W środowisku sportowym wyraz „doping” jest stosowany najogólniej dla określenia „zagrzewania”, zachęcania, pobudzania zawodnika do walki. Jest to zatem problem stosowanych środków mających ułatwić osiągnięcie zamierzonego skutku. Środkami tymi mogą być okrzyki, dodawanie otuchy, zachęcanie. Tego rodzaju doping jest jak najbardziej wskazany i pożądany. Współtworzy on atmosferę walki sportowej, nadaje jej swoistego kolorytu. Jednakże owo zwiększenie sprawności, wydolności, gotowości do walki może być uzyskiwane środkami sztucznymi, szkodliwymi np. adrenaliną, strychniną, sterydami anabolicznymi. Z dopingiem w sporcie związany jest tzw. Dumping polegający na usuwaniu skutku wysiłku fizycznego za pomocą zazwyczaj szkodliwych środków farmaceutycznych dla osiągnięcia szybszego powrotu zawodnika do formy.
Mówiąc o dopingu w sporcie w kontekście dewiacji społecznych ograniczymy się do dopingu polegającego na stosowaniu sztucznych, szkodliwych środków pobudzających.
Zjawisko dopingu jest tak „stare” jak nowożytny sport. Pierwsze o nim wzmianki sięgają 1866 roku. Zasięg społeczny zjawiska w tym czasie nie jest znany. Doping stanowi zdecydowanie „szarą” sferę Sportu. Jednak o jego istnieniu dowiadujemy się z licznych afer
i skandali mających miejsce w sporcie na najwyższym światowym poziomie. Tradycyjnie doping był związany ze sportem zawodowym, jednakże jak wskazują na to liczne przypadki, przeniknął także do Sportu zwanego amatorskim.
Nowoczesny doping polega nie tylko na stosowaniu niedozwolonych środków farmakologicznych. Przybiera on bardziej wyrafinowane formy, np. biologiczne- transfuzyjne i ciążowe.
Stosunek opinii publicznej i oficjalnych organizacji sportowych do dopingu jest jednoznacznie negatywny. Traktowany jest on jak zło w sporcie. Badania wykazują, iż doping nie jest obojętny dla zdrowia. Poznane są jego krótkotrwałe, negatywne skutki, natomiast niezbyt dobrze znane są jego skutki bardziej odległe w czasie. Z tego względu stosowanie go jest niebezpieczne. Poza konsekwencjami biologicznymi doping może prowadzić do pewnych, negatywnych skutków psychologicznych. W efekcie pozbawia on zawodnika podmiotowości. Uniezależnia działania sportowca od niego samego, zniewala sportowca. Poza indywidualnymi skutkami stosowania dopingu istnieją także konsekwencje natury społecznej. Wypracowane przez sport godne naśladowania- etos i wzory osobowe są zaburzane przez wprowadzenie dopingu. Sport w tej sytuacji traci swą ogromną moc oddziaływania na młode pokolenia. Ponadto stosowanie dopingu narusza podstawowe zasady etyki sportowej walki, godzi więc w istotę Sportu.
Oficjalny świat Sportu wydał zdecydowaną walkę dopingowi. Wzmożenie kampanii antydopingowej podkreśla wagę problemu oraz ogromny ładunek społecznego zła tkwiący
w dopingu. W 1978 r. Konferencja Ministrów Sportu /Londyn/ przyjęła rezolucję o walce
z dopingiem, do której w 1979 roku sformułowano wytyczne dotyczące instytucjonalizacji owej walki. Odbywający się w 1981 roku XI Kongres Olimpijski /Baden Baden/ określił doping jako największe niebezpieczeństwo dla Sportu. W 1984 roku na IV Konferencji Ministrów Sportu przyjęto Kartę Antydopingową, a w 1988 roku I Światowa Stała Konferencja Antydopingowa przyjęła Międzynarodową Kartę Antydopingową. W 1989 roku problem dopingu w sporcie wszedł pod obrady Rady Europy w Strasburgu, które 16 listopada zakończyły się stosowną Konwencją Antydopingową. Podkreślono w niej konieczność Edukacji antydopingowej jako elementu wychowania ogólnego i etycznego. Postuluje się
w tym dokumencie koordynację kroków zmierzających do ograniczenia stosowania dopingu w wymiarze poszczególnych krajów oraz współpracy międzynarodowej. W 2007 roku
w Brukseli Komisja Wspólnot Europejskich przedstawia Białą Księgę na temat Sportu,
w której odnosi się także do kwestii dopingu w sporcie. Doping jest zagrożeniem dla sportu na całym świecie, również w Europie. Podważa on zasady otwartego i uczciwego współzawodnictwa. Jest czynnikiem ogólnie pozbawiającym motywacji w sporcie, zaś
w przypadku sportu zawodowego, wywiera na sportowców zbyt duży nacisk. Wpływa niszcząco na obraz sportu i jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia sportowców. Na szczeblu europejskim walka z dopingiem musi uwzględnić zarówno wymiar ścigania jak
i wymiar zdrowotny i zapobiegawczy.
Można utworzyć partnerstwa między organami ścigania państw członkowskich (straż
graniczna, policja krajowa i lokalna, urzędy celne itd.), laboratoriami akredytowanymi przy
światowej agencji antydopingowej (WADA) i INTERPOLEM, mające na celu wymianę
informacji o nowych środkach i praktykach dopingujących na czas i w bezpiecznym
otoczeniu. UE mogłaby poprzeć te wysiłki poprzez kursy szkoleniowe i tworzenie sieci
między ośrodkami szkoleniowymi dla urzędników organów ścigania.
Komisja zaleca traktowanie we wszystkich krajach UE handlu niedozwolonymi środkami
dopingującymi w ten sam sposób, co handlu niedozwolonymi narkotykami.
Komisja wzywa wszystkie podmioty odpowiedzialne za zdrowie publiczne do uwzględnienia
aspektów dopingu będących zagrożeniem dla zdrowia. Wzywa ona organizacje sportowe do
utworzenia reguł dobrych praktyk prowadzących do lepszego informowania i instruowania
młodych sportowców o środkach dopingujących, mogących je zawierać przepisanych lekach
oraz o ich skutkach dla zdrowia.
Ustanowienie lepiej skoordynowanej strategii walki z dopingiem byłoby korzystne dla Unii
Europejskiej, szczególnie poprzez przyjmowanie wspólnego stanowiska w stosunku do Rady
Europy, WADA i UNESCO oraz poprzez wymianę informacji i najlepszych rozwiązań na
szczeblu międzyrządowym, oraz między krajowymi organizacjami i laboratoriami
antydopingowymi. Właściwe zastosowanie konwencji antydopingowej UNESCO przez
państwa członkowskie jest w tym zakresie szczególnie istotne.
W 2004 roku został przyjęty Międzynarodowy Standard Wyłączeń dla celów terapeutycznych. Zasadniczym celem Międzynarodowego Standardu Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych (TUE) jest zharmonizowanie procesu udzielania zgody na stosowanie substancji i metod zabronionych dla celów terapeutycznych we wszystkich sportach i we wszystkich krajach.
Kodeks zezwala sportowcom i ich lekarzom na stosowanie wyłączeń dla celów terapeutycznych, tzn. używanie, dla celów terapeutycznych, substancji zabronionych i metod zabronionych, których używanie jest w innych sytuacjach zabronione. Obecność substancji zabronionej lub jej metabolitów lub markerów, użycie lub próba użycia substancji zabronionej lub metody zabronionej, posiadanie substancji zabronionych i metod zabronionych lub podawanie lub próba podawania substancji zabronionej lub metody zabronionej zgodnie z postanowieniami właściwego zezwolenia na stosowanie z przyczyn terapeutycznych zgodnie z międzynarodowym Standardem Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych nie będzie traktowane jako naruszenie przepisów antydopingowych.
Obowiązkiem każdego sportowca jest dopilnowanie, aby do jego organizmu nie została wprowadzona żadna substancja zabroniona. Sportowcy odpowiadają za każdą substancję zabronioną lub jej metabolity lub markery, których obecność zostanie stwierdzona
w pobranych od nich próbkach fizjologicznych. Zgodnie z Artykułem 2.1 Światowego Kodeksu Antydopingowego by stwierdzić naruszenie przepisu antydopingowego nie trzeba wykazać zamiaru, winy, zaniedbania, ani świadomego użycia przez sportowca.




SUBSTANCJE ZABRONIONE

S1. ŚRODKI ANABOLICZNE
1. Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA)
2. Inne środki anaboliczne, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych związków):
Klenbuterol, selektywne modulatory receptora androgenowego (SARMs), tibolon, zeranol, zilpaterol.
S2. HORMONY I SUBSTANCJE POKREWNE
Wymienione poniżej substancje i czynniki je uwalniające są zabronione:
1. Środki stymulujące erytropoezę (np. erytropoetyna (EPO), darbepoetyna (dEPO), hematide);
2. Hormon wzrostu (hGH), insulino-podobne czynniki wzrostu (np.IGF-1), mechaniczne czynniki wzrostu (MGFs);
3. Gonadotropina łożyskowa (hCG) i hormon luteinizujący (LH) u mężczyzn;
4. Insuliny;
5. Kortykotrofiny i inne substancje o podobnej strukturze chemicznej lub podobnym
działaniu biologicznym.
S3. BETA-2 AGONIŚCI
S4. ANTAGONIŚCI I MODULATORY HORMONÓW
Poniższe klasy są zabronione:
1. Inhibitory aromatazy, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): anastrozol, letrozol, aminoglutetymid, eksemestan, formestan, testolakton.
2. Selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERMs), w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): raloksifen, tamoksifen, toremifen.
3. Inne substancje antyestrogenowe, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): klomifen, cyklofenil, fulvestrant.
4. Środki modyfikujące funkcje miostatyny, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): inhibitory miostatyny.
S5. DIURETYKI I INNE ŚRODKI MASKUJĄCE
Środki maskujące są zabronione. Zalicza się do nich: Diuretyki, probenecid, preparaty zwiększające objętość osocza (np. dożylne podawane preparaty albuminy, dekstranu, hydroksyetyloskrobii i mannitolu) i inne substancje o podobnym działaniu biologicznym.
Do diuretyków zalicza się: Acetazolamid, amilorid, bumetanid, kanrenon, chlortalidon, kwas
etakrynowy, furosemid, indapamid, metolazon, spironolakton, tiazydy (np. bendroflumetiazyd, chlorotiazyd, hydrochlorotiazyd), triamteren i inne substancje o podobnej strukturze chemicznej lub podobnym działaniu biologicznym (z wyłączeniem drosperinonu
i preparatów miejscowych dorzolaminy i brinzolamidu, które nie są zabronione).
S4. ANTAGONIŚCI I MODULATORY HORMÓNÓW
Poniższe klasy są zabronione:
1. Inhibitory aromatazy, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): anastrozol, letrozol, aminoglutetymid, eksemestan, formestan, testolakton.
2. Selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERMs), w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): raloksifen, tamoksifen, toremifen.
3. Inne substancje antyestrogenowe, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): klomifen, cyklofenil, fulvestrant.
4. Środki modyfikujące funkcje miostatyny, w tym (grupa nie ogranicza się wyłącznie do wymienionych przykładów): inhibitory miostatyny.
S5. DIURETYKI I INNE ŚRODKI MASKUJĄCE
Środki maskujące są zabronione. Zalicza się do nich: Diuretyki, probenecid, preparaty zwiększające objętość osocza (np. dożylne podawane preparaty albuminy, dekstranu, hydroksyetyloskrobii i mannitolu) i inne substancje o podobnym działaniu biologicznym.
Do diuretyków zalicza się: Acetazolamid, amilorid, bumetanid, kanrenon, chlortalidon, kwas
etakrynowy, furosemid, indapamid, metolazon, spironolakton, tiazydy (np. bendroflumetiazyd, chlorotiazyd, hydrochlorotiazyd), triamteren i inne substancje o podobnej strukturze chemicznej lub podobnym działaniu biologicznym (z wyłączeniem drosperinonu
i preparatów miejscowych dorzolaminy i brinzolamidu, które nie są zabronione).
Jednakże walka z dopingiem napotyka szereg trudności. Przede wszystkim doping wintegrował się już w system Sportu. Wszedł w struktury kształcenia sportowców. Poza tym niemałą barierą ograniczającą skuteczność działań antydopingowych może być stosunek sportowców do tej formy podnoszenia swych szans na zwycięstwo. Z pewnego punktu widzenia szokujące są wyniki badań przeprowadzonych przez europejskich psychologów
w grupie czołowych lekkoatletów. Psychologowie zasugerowali badanym taką oto sytuację: „Otrzyma pan środek, którego zażycie zwiększy pańskie wyniki tak, że stanie się pan zwycięzcą olimpijskim. Ten środek ma jednak nieodwracalne, zgubne środki uboczne. Po roku pan umrze. Czy chciałby pan zażyć środek na tych warunkach?” Na to pytanie twierdząco odpowiedziało 52% badanych.
Przedstawione kwestie z pewnością nie wyczerpują zagadnienia. Poza nimi występują także inne. Dlatego też spotyka się tak skrajne wypowiedzi dotyczące walki z dopingiem, jak ta sformułowana przez doktora P. Rahkilo o bezsensie tego typu zmagań, o obłudzie walki sportowej w zgodzie z zasadami fair play i o obłudzie samej zasady. Rahkilo podkreśla, iż organizacje sportowe straciły kontrolę nad sportem, a sport stał się rynkiem dla handlarzy narkotyków. W tej sytuacji idea walki z dopingiem jest nierealistyczna /Rahkilo 1989/
Wiele wskazuje na to, że walka z dopingiem będzie na stale towarzyszyła współczesnemu sportowi.

Wyświetleń: 1414