Katalog Dorota Kmiecik, 2011-05-03 Ustrzyki Dolne Język polski, Scenariusze Scenariusz lekcji języka polskiego w gimnazjumOpracowanie: mgr Dorota Kmiecik Gimnazjum nr 1 w Ustrzykach Dolnych ,,Nad Twoją białą mogiłą klęknąłem ze swoim smutkiem…” – wyznanie liryczne syna w wierszu Karola Wojtyły pt. ,,Matka” Gimnazjum. Jednostka dwugodzinna. Cele kształcenia - Cel ogólny: analiza i interpretacja wiersza Karola Wojtyły - Cele szczegółowe Uczeń: - wyszukuje informacje biograficzne wpływające na interpretację wiersza, - interpretuje werbalnie tekst, - doskonali umiejętność wskazywania różnic pomiędzy symbolem a alegorią, - bogaci słownictwo, - kształci umiejętność wypowiadania się o utworze literackim, - doskonali umiejętność wyszukiwania środków stylistycznych oraz analizowania wiersza, - zna rodzaje liryki, - pracuje ze słownikiem, - kształci umiejętność trafnego odczytywania metafor, - doskonali umiejętność redagowania notatki. Metody pracy i formy pracy: - praca z tekstem poetyckim, burza mózgów, pogadanka, - praca indywidualna, zespołowa i zbiorowa. Materiały dydaktyczne: - tekst wiersza Karola Wojtyły ,,Matka”, - biografia Emilii Wojtyły, - słownik języka polskiego, słownik frazeologiczny i słownik synonimów, - płyta CD z utworem ,,Matka” w wykonaniu Seweryna Krajewskiego, - fotografie członków rodziny Karola Wojtyły – prezentacja multimedialna. Przebieg lekcji Ćwiczenia przed przeczytaniem wiersza. Uczniowie pracują w grupach (wykorzystują słowniki). Odpowiedzi w załączniku. 1. Do rzeczownika matka dopisz: a) synonimy: - pieszczotliwie - kolokwialne - przestarzałe b) wyrazy pokrewne 2. Wyjaśnij związki frazeologiczne: a) być dla kogoś matką b) krewny po kądzieli c) wyssać coś z mlekiem matki d) czepiać się matczynej spódnicy Praca indywidualna - (uczniowie losują przygotowane przez nauczyciela cytaty lub nauczyciel przydziela uczniom jeden cytat). 3. Napisz własną interpretację wybranego cytatu: Matki dają naszemu duchowi ciepło, a ojcowie – światło. Jean Paul Sartre Dyscyplina jest matką dobrobytu. Ajschylos Matka jest geniuszem dziecka. Georg Wilhelm Friedrich Hegel Bóg nie może być wszędzie, dlatego wynalazł matkę. Matthew Arnold 4. Połącz postać z jej opisem. Podaj źródło pochodzenia zaprezentowanych postaci. (uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie – nauczyciel przygotowuje kserokopie) B - Biblia M – mitologia A. Powstała sama przez się, nie wiadomo dlaczego, skąd i z czyjego rozkazu, po czym zrodziła niebo i ziemię. B. Zamieniona w kamień, z którego wypływała woda, straciła czternaścioro dzieci. C. Matka, która poślubiła syna, w związku z klątwą ciążącą nad rodem Labdakidów. D. Matka Kaina, Abla i Seta. E. Z tęsknoty za córką uśmierciła całą przyrodę. Jokasta, Gaja, Ewa, Demeter, Niobe 5. Sprawdzenie wykonanych ćwiczeń. 6. Zapoznanie uczniów z sylwetką matki Karola Wojtyły. Odczytanie notki biogra-ficznej, zaprezentowanie fotografii. Emilia Wojtyła z domu Kaczorowska urodziła się 26 marca 1884 roku. Była córką Anny Marii Scholz i Feliksa Kaczorowskiego. Pochodziła ze skromnej, wielodzietnej rodziny (była piątym z trzynaściorga dzieci). Jej rodzice byli rzemieślnikami. Pochodzili z Białej, skąd przenieśli się do Krakowa. Emilia ukończyła 8-letnią szkołę zakonną prowadzoną przez Sio-stry Miłości Bożej. Po wyjściu za mąż za Karola Wojtyłę (ojca późniejszego papieża) doryw-czo zajmowała się krawiectwem. Mieli troje dzieci: - Edmunda, który był lekarzem w szpitalu w Bielsku, zmarł w 1932 na skutek epidemii szkar-latyny, - Olgę, urodziła się w 1914 roku i zmarła zaraz po urodzeniu, - Karola – ur. 18 maja 1920r. Emilia Wojtyła zmarła 13 kwietnia 1929 roku w wieku 45 lat. W świadectwie zgonu jako przyczynę śmierci podano ,,zapalenie serca i nerek”. 7. Wysłuchanie utworu pt. ,,Matka” w wykonaniu Seweryna Krajewskiego. 8. Odczytanie wiersza Karola Wojtyły pt. ,,Matka”. 9. Rozmowa na temat wiersza, prowadzona wg pytań: a) kto jest adresatem wiersza? (zmarła matka Emilia) b) kim jest podmiot liryczny? (zwrócenie uwagi na rok powstania wiersza) c) jaką formę wypowiedzi stosuje podmiot liryczny? ( monolog liryczny) d) jakie uczucia towarzyszą osobie mówiącej w wierszu? W celu uzasadnienia podaj odpowiednie cytaty. (smutek, żal, tęsknota, miłość) a) w utworze kilkakrotnie pojawia się przymiotnik ,,biały”. Co symbolizuje ten kolor? (niewinność, czystość, dobroć, anielskość, światłość - tu można poprosić uczniów o podanie różnicy pomiędzy symbolem i alegorią) b) podaj własne skojarzenia związane ze śmiercią (np.: kosa, czerń, trup, zimno, ogień, kościotrup, rozpacz - to ćwiczenie można wykonać pisemnie z wyko-rzystaniem karteczek samoprzylepnych, które uczniowie przykleją na tablicy). c) jak podmiot liryczny postrzega śmierć? Zwróć uwagę na słowa zawarte w I i III zwrotce wiersza. Czy wasze skojarzenia były podobne? (np.: pogodzenie, przejście do innego, nowego życia, nadzieja) 10. Na podstawie odpowiedzi uczniowie redagują krótką notatkę. 11. Analiza wiersza. a) ilość zwrotek i wersów w poszczególnych zwrotkach (5 zwrotek, każda po 4 wersy), b) ilość sylab w wersach (8 sylab w każdym wersie, oprócz wersu 3. w ostatniej strofie – 9 sylab), c) układ rymów i rodzaj rymów (abab – krzyżowe, żeńskie, dokładne i niedo-kładne). 12. Środki stylistyczne. Epitety: ,,białą mogiłą”, ,,białe kwiaty”, ,,życia kwiaty”, ,,duchu skrzydlaty”, ,,dziwną siłą”, ,,cisza jasna”, ,,swoim smutkiem”, ,,zgasłe Kochanie”, ,,wieczne odpoczywanie” Porównanie: ,, spokój krąży z dziwną siłą, z siłą, jak śmierć – niepojętą.” ,, cisza jasna promienieje, jakby w górę coś wznosiło, jakby krzepiło nadzieję.” Anafora: ,,Nad Twoją białą mogiłą” Apostrofa: ,,O Matko – zgasłe Kochanie” ,,Daj wieczne odpoczywanie” ,,O, ileż lat to już było bez Ciebie - duchu skrzydlaty.” Metafora: ,,cisza jasna promienieje” ,,klęknąłem ze swoim smutkiem” ,,me usta szeptały bezsiłą” Zdrobnienie: ,,malutkim” Neologizm artystyczny: ,,bezsiłą” Antyteza: ,,Nad Twoją białą mogiłą białe kwitną życia kwiaty” Animizacja: ,,spokój krąży z dziwną siłą” Powtórzenie: ,,Nad Twoją białą mogiłą białe kwitną życia kwiaty” ,,spokój krąży z dziwną siłą, z siłą, jak śmierć – niepojętą” Epifora: ,,Nad Twoją białą mogiłą białe kwitną życia kwiaty - O, ileż lat to już było bez Ciebie - duchu skrzydlaty” ,,Nad Twoją białą mogiłą klęknąłem ze swoim smutkiem - o, jak to dawno już było - jak się dziś zdaje malutkim” 13. Do jakiego typu liryki zalicza się wiersz ,,Matka”? Swoją wypowiedź poprzyj odpo-wiednimi cytatami. (liryka bezpośrednia ,, klęknąłem ze swoim smutkiem”) Zadanie domowe 1. Wiersz zawiera dedykację - ,,Emilii – Matce mojej”. Zredaguj dedykację dla swojej mamy. Wyobraź sobie, że tekst zamieścisz w tomiku poezji, który podarujesz mamie. Pamiętaj o wszystkich elementach dedykacji, wykorzystaj cytat. 2. Moja mama – charakterystyka. Załącznik synonimy a) mamusia, mateczka, mateńka, matula, b) mamuśka, starsza, rodzicielka c) mać, pani matka wyrazy pokrewne maminsynek, mamka, macierz, macierzyństwo, macocha związki frazeologiczne a) być dla kogoś matką - zajmować sie kimś, pilnować jak własnego dziecka b) krewny po kądzieli - krewny po stronie matki c) wyssać coś z mlekiem matki - mieć coś wrodzonego, wpojonego od dzieciństwa d) czepiać się matczynej spódnicy - o człowieku niesamodzielnym Wyświetleń: 2562
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |