieci z podziałem na trzy grupy wiekowe:
 Dzieci 2–3 letnie
o zabawa w dom z rówieśnikami,
o przytulanie rówieśników,
o przytulanie dorosłych ,
o zabawa w lekarza z rówieśnikami,
o okazywanie zainteresowania różnicami w budowie fizycznej rówieśników,
o wchodzenie do toalety z innymi dziećmi,
o całowanie znajomych rówieśników,
o uczestnictwo w zabawach uznawanych za właściwe dla płci przeciwnej,
o chwytanie penisa w momentach ekscytacji, lęku, zmęczenia.

 Dzieci 4–5 letnie
W tym wieku następuje poszerzenie spektrum zachowań poprzedniej grupy wiekowej o:
o okazywanie dużego zainteresowania płcią przeciwną,
o próby całowania kobiet w ośrodku opieki,
o dotykanie intymnych części ciała w obecności innych,
o podglądanie innych dzieci, gdy są w łazience,
o wypowiadanie się o dzieciach płci przeciwnej w negatywny sposób („dziewczyny są głupie”, „chłopcy są tępi i hałaśliwi”),
o prezentowanie intymnych części ciała innym dzieciom,
o naśladowanie tańca nastolatków / dorosłych,
o włączanie w zabawy wątków zachowań seksualnych i romansu.

 Dzieci 6–7 letnie
W tym wieku zaobserwowano zachowania typowe dla dzieci młodszych oraz:
o okazywanie zainteresowania rozmnażaniem się zwierząt,
o bieganie do łazienki, by zobaczyć rówieśników w toalecie,
o rysowanie intymnych części ciała,
o używanie seksualnych przekleństw w wesoły sposób,
o dotykanie intymnych części ciała w miejscach publicznych,
o opuszczanie majtek, prezentacja pośladków, penisa, sromu, następnie ucieczka,
o okazywanie zainteresowania tym, skąd się biorą dzieci.
Zmiany w zachowaniach traktowanych jako przejawy ekspresji seksualnej następują wraz z wiekiem. Starsze dzieci prezentują większą liczbę tego typu zachowań, rośnie ona wprost proporcjonalnie do wieku, aktywności te są ponadto bardziej zróżnicowane.
Badacze zauważyli także różnice w zachowaniach seksualnych pomiędzy dziewczynkami i chłopcami od 2. do 7. roku życia. Zachowania występujące częściej dziewczynek to:
„*bawią się w dom
*bawią się w szpital/doktora z innymi dziećmi
*przytulają się/proszą o przytulanie inne dziewczynki
*całują/próbują całować innych znajomych chłopców
*całują/próbują znajomych chłopców
*dotykają ubrania/włosów innych kobiet
*okazują niepokój, gdy są przytulane przez męski personel ośrodka opieki
*okazują niepokój, gdy są całowane przez mężczyzn (np. na powitanie)
*zachowują się jak rodzice wobec innych dzieci
*rozmawiają „w romantyczny ‘’ sposób o dzieciach
*rozmawiają o chęci posiadania dziecka
*zachowują się w seksualny/seksowny sposób (gesty, chód)
*lubią tańczyć jak nastolatki/dorośli
*chcą się ubierać w odzież odpowiednią dla starszych dziewcząt”

Natomiast zachowania istotnie częściej prezentowane przez chłopców to:
„*mówią o dziewczynkach w negatywny sposób
*dotykają własnych genitaliów w czasie pobytu w ośrodkach opieki, w obecności innych
*dotykają publicznie swoich genitaliów
*pokazują genitalia innym dzieciom
*zdejmują majtki pokazują pośladki, penisa, po czym uciekają
*wchodzą/próbują wchodzić do kabin w toalecie z innymi dziećmi
*zerkają/próbują zerkać na dzieci, gdy są w łazience
*próbują zobaczyć innych ludzi nago
*rysują genitalia postaciom ludzkim
*w zabawie udają, że lalki uprawiają seks
*prezentują zachowania seksualne z użyciem zabawek lub innych przedmiotów
*okazują niepokój, gdy są całowani przez kobiety (np. na powitanie)
*opowiadają sprośne dowcipy
*używają seksualnych przekleństw (np. w zabawie, w złości, w obecności dorosłych i innych dzieci)”

Literatura:
Izdebski Zbigniew, Seksualność Polaków na początku XXI wieku, Kraków: WUJ 2012
Izdebski Zbigniew, Niemiec Tomasz, Wąż Krzysztof, (Zbyt) młodzi rodzice, Warszaw: Wydawnictwo TRIO 2011
Izdebski Zbigniew, Jaczewski Andrzej, Rozwój seksualny, [w:] Andrzej Jaczewski (red.), Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak 2001
Jaczewski Andrzej, Wstęp do dorosłości, Warszawa: WSiP 1989
Jaczewski Andrzej, Erotyzm dzieci i młodzieży, Warszawa: PWN 1973
Jaczewski Andrzej, Kultura seksualna młodzieży, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1979
M. Kozakiewicz, U podstaw wychowania seksualnego w szkole, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1969
Lew-Starowicz Zbigniew, Długołęcka Alicja, Edukacja seksualna, Warszawa: Świat Książki 2006
Marczak Monika, Przemiany postaw i zachowań seksualnych młodzieży, [w:] Grzegorz Iniewicz, Magdalena Mijas (red.), Seksualność człowieka. Wybrane zagadnienia, Kraków: WUJ 2011
Zielona-Jenek Monika, Chodecka Aleksandra, Jestem dziewczynką jestem chłopcem. Jak wspomagać rozwój seksualny dziecka. Gdańsk: GWP 2010
Ziółkowska Beata, Okres dorastania. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? [w:] Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, (red.) Anna Izabela Brzezińska, Gdańska: GWP 2005

Anna Maria Janiak
Komunikacja i poradnictwo społeczne
Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wyświetleń: 1330


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.