Katalog

Natalia Antoń, 2011-09-12
Brzozów

Pedagogika, Artykuły

DOSKONALENIE ZAWODOWE WARSZTATU PRACY

- n +

Zawód nauczyciela, wymaga doskonalenia jest to konieczne zarówno w sensie zwiększenia efektywności kształcenia, jak również w kontekście zaspakajania potrzeb dzieci i młodzieży w zakresie kształcenia ustawicznego. Musimy uzmysłowić sobie fakt że każdy kto naucza innych, musi sam aktywnie rozwiązywać różne kwestie motoryczne i metodyczne pojawiające się w ramach przedmiotu, którego uczy, umieć aktywnie szukać odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące sensu życia oraz argumentów na rzecz otwartej stale postawy humanistycznej. Doskonalenie ma służyć rozwojowi zawodu nauczyciela. Przechodzi ono przez następujące etapy:
- wzorów metodycznych,
- refleksji krytycznej nad własną pracą,
- samowiedzy,
- samokontroli,
- innowacji,
Istotnym celem doskonalenia nauczyciela jest stymulowanie jego rozwodu zawodowego i ułatwianie przechodzenia z jego niższych faz ku wyższym. Zanim obejmie się progresywne w wiedzy przedmiotowej, pedagogicznej, psychologicznej, wzrost umiejętności metodycznych, utrwaloną potrzebę samooceny i samokontroli w toku pracy szkolnej, pozalekcyjnej i pozaszkolnej. Dlatego doskonalenie zawodowe powinno uwzględniać potrzeby nauczyciela wynikających z poziomu jego wykształcenia, specjalizacji, stażu pracy, miejsca zamieszkania i warunków życia. Podstawowymi zadaniami systemowego doskonalenia zawodowego nauczycieli jest intensyfikacja nauczania i wychowania oraz wzbogacenie wiedzy.
Doskonalenie zawodowe nauczyciela rozpoczyna się w punkcie w którym kończy się jego kształcenie wstępne. Nastawione jest ono na odnawianie, pogłębianie, uzupełnienie, rozszerzanie wiedzy głównie w zakresie specjalności przedmiotowej, pedagogiczno-psychologicznej i zagadnień społeczno- psychologicznych i kulturowych. Ma ono na celu pomaganie w adaptacji do zawodu i usprawnianie własnego warsztatu pracy, zwłaszcza nauczyciela młodego. Doskonalenie ma również służyć zdobywaniu kolejnych stopni specjalizacji zawodowych. Co więcej ma ono prowadzić do zmian specjalizacji czyli rekwalifikacji nauczyciela.
Pojęcie warsztat ujmowane jest jako ogół metod, środków technicznych i artystycznych, stosowanych prze twórców, artystów w ich pracy. K. Duraj-Nowakowa definiuje warsztat pracy nauczyciela jako „układ pomieszczeń o określonej powierzchni wraz z odpowiednim wyposażeniem w urządzenia i środki dydaktyczne. To stałe, zmienne i ruchowe stanowiska pracy (miejsca do działania) służące organizowaniu różnych form działania dzieci i nauczyciela, To także odpowiednio ukształtowana dokumentacja warsztatowa z przeznaczeniem do wykorzystania w organizowaniu procesu dydaktyczno- wychowawczego i własnego doskonalenia zawodowego nauczyciela w sferze nie tylko materialnej, lecz także intelektualnej i sprawności” .
Czynnikiem, od którego w głównej mierze zależy rozwój warsztatu pracy dydaktycznej jest sam nauczyciel, od jego postaw zależy, jaką rolę spełni posiadany warsztat w procesie edukacyjnym. W sytuacjach trudnych w procesie dydaktycznym nauczyciel przepełniony rutyną będzie postępował według z góry przyjętego szablonu. Mniej doświadczony postąpi tak, jak radzą doświadczeni koledzy lub literatura pedagogiczna. Nauczyciel twórczy i poszukujący dokona analizy sytuacji, będzie dążył do znalezienia rozwiązań optymalnych, będzie weryfikował swoje osiągnięte wyniki i wprowadzał poprawki do procesu edukacji a przez to i do osiągniętych wyników .
Termin dokształcanie w pedeutologii przyjęto, że jest to proces uzupełniania przez czynnych zawodowo nauczycieli kwalifikacji niezbędnych do pracy w określonego typu szkole, placówce oświatowej czy opiekuńczo-wychowawczej. S. Krawcewicz podaje iż jest to np. zdobywanie kwalifikacji pedagogicznych przez nauczycieli ze średnim wykształceniem ogólnym czy też zdobywanie wykształcenia na poziomie wyższym przez nauczyciela z wykształceniem średnim. Dokształcanie to proces przechodzenia z jednego szczebla zawodowego na następny .
Nauczyciel klas początkowych przygotowany musi być w zakresie pedagogiki wczesnoszkolnej, podstaw wiedzy, metodyki i kształcenia praktycznego. Musi być wyposażony w umiejętności i nawyki działań zawodowych, opartych na wiedzy ogólnej i specjalistycznej.
Doskonalenie zawodowe można określić jako:
- Uzupełnienie wiedzy - bezpośrednie lub pośrednie np. za pomocą odpowiedniej lektury, mass-mediów, dostarczanie nauczycielowi informacji niezbędnych w jego działalności zawodowej.
- Pogłębianie wiedzy (wzbogacenie) – jest domeną nauczycieli ambitnych, twórczych, nowatorów, polega na studiowaniu literatury fachowej oraz udziale w konferencjach, wykładach i innych formach dokształcania.
- Aktualizowanie wiedzy – polega na jej odnawianiu i może się odbywać przez studiowanie najnowszej literatury, dyskusje, konsultacje, słuchanie prelekcji.
Cechę charakterystyczną tego procesu stanowi to, iż niejednokrotnie trzeba zmienić swoje poglądy na pewne zjawiska, fakty czy reguły .
W rozwoju zawodowym wyodrębnia się cztery fazy ściśle ze sobą powiązane a, niekiedy współpracujące:
- Faza wzorów metodycznych charakteryzuje się tym że nauczyciel poszukuje i odtwarza sprawdzone schematy, wytyczne, wzorcowe konspekty lekcji i testy.
- Faza kreatywnej refleksji odnosi się do zastanowienia nad własną pracą zawodową, stosowanymi metodami pracy i osiąganymi rezultatami. Nauczyciel na podstawie obserwacji swojej pracy, uwag dyrektora, nauczyciela- doradcy lub konsultanta dostrzega własne błędy, luki w wiedzy. Stosuje nowe ciekawe metody.
- Faza samowiedzy i samokontroli po przez pogłębianie wiedzy psychologicznej, dzięki własnej refleksji nad swoją pracą – osiąga dokładniejszą samowiedzę. Pogłębianiu samowiedzy i rozwojowi umiejętności samokontroli służą metody doskonalenia zawodowego w tym doradztwo psychopedagogiczne
- Faza twórczości inaczej zwaną fazą innowacyjności – przejawia się
w nauczycielskiej postawie innowacyjnej, w dążeniu do coraz pełniejszego rozumienia rzeczywistości, poznania pogłębionego swoich wychowanków, w poszukiwaniu i stosowaniu środków oddziaływań wychowawczych, które umożliwiają osiąganie najlepszych, społecznie pożądanych wyników,
- w modyfikowaniu własnych sposobów działania .
K. Czarnecki zwraca uwagę na problem niedokształcenia nauczycieli, w takiej sytuacji próbuje się tą lukę zastąpić „intuicją” lub tzw. „zdrowym rozsądkiem”.
Nie wystarczy samo postanowienie typu: „chcę być i będę nauczycielem” ponieważ pociąga ono za sobą określoną pracę i wysiłek nakierowany na kształtowanie samego siebie, na przystosowanie siebie do nowego zawodu. Jak wskazuje J. Czarnecki innej drogi po prostu nie ma. Uzyskanie na kursie pedagogicznym formalnych uprawnień do nauczania określonego przedmiotu w szkole nigdy nie może oznaczać zakończenia edukacji pedagogicznej. Ukończony kurs pedagogiczny trzeba zawsze potraktować jako „kartę wstępu” do nowego zawodu. Coraz pełniejszy rozwój pedagogiczny nauczyciela musi nastąpić w procesie pracy zawodowej, dydaktyczno-wychowawczej
i organizacyjnej .
Zasady ubiegania się oraz przyznania stopni awansu zawodowego nauczycieli regulują:
• Karta Nauczyciela (2000 roku)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 3 sierpnia 2000 roku w sprawie uzyskania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (DzU z 2000 r. nr 70, poz. 825)
Karta nauczyciela wprowadza i sankcjonuje prawie cztery stopnie awansu zawodowego nauczyciela:
1. Nauczyciel stażysta,
2. Nauczyciel kontraktowy,
3. Nauczyciel mianowany,
4. Nauczyciel dyplomowany.
Nauczyciel dyplomowany może uzyskać tytuł honorowy profesora oświaty. Zdobywanie poszczególnych coraz to wyższych stopni kwalifikacyjnych, jest niewątpliwie wkładem wysiłku nauczyciela w ich uzyskanie. Są one „wzmocnione” dodatkową motywacją finansową. Za każdy uzyskany stopień kwalifikacyjny uzyskuje się coraz to wyższy dodatek specjalny. Ważne aby nauczyciel nie dla dodatku finansowego rozwijał swój warsztat pracy ale ku pogłębianiu swojej wiedzy .
Warsztat pracy posiada cechy istotnościowe, strukturalne i funkcjonalne. Stanowi znaczny środek oddziaływania wychowawczego i jest czynnikiem wspomagającym
i inspirującym nauczyciela i wychowanków w procesie edukacyjnym. Posiada aspekt osobowy, samokształceniowy i materialny. Pełni funkcje wspomagające, zespalające
i warunkujące optymalne relacje wychowanka i nauczyciela w procesie edukacyjnym,
a także jest czynnikiem inspirującym rozwój nauczyciela w zawodzie. Jest wynikiem syntezy wiedzy, umiejętności i doświadczenia pedagogicznego i życiowego. Warsztat pracy powinien być systematycznie modernizowany w celu zapewnienia podmiotowi edukacji optymalnych warunków i rozwoju .

Opracowała: Natalia Antoń Studentka Uniwersytetu Rzeszowskiego V roku Pedagogiki Opiekuńczo- Wychowawczej
Wyświetleń: 929


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.