Konspekt lekcji otwartej z języka polskiego

Temat: Czwarta część mgnienia… - człowiek i czas w poezji i sztuce baroku – motyw vanitas (M. Sęp Szarzyński, D. Naborowski, H. King).

Cel ogólny
Lekcja ma na celu przybliżenie słuchaczowi motywu vanitas w literaturze i sztuce barokowej. Ponadto słuchacz pozna koncepcje czasu popularne w XVII wieku.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
– interpretuje czytane wiersze, odnajdując w nich świadomość przemijania, nietrwało¬ści, zmienności
– rozpoznaje w czytanych wierszach i ma¬larstwie topos marności (vanitas); określa wiążące się z nim znaczenia, wyjaśnia pochodzenie motywu i jego nazwy (Księga Koheleta)
– w poznanych wierszach i malarstwie odnajduje, a następnie wyjaśnia symbole związane z toposem marności
– w czytanych wierszach wskazuje typowe dla baroku środki artystyczne i określa ich funkcje
– omawia znaczenia barokowych alegorii i symboli obecnych w poznawanych utworach literackich i obrazach (np. róża, zwierciadło, zegar)
– na podstawie wierszy wyjaśnia, czym był manieryzm oraz poezja metafizyczna

Uwagi dotyczące realizacji lekcji:

Czas trwania lekcji wraz z prezentacją 45 minut. Uczniowie mają dostęp do wybranych tekstów barokowych twórców.

Metody i formy pracy:
• wykład
• dyskusja kierowana
• indywidualna praca z dziełem literackim,
• burza mózgów
• formułowanie wniosków
• ankieta

Środki dydaktyczne:
• prezentacja power point
• ankieta
• M. Sęp-Szarzyński, Sonet I
• H. King , *Rozmyślania o północy
• D. Naborowski, Krótkość żywota
• Georges de La Tour, Maria Magdalena pokutująca
• Guido Cagnacci, Maria Magdalena
• Philippe de Champaigne, Vanitas
• Harmen Steenwijck, Vanitas
• Antonio de Pereda, Sen rycerza
• Interpretacja nuzyczna

Pojęcia kluczowe:
• vanitas
• symbole vanitatywne
• czas temopralny
• czas cykliczny
• urobos
• nurt metafizyczny
• topos theatrum mundi
• martwa natura
• manieryzm
• logika wywodu
• elitarna poezja kultury
• barokowa stylistyka


Przebieg lekcji:
1. Powitanie
2. Krótki wykład nauczyciela ( np. prezentacja power point) – omówienie tekstów kultury.
3. Analiza wierszy podejmujących tematykę vanitatywną.
4. Podsumowanie zdobytych informacji - ankieta człowieka baroku.
5. Wskazanie na uniwersalizm toposu: interpretacja muzyczna toposu vanitas – „Vanitas” zespołu Hey.

Załącznik 1
Drogi Słuchaczu!!!
Jesteś człowiekiem epoki baroku, po zebraniu informacji z dzisiejszej lekcji oraz z poprzednich dokonaj podsumowania swoich wiadomości i wypełnij ankietę:
1. Czy jesteś człowiekiem „wewnętrznie rozdwojonym”?
□ tak □ nie
2. Jeżeli w pytaniu udzieliłeś odpowiedzi „tak” wypełnij pozostałe pytania, zaznacz te stany emocjonalne jakie przeżywasz:
□ chaos duszy
□ wszystko jest złudzeniem
□ zagubienie w świecie
□ świadomość vanitas
□ świadomość swojej kruchości
□ inne……………………………………………………………………………………………………………………
3. Jak określiłbyś swoją kondycję?
……………………………………………………………………………………………………………………………
4. Jaki jest dla Ciebie świat, jak go postrzegasz?
□ wrogi
□ nieprzyjazny
□ dynamiczny
□ świat przypomina wojnę między szatanem, światem i ciałem
□ świat to „niestałe dobra”
□ inne……………………………………………………………………………………………………………………
5. Czym jest dla Ciebie życie?
□ nieustanną walką
□ "bojowaniem ze światem, duszą i ciałem"
□ upływającym czasem zmierzającym do śmierci
□ inne……………………………………………………………………………………………………………………
6. Zdefiniuj pojęcie czasu, pamiętaj o określeniach charakterystycznych dla epoki barokowej:
……………………………………………………………………………………………………………………………
7. Co określasz mianem vanitas?
……………………………………………………………………………………………………………………
8. Co według Ciebie jest źródłem zła?
□ szatan
□ cielesność człowieka
□ upodobanie do rzeczy materialnych
□ inne………………………………………………………………………………………………………………
9. U kogo lub gdzie szukasz ukojenia, pomocy w walce, którą toczysz z otaczającym Cię złem?
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Jak brzmi Twoje motto życiowe?
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Przy pomocy jakich środków wyrazu opisujesz siebie i otaczający Cię świat? Np. oksymoron,
□ paradoks
□ antyteza
□ inwersja
□ inne……………………………………………………………………………………………………………
Dziękuję


Opracowała: Anna Horodelska

Wyświetleń: 3079