Katalog

Justyna Gurgul, 2011-09-09
gliwice

Biologia, Wypracowania

Ocena efektywności ochrony Polskiej fauny. Zmiany uwarunkowań prawnych o ochronie gatunkowej zwierząt

- n +

Z dziejów ochrony przyrody…

1.Początków ochrony przyrody w Polsce można upatrywać w XI wieku w systemie regaliów królewskich. Regalia takie stanowiły monopol panującego m.in. do pozyskiwania zwierzyny.Były formą ochrony własności panującego,lecz ograniczenia w korzystaniu z dóbr przyrody jakie one wprowadziły służyły ochronie całej przyrody. Dla władcy zastrzezone było pozyskiwanie na grubą zwierzynę-tura,niedźwiedzia,itp. Natomiast na drobną zwierzynę mógł polowac każdy. Istnienie takiego regale gwarantowało ochrone grubego zwierza nie tylko ze względu na wartość łowiecką,ale także i dla większej famam Regni czyli( chwały królestwa).
2.. Bolesław Chrobry nakazał ochronę bobrów, na które mogła polować tylko specjalnie wyszkolona i utrzymywana kadra bobrowników i to wyłącznie na polecenie króla, który nakazał także ludności sprawowanie opieki nad żeremiami. Z kolei Bolesław Kędzierzawy w XII wieku ograniczył polowania na tury.

3.W 1423 roku Władysław Jagiełło wydał prawa wareckie,ograniczające polowania na dzikie konie czyli tarpany,tury, żubry oraz łosie. Nowatorskim zapisem było wprowadzenie okresu ochronnego dla zwierząt łownych,przy czym zakaz ten trwał od święta św. Wojciecha(23 kwietnia) aż do zebrania wszystkich zbóż ozimych i letnich z pól.

Ustawa na wołoki z 1557 roku wprowadziła m.in. całkowity zakaz podziału Puszczy Białowieskiej na działki 12-21 hai przydzielenia ich chłopom, co zapobiegało fragmentacji Puszczy, miało zatem istotne znaczenie dla ochrony żubra; było też dowodem świadomej polityki króla w sprawie ochrony zagrożonego wyginięciem gatunku.

W 1529 roku Zygmunt I Stary potwierdził i poszerzył w statutach litewskich ochronę bobrów,sokołów i łabędzi oraz zabronił polowania na tury.

Dalekowzroczna polityka dawnych władców polskich nie zawsze przekładała się na skuteczne działania zapobiegające ekstynkcji gatunków i rabunkowej gospodarce leśnej. Świadczy o tym historia tura(Bos primigenius), któremu nadano status zwierzęcia,, głównego i patriarcharnego’’. Niestety ostatni osobnik zginął w Puszczy Jaktorowskiej w 1627roku.Przyczynami wymarcia tura było m.in.nadmierne polowanie,kłusownictwo oraz trzebież puszcz będących jego siedliskiem.
W okresie zaborów problematyka ochrony przyrody łączona była z walką o niepodległość.
Zręby nowoczesnej ochrony gatunkowej zwierząt stworzyła ustawa o ochronie świstaków i kozic tatrzańskich, wydana pod zaborem austriackim w 1868 we Lwowie przez galicyjski Sejm Krajowy; był to pierwszy tego typu akt prawny wydany na kontynencie normujący stosunek człowieka do zwierząt dziko żyjących.. Ustawa ta weszła w życie 19 lipca 1869 roku.

Ważnym aktem prawnym była także ustawa z 1874 roku ,, o ochronie niektórych zwierząt dla uprawy ziemi pożytecznych’’, m.in. ptaków, nietoperzy i jeża. Nałożyła ona na nauczycieli szkół ludowych obowiązek wyjaśniania nakazanej przez prawo edukacji szkolnej w zakresie ochrony przyrody.

Pod zaborem pruskim działalność prawodawcza nie była tak rozwinięta jak w zaborze austriackim. Ochrona przyrody wiązała się tam przede wszystkim z edukacją. Z kolei w zaborze rosyjskim nie odnotowano szczególnego zainteresowania ochroną przyrody.


Ochrona przyrody w okresie II Rzeczypospolitej(1918-1939)

W 1921 roku ukazało się kilkanaście rozporządzeń Prezydenta RP, Rady Ministrów lub ministrów kierujących różnymi resortami. Na mocy tych rozporządzeń obejmowano ochroną gatunki zubra,bobra,świstaka,kozicę,bociana czarnego

W 1929 roku rozpoczęto restytucję żubra.W Berlinie powstało Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, , które w dowód uznania zasług Polski w dziele ochrony żubra przed całkowitą zagładą powierzyło naszemu krajowi prowadzenie światowych,, Ksiąg Rodowych Żubra’?’

W 1936 roku rozpoczęto reintrodukcję konika typu tarpana leśnego.Do głównych przyczyn wymarcia tarpana należy zaliczyć: polowania,kłusownictwo,odłowy dla udomowienia i kojarzenia z końmi już udomowionymi,kurczenie się przestrzeni życiowej.?


Doświadczenia pozyskane pod zaborami przyniosły w okresie międzywojennym owoc w postaci uchwalenia pierwszej ustawy o ochronie przyrody z 10 marca 1934 roku. Ochronie podlegały twory przyrody takie jak zwierzęta,rośliny, minerały,skamieniałości-zarówno gatunki,jak zbiorowiska i poszczególne okazy,których zachowanie leży w interesie publicznym ze względów naukowych,estetycznych,historycznych,pamiątkowych . Przez 12 lat obowiązywania ustawy wydano zaledwie dwa akty wykonawcze dotyczące ochrony gatunkowej zwierząt. Były to rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 października 1935r wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych o uznaniu żółwia za gatunek chroniony. Następne to rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 12 października 1938r wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i reform Rolnych o uznaniu żubra za gatunek chroniony.

Ochrona przyrody w okresie PRL(1944-1989)

Kolejną ustawe o ochronie przyrody uchwalono już po wojnie-7 kwietnia 1949 roku.Ustawa ta zmieniła zakres ochrony przyrody,rozszerzyła jej pojęcie. Ochrona przyrody w rozumieniu tej ustawy oznaczała zachowanie restytuowanie i właściwe uzytkowanie:
1)zasobów przyrody
2)tworów przyrody żywej i nieożywionej,tak poszczególnych okazów i ich skupień jak i zbiorowisk na określonych obszarach oraz gatunków roślin i zwierząt, których ochrona leży w interesie publicznym ze wzgledów naukowych,estetycznych,historyczno-pamiątkowycvh,zdrowotnych i społecznych oraz ze względu na swoiste cechy krajobrazu.
Podczas obowiązywania tej ustawy uznanie poszczególnych gatunków zwierząt za chronione wymagało współpracy kilku ministerstw. Działo się tak gdyż ochrona ta była wprowadzona na drodze rozporządzenia przez Ministra Leśnictwa wydanego w pozorumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych.

Rozporządzenie ministra leśnictwa z 4 listopada 1952 w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony zwierząt, było pierwszym aktem wykonawczym ustawy o ochronie przyrody z 1949 roku. Można przyjąć, iż było to pierwsze kompleksowe rozporządzenie dotyczące ochrony gatunkowej zwierząt. W rozporządzeniu tym objęto
ochroną około 386 gatunków zwierząt, podzielonych na 128 pozycji gatunków lub rodzin. Na liście gatunków znalazły się 22 gatunki ptaków drapieżnych oraz wszystkie biegacze, trzmiele, nadobnica alpejska, niepylak apollo. Wśród ssaków znalazły się
m.in. łoś, żubr, kozica, świstak i bóbr. Rozporządzenie to zawierało zapis zakazujący wprowadzania do środowiska gatunków obcych bez zezwolenia ministra, jak również zakaz niszczenia mrowisk.

Drugie rozporządzenie do ustawy o ochronie przyrody z 1949 roku wydał minister leśnictwa i przemysłu drzewnego z 30 grudnia 1983 r., w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony zwierząt. Gatunki chronione wymienione zostały w 72 pozycjach obejmując: owady, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. W rozporządzeniu
tym wymieniono także 10 gatunków ptaków, dla których wyznaczona została ochrona ich stanowisk. Innym przepisem wartym uwagi umieszczonym w rozporządzeniu był zakaz fotografowania i filmowania wszystkich gatunków chronionych w czasie rozrodu i wychowu młodych.
III RP

Ustawa z 1949r. obowiązywała aż do 1991 r., kiedy to uchwalono trzecią ustawę z 16.10.1991 r. o ochronie przyrody. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, oznaczała zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności:
1. dziko występujących roślin i zwierząt,
2. siedlisk przyrodniczych,
3. siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt,
4. zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,
5. roślin lub zwierząt, objętych ochroną na podstawie odrębnych przepisów,
6. przyrody nieożywionej,
7. krajobrazu.
Pierwszym aktem wykonawczym do ustawy o ochronie przyrody z 1991 r., było rozporządzenie ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z 6 stycznia 1995 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Lista gatunków zwierząt znacznie się powiększyła, a liczba pozycji w art. 1 wzrosła do 125. Podział gatunków zwierząt na owady, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki z poprzedniego rozporządzenia został wzbogacony przez wprowadzenie: pijawek, pająków, mięczaków i kręgłoustych. W rozporządzeniu tym również została wyznaczona w art. 2 pkt. 4 ochrona miejsc rozrodu i przebywania 17 gatunków ptaków, oraz dla Żółwia błotnego i węża Eskulapa. W rozporządzeniu tym znalazł się również przepis mogący budzić wątpliwości, gdyż dotyczył wyjątku od zakazu względem gatunków chronionych. Mimo, iż miejsca rozrodu i przebywania zwierząt chronionych były chronione, to jednak ustawodawca
dopuścił możliwości niszczenia ich m.in. w przypadku „prowadzenia racjonalnej gospodarki człowieka”, a szczególnie rolnej, leśnej i rybackiej.





13 października 1995 r. powstała ustawa o Prawie Łowieckim, regulująca gospodarowanie zwierzyną łowną, definiuje łowiectwo jako ,,element ochrony środowiska przyrodniczego”, a jego cel – jako ,, ochronę, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych” oraz ,, Ochronę i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny”.

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt uznaje zwierzęta wolno żyjące za ,,dobro ogólnonarodowe” i zabrania ich pozyskiwania w celu preparowania zwłok i tworzenia kolekcji bez zezwolenia ministra środowiska ?. Ustawa upoważnia ministra środowiska do wydania rozporządzenia w sprawie warunków, sposobu i trybu wydawania zezwoleń oraz zasad pozyskiwania zwierząt przez preparatorów i kolekcjonerów, jak też zasad ich kontrolowania.


Ustawa z 6 września 2001 r. o rybołówstwie morskim, regulująca sprawy użytkowania i ochrony ryb morskich, wymaga od ministra właściwego do spraw rolnictwa ?, wydającego specjalne zezwolenia połowowe, respektowania wymogu ochrony i racjonalnego wykorzystania żywych zasobów morza poprzez określenie okresów ochronnych, obwodów ochronnych, wymiarów ochronnych i rodzaju sprzętu połowowego. Ustawa wymaga także zezwolenia ministra na prowadzenie chowu, hodowli albo zarybiania w polskich obszarach morskich; działania te nie mogą szkodzić ochronie żywych zasobów morza.
Następne rozporządzenie ministra środowiska? z 26 września 2001roku dotyczyło określenia listy gatunków zwierząt rodzimych ,dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów dla danych gatunków i odstępstw do tych zakazów. Pierwszy załącznik zawiera listy gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą. Gromady
występujące w nim to: pijawki, pajęczaki, owady, ślimaki, małże, kręgłouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.
W załączniku drugim umieszczono listę gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową częściową. Znalazły się na niej gatunki z gromad: ślimaków, kręgłoustych, ryby, ptaków i ssaków. Bóbr został, na mocy tego rozporządzenia, przeniesiony na listę gatunków podlegających ochronie częściowej z grupy gatunków ściśle chronionych. Jest to sukces ochrony zagrożonego gatunku i dowód na skuteczność zabiegów ochronnych.
W załączniku trzecim znajduje się lista gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących, objętych ochroną gatunkową ścisłą, dla których ustalane są granice miejsc rozrodu i regularnego przebywania oraz terminy ochrony tych miejsc. Lista ta powiększyła się jedynie o jeden gatunek ptaka w porównaniu z poprzednim rozporządzeniem i zawiera obecnie 18 gatunków zwierząt.

W okresie III RP została wydana w roku 1992
Polska Czerwona Ksiega Zwierząt która jest rejestrem zagrożonych gatunków zwierząt na terenie Polski.Została stworzona na wzór międzynarodowej Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych. Zawiera listę ginących gatunków zwierząt z dokładnym ich opisem i mapami rozmieszczenia. Określa także stopień zagrożenia poszczególnych gatunków, rzadkość ich występowania oraz stosowane i proponowane sposoby ochrony

Ewolucję polskiego prawa ochrony przyrody zakończyło wyniesienie do Sejmu RP 4 września 2003 r. rządowego projektu nowej ustawy o ochronie przyrody wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych. Nowa ustawa o ochronie przyrody została uchwalona 16 kwietnia 2004 r., a 1 maja 2004 r. – jednocześnie z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej – weszła w życie.
Ustawa ta była już pięciokrotnie nowelizowana
W rozumieniu ustawy ,,przyroda” traktowana jest jako dziedzictwo i bogactwo narodowe, a ,,ochrona” polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu jej zasobów, tworów i składników: dziko żyjących roślin, zwierząt i grzybów, w tym zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych, tworów przyrody żywej i nieożywionej, kopalnych szczątków roślin i zwierząt, krajobrazu, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień.
Ochrona gatunkowa wraz z ochroną obszarową (rezerwatową) stanowią dwa główne filary systemu ochrony przyrody w Polsce i większości krajów świata.

Ochrona gatunkowa według ustawy z 2004 roku ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin,zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk,gatunkow rzadko występujących, endemicznych,podatnych na zagrożenia i zagrozonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.
Ważnym i niezbędnym uzupełnieniem ochrony gatunkowej jest ochrona obszarowa, czyli w formie rezerwatów przyrody, parków narodowych, rezerwatów biosfery itp. Ochrona gatunkowa zawodzi bowiem tam, gdzie gatunki tracą siedliska, zasoby i przyjazną przestrzeń życiową. Ochrona obszarowa ma na celu zabezpieczenie całych zespołów zwierzęcych i wybranych gatunków wraz z ich siedliskami na określonym terenie. W Polsce zarówno ochronę gatunkową sensu stricto jak i obszarową reguluje ta sama ustawa „o ochronie przyrody” z 2004 roku.
Pierwotnym założeniem ochrony gatunkowej było stworzenie populacjom w pewnym obszarze jurysdykcyjnym prawnego parasola ochronnego i zagwarantowanie gatunkowi ochrony biernej in situ. (w miejscu ich naturalnego występowania) Ochrona taka ma też duże znaczenie i dzisiaj. Dla wielu gatunków jest zupełnie wystarczająca, a poza tym nie wszystkie gatunki zwierząt poddają się ochronie aktywnej. Jednakże znaczna część gatunków przetrzebionych w warunkach zmienionych przez człowieka nie jest w stanie spontanicznie odbudować swego stanu populacyjnego, toteż wymaga ochrony czynnej, prowadzonej pod kierunkiem dobrych ekspertów. Ta kreatywność ochrony polega głównie na takich dzialaniach jak:
• hodowla restytucyjna (ochrona ex situ) i wprowadzanie (poprzez readaptację) odhodowanych osobników do wolnej przyrody tam, gdzie gatunek niegdyś już występował (reintrodukcja);
• zasilanie naturalnej populacji osobnikami w części odchowanymi w sztucznych warunkach, pochodzącymi z materialu reprodukcyjnego tej samej lub sąsiedniej populacji; niekiedy – dla podniesienia zmienności genetycznej odbudowywanej populacji – wprowadzane są osobniki pochodzące z krzyżówek międzypopulacyjnych;
• przenoszenie osobników zagrożonych w siedliska zastępcze (translokacja) i bezpieczniejsze;
• sterowanie siedliskami, np. stosunkami wodnymi i sukcesją dla stworzeni optimum ekologicznego dla danej populacji;
• zakładanie sztucznych gniazd, uli ( dla pszczołowatych Apoidea np. w Wigierskim Parku Narodowym) i zimowych kryjówek;
• wzbogacanie bazy pokarmowej chronionych gatunków, np. przez nasadzanie roślin żywicielskich dla owadów błonkoskrzydłych Hymenoptera, motyli Lepidoptera i innych zwierząt.


Przedmiotem regulacji artykułu 46 ustawy 1 jest ochrona gatunkowa In situ,czyli ochrona gatunków zwierząt w miejscu ich naturalnego występowania.Przepis ten wskazuje na:
1)cele ochrony gatunkowej
a) zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, grzyb ów oraz ich siedlisk
b)zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej
2)przedmioty ochrony
a)gatunki rzadko występujące
b)gatunki endemiczne
c)gatunki podatne na zagrożenia i zagrożone,umieszczone zazwyczaj w Czerwonych księgach
d) gatunki objęte ochroną a podstawie umów międzynarodowych


W myśl zapisów ustawy celem ochrony przyrody na obszarze naszego kraju jest w stosunku do fauny:
zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony,

W obowiązującym stanie prawnym ochrona gatunkowa zwierząt opiera się na rozporządzeniu z 28 września z 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących. Rozporządzenie to wprowadziło podobnie jak rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej roślin i grzybów, istotne zmiany w stosunku do dotychczas obowiązujących regulacji prawnych. Poza korektami często formalnymi, jak przyporządkowanie numeru liczbowego każdemu taksonowi objętemu ochroną, wyraźniej niż dotychczas podkreślano podział gatunków na grupy zróżnicowane pod względem reżimu i strategii ochronnej oraz zróżnicowano zakazy, zależnie od rzeczywistych zagrożeń gatunków. Rozporządzenie obejmuje 750 gatunków zwierząt, w tym ok. 220 gatunków zwierząt bezkręgowych.
Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określił, w drodze rozporządzenia:
1) gatunki dziko występujących:
a) zwierząt objętych ochroną ścisła,z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej,
b) zwierząt objętych ochroną częściową
c) zwierząt objętych ochroną częściową,które mogą być pozyskiwane oraz sposoby ich pozyskiwania
d) ptaków, które mogą być sprzedawane,transportowane i przetrzymywane w celach handlowych,jeżeli zostały legalnie upolowane.
e) Zwierząt wymagających ustalenia stref ochrony ostoi,miejsc rozrodu lub regularnego przebywania

Gatunki zwierząt objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem za pomocą symbolu (1) to: 16 gatunków bezkręgowców i 56 gatunków kręgowców, w stosunku do których nie stosuje się odstępstw od zakazów przewidzianych dla pozostałych taksonów; oraz za pomocą symbolu (2) to: 55 gatunków zwierząt bezkręgowych i 89 taksonów zwierząt kręgowych, wymagających ochrony czynnej, określa załącznik nr 1 do tego rozporządzenia. Obejmuje on w sumie 326 pozycji. Liczba gatunków jest jednak znacznie większa, np. pod pozycją 22 występują wszystkie gatunki biegaczy, pod pozycją 183 wszystkie płazy, a pod pozycją 264 wszystkie gołębie, z wyjątkiem grzywacza.
Gatunki zwierząt objętych ochroną częściową,określa załącznik nr 2. Obejmuje on 23 gatunki, w tym 7 gatunków bezkręgowców. Na liście są gatunki zwierząt czyniących niekiedy duże szkody gospodarcze, jak kormorany czaple i wydry, które na stawach rybnych uznawanych za obręby hodowlane nie podlegają ochronie prawnej.Oprócz tego na uwagę zasługują jeszcze: rak szlachetny i stawowy,z wyjątkiem obrębów hodowlanych, kret z wyjątkiem wystepowania na terenie ogrodów,oraz karczownik z wyjątkiem obecności na terenie sadów,ogrodów oraz upraw lesnych.
Objęte ochroną częściową gatunki zwierząt, które mogą być pozyskiwane, a także sposoby ich pozyskiwania, wymienione są w załączniku nr 3. Obejmuje on zaledwie 5 gatunków zwierząt bezkręgowych. Na mocy rozporządzenia dozwolone jest zatem zbieranie ślimaków winniczków wyłącznie w maju i tylko takich, których muszle osiągnęły średnicę przekraczającą 3 cm, a także dozwolone jest pozyskiwanie wiosennych matek trzmieli: kamiennika i ziemnego oraz części mrowisk należących do mrówek: ćmawej i rudnicy.
Załącznik nr 4 zawiera listę gatunków ptaków, które mogą być sprzedawane, transportowane i przetrzymywane w celach handlowych, jeżeli zostały legalnie upolowane. Znajdują się w niej: bażant, kuropatwa, grzywacz i krzyżówka.
W załączniku nr 5 podano listę gatunków zwierząt, dla któryc h wymagane jest ustalanie stref ochrony ich ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania. Ochronę strefową przewidziano dla 26 gatunków, co nie oznacza, że szerokość strefy dla poszczególnych gatunków jest jednakowa. Na przykład, strefa ochrony dla żółwia błotnego wynosi 200m od miejsca rozrodu i regularnego przebywania w ciągu całego roku i 500m w okresie od początku marca do końca września. Dla wilka przewidziano strefę ochronną o szerokości 500m od nory tylko w okresie od początku kwietnia do połowy lipca.

Ważnym elementem ochrony gatunkowej zwierząt są rekompensaty za szkody powodowane przez zwierzęta chronionych gatunków. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:
" żubry w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;
" wilki i rysie w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
" niedźwiedzie w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;
" bobry w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.

Podsumowanie:

Regalia królewskie były pierwszą próbą ochrony gatunkowej zwierząt, głównie łownych, takich jak żubry, tury czy niedźwiedzie, ale także bobrów, sokołów, łabędzi.

Niepowodzenia wynikały m. in. z braku równoczesnej ochrony siedlisk występowania; nadmierne karczowanie puszczy przyczyniło się do całkowitej zagłady tura( Bos primigenius).


Początkiem współczesnej ochrony gatunkowej była ustawa o ochronie świstaków i kozic tatrzańskich (1868 r.)

10 III 1934:

ochronie podlegają twory przyrody, m. in. zwierzęta

ochrona żółwia błotnego ( 1935r.) oraz żubra ( 1938r.)
7 IV 1949:

zachowanie, restytuowanie i właściwe użytkowanie: zasobów przyrody oraz tworów przyrody żywej i nieożywionej

I rozporządzenie z 1952r.: ochroną objęto 386 gatunków zwierząt, podzielonych na 128 pozycji; zakaz wprowadzania gatunków obcych

II rozporządzenie z 1983r.: 72 pozycje gatunków chronionych, 10 gatunków ptaków z chronionymi stanowiskami; zakaz fotografowania oraz filmowania w czasie rozrodu i wychowu młodych

16 X 1991:
- 125 pozycji, dodatkowo: pijawki, pająki, mięczaki, krągłouste

- Ochrona stanowisk 17 gatunków ptaków, a także żółwia błotnego oraz węża Eskulapa

- pierwszy załącznik: ochrona ścisła rodzimych dziko występujących gatunków
- drugi załącznik: ochrona częściowa; do tej grupy został „przeniesiony” bóbr
- trzeci załącznik: ochrona ścisła gatunków, dla których ustalane są granice miejsc rozrodu, przebywania oraz terminy ochrony; obecnie 18 gatunków

16 IV 2004:
Obecnie obowiązująca ustawa opiera się na rozporządzeniu z 28 września 2004, w sprawie gatunków dziko występujących; rozporządzenie obejmuje 750 gatunków zwierząt, w tym około 220 gatunków zwierząt bezkręgowych.

Polskim sukcesem w ochronie gatunkowej zwierząt jest restytucja żubra, a także odrodzenie populacji bobra, łabędzia oraz łosia. Co raz więcej jest także par orła bielika.
Wyświetleń: 1479


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.