Katalog

Aleksandra Welsandt, 2011-03-28
Gorzyce Wielkie

Pedagogika, Ciekawostki

Muzyka czynnikiem wspierającym rozwój ruchowy

- n +



Ruch to jedna z naturalnych potrzeb dziecka, nie mniej ważna niż oddychanie, czy odżywianie. Nawet jeśli rozwój motoryzacji i technologii daje nam coraz większe możliwości na to, by większość potrzebnych czynności móc wykonać bez wysiłku fizycznego i ruchu, to i tak nie możemy zaprzeczyć, że ruch jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju, dobrego samopoczucia i podtrzymania dobrego zdrowia. Brak aktywności może skutkować w zahamowaniu rozwoju fizycznego, motorycznego i intelektualnego dziecka. Rozwój ruchowy to podstawa do ukształtowania się psychiki. Głównym celem ćwiczeń ruchowych jest wypracowanie ruchów kontrolowanych, które prowadzą do kontrolowanego zachowania.
Duże znaczenie przypisuje się integracji muzyki z ruchem. Wykonywanie ćwiczeń przy muzyce to bardzo atrakcyjna forma zajęć dla dzieci, szczególnie w klasach 1-3, gdyż jest to dla nich zabawa. Jeśli chodzi o same zajęcia tego rodzaju, to pozwalają one rozładować olbrzymią potrzebę ruchu dzieci. Jeśli niektóre ćwiczenia dzieci będą wykonywały w rytm muzyki, ich ruchy staną się bardziej płynne i harmonijne. W wyniku przetwarzania wrażeń słuchowych na ruch, kształtowana jest umiejętność wypowiadania się i otwierania swojej osobowości. Po jakimś czasie, również ich pamięć stanie się bardziej elastyczna, dzięki niej dzieci będą szybciej zapamiętywały skomplikowane ruchy, przy coraz to większej koncentracji. Odpowiednio dobrana muzyka rozwija umiejętność szybkiej reakcji psychomotorycznej, wpływa też na estetykę ruchu oraz opóźnia wystąpienie zmęczenia.
M. Przychodzińska-Kaciczak podaje przykładowy zestaw ćwiczeń, które pobudzają aktywność ruchową przy wykorzystaniu muzyki. Są to między innymi ćwiczenia
na poczucie tempa i jego zmian, polegające na błyskawicznym dostosowywaniu się do dyktowanego tempa. Innym typem ćwiczeń są ćwiczenia polirytmiczne, w których realizujący musi wykonywać dwa lub trzy równolegle przebiegające, odmienne układy rytmiczne lub metryczne. Wszystkie ćwiczenia muszą być wykonywane z idealną rytmiczną dokładnością. Są to zajęcia, które doskonale wpływają na umiejętność podziału uwagi i utrzymywania jej w odpowiednim napięciu. Rodzajem tych ćwiczeń jest tak zwany kanon ruchowy – realizacja rytmiczna następuje równocześnie ze słuchaniem następnego odcinka muzyki, a za chwilę musi on być wykonany przy równoczesnym słuchaniu następnego. Takie ćwiczenia kształcą przede wszystkim pamięć muzyczną oraz umiejętność szybkiego podejmowania decyzji.
Zajęcia muzyczno-ruchowe pomagają dziecku w zrozumieniu stosunków przestrzennych. W czasie tych zajęć dzieci mają możliwość doskonalenia następujących pojęć: kierunek, położenie, figury geometryczne. Innym ważnym elementem jest kształcenie wiedzy na temat ułamków. Polecenia jakie wydaje nauczyciel uczniom to na przykład: bieg (ósemki), marsz (ćwierćnuty) itd.
Mówiąc o zajęciach ruchowych należy wspomnieć o problemach związanych
z brakiem wystarczających środków polskich szkół, by efektywnie przeprowadzać różne ćwiczenia z dziećmi klas młodszych. W takiej sytuacji można uczniom zaproponować ćwiczenia przy muzyce (aerobik, taniec), co zresztą dzieci uwielbiają. Korzyści, jakie płyną z udziału w zajęciach ruchowych połączonych z tańcem to: kształcenie świadomości swojego ciała, usprawnianie całego ciała, harmonijny rozwój, uwrażliwianie na muzykę, wzmaganie poczucia rytmu, kształcenie orientacji ruchowej, nawiązywanie bliskiego kontaktu z rówieśnikami. Uczestnictwo dzieci w tego rodzaju zajęciach to jednak przede wszystkim możliwość rozładowywania stresu, poprawienia samopoczucia i relaksu.
O powodzeniu przebiegu zajęć ruchowo-muzycznych decydują: dobór ćwiczeń do odpowiedniej grupy wiekowej, wyposażenie Sali, przygotowanie nauczyciela, dobre zaplanowanie lekcji oraz prawidłowe objaśnienie zadania. Najlepiej jest gdy zajęcia ruchowe odbywają się w Sali bez ławek, co da uczniom możliwość luźnego poruszania się. Sala musi być dobrze wywietrzona, a podłoga odkurzona. Ubiór dzieci musi być wygodny i praktyczny. Nauczyciel, który prowadzi zajęcia ruchowo-muzyczne powinien wziąć pod uwagę predyspozycje indywidualne dziecka, co jest warunkiem satysfakcji ucznia z prawidłowo wykonanego zadania. Oprócz kwalifikacji nauczyciela ważna jest również jego sprawność fizyczna, zdolność estetycznego poruszania się, łatwość zaangażowania dzieci w zabawy oraz bawienia się razem z nimi. Na temat prawidłowego przebiegu zajęć wypowiadają się E. Lipska i M. Przychodzińska, które za istotny element uważają odpowiednie objaśnienie ćwiczenia. Należy wydawać ścisłe i zrozumiałe polecenia, a planując zabawę trzeba pamiętać, aby opierała się ona na prostych ruchach, możliwych do wykonania przez wszystkie dzieci. Zadaniem nauczyciela powinno być dążenie do tego, by wszystkie dzieci właściwie realizowały powierzone im ćwiczenie. Jednak poprzez chęć uzyskania tego zamierzenia, nie można zapomnieć, że głównym celem jest sam przebieg zajęć, radość dzieci i chęć udziału w zabawie. Jeśli któreś z dzieci nie potrafi wykonać precyzyjnie ćwiczenia, należy zachęcać je do dalszej pracy oraz pomóc przezwyciężać wszystkie trudność – również te psychiczne, związane z niechęcią i obawą przed kompromitacją w oczach kolegów.
Czasem zdarza się, że uczniowie niechętnie wykonują ćwiczenia fizyczne wymagające systematycznego wysiłku, powtarzalności i realizacji w określonej jednostce czasu. Dodanie do ćwiczeń muzyki wzbogaca tę formę ruchu, sprawia, że ćwiczenia wykonywane są chętniej i sprawia też, że wykonywanie ćwiczeń przestaje się dziecku dłużyć. Ten problem uwidacznia się szczególnie podczas zajęć gimnastyki korekcyjnej. Dzieci muszą tam bowiem wielokrotnie powtarzać te same czynności. Dzieje się to dla ich dobra, ponieważ ćwiczenia te pomagają w walce z coraz częstszymi dolegliwościami, jak: skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie czy inne wady postawy. Włączenie w te zajęcia muzyki sprawia, że nie są one już tak monotonne dla dziecka, gdyż towarzyszą im znane dziecku motywy muzyczne.
Elementy muzyki można też wykorzystać w trakcie tzw. ‘rozgrzewki’ będącej przygotowaniem do lekcji wychowania fizycznego. Muzyka nadaje ćwiczeniom określony rytm i sprzyja koncentracji dziecka na wykonywanych ćwiczeniach.
Wychodząc na przeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców dość często w szkołach organizowane są koła taneczne. Są to zajęcia pozalekcyjne i nadobowiązkowe. Taniec, czyli ruch połączony z muzyką jest uznaną formą komunikacji międzyludzkiej, służy ekspresji uczuć, wyrażaniu emocji, harmonijnie rozwija wszystkie partie ciała, jest też ważną życiową umiejętnością przydatną w relacjach towarzyskich. Taniec jest również zajęciem ‘dla każdego’. Uczeń osiągający przeciętne wyniki w nauce może akurat w tańcu osiągnąć tak znaczące rezultaty, że doda mu to pewności siebie, wpłynie korzystnie
na jego rozwój .
Zajęcia taneczne mogą mieć bardzo różnorodny charakter. Mogą to być zajęcia służące przekazaniu tradycji tańca ludowego, tańców uważanych za klasyczne, czy wreszcie tak uwielbianych przez dzieci nowoczesnych form tanecznych. Udział w takich zajęciach poprawia kondycję fizyczną i ogólną sprawność organizmu.
W dobie obecnej, gdy dzieci bardzo dużo czasu spędzają przy komputerze, wskazane jest by korzystały z różnych form ruchu , wśród których wszelkiego rodzaju zajęcia ruchowe z towarzyszeniem muzyki są jak najbardziej potrzebne.

Bibliografia:
Lipska E., Przychodzińska M. (1991), Muzyka w nauczaniu początkowym. WSiP, Warszawa.


Wyświetleń: 1592


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.