Katalog

Małgorzata Szymańska, 2011-03-06
Chorkówka

Zajęcia przedszkolne, Rady

Wspomaganie rozwoju dzieci trzyletnich

- n +

WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECI TRZYLETNICH

Jak wspomagać rozwój analizy i syntezy u maluchów w przedszkolu

Specjaliści od psychologii rozwojowej podkreślają, że istotą człowiek myślącego jest analiza i synteza. Dzięki temu możliwe jest porównywanie dla ustalenia podobieństw i różnic. Procesy te występują na wszystkich poziomach myślenia, nie tylko w abstrakcyjnym rozumowaniu.
Kiedy dziecko dobrze pozna przedmiot, a ma ich do dyspozycji kilka, chce je łączyć ze sobą, zsuwać, stawiać jeden na drugi, wkładać jeden do drugiego. Tworzenie takich większych całości jest właśnie przejawem zdolności do tworzenia syntez. Równolegle realizowana jest analiza: z takim samym zainteresowaniem dziecko burzy zbudowane całości, rozmontowuje, dzieli na kawałki itd.
O rozwój dziecięcego myślenia trzeba dbać przez cały okres wychowania przedszkolnego. Jednak ćwiczenia prowokujące dzieci do przeprowadzenia analiz i syntez są tradycyjnie organizowane w grupie sześciolatków, co nie oznacza, że trzylatki nie mają w przedszkolu okazji do gromadzenia doświadczeń logicznych w zakresie analizowania i syntezowania. Propozycje w tym kierunku to ćwiczenia i zabawy: budowanie z klocków, składanie pociętych obrazków i zabawy polegające na dokończeniu wypowiedzi.
Do zabaw z klockami potrzebne są obręcze ograniczające przestrzeń na której dzieci będą konstruowały. Obręcze należy tak położyć na podłodze, aby każde dziecko dokładnie widziało to co robi nauczycielka. W każdej obręczy należy położyć sporo klocków, w koszu musi być ich jeszcze więcej, aby dzieci mogły dobrać tyle, ile potrzebują. Nauczycielka pokazuje dzieciom, jak się buduje (wieże, garaż, bramę, ulicę), one patrzą, naśladują i budują. Ważne, aby dzieci mogły bawić się klockami możliwie często. W koszach są klocki i rozpoczęta budowa wieży czy garażu. Potrzebne są zwyczajne klocki do budowania, najlepiej drewniane. Nie wystarczy kupić klocki i dać je dzieciom, będą interesować się nimi tylko przez chwilę, dopóki nie obejrzą ich i nie dotkną. Trzeba im pokazać możliwości konstrukcyjne klocków – nauczycielka sama musi się nimi bawić, bo w ten sposób nadaje wysoką rangę zabawom konstrukcyjnym. Niech dzieci dużo mówią, niech im się buzia nie zamyka. Takie podtrzymywanie dziecięcej aktywności pomoże dzieciom bawić się dłużej, a klocki staną się ich ulubioną zabawką.

Ćwiczenia:
• Zbuduj wysoką wieżę
Każde dziecko siada przy obręczy. Nauczycielka zaczyna budować wieżę. Jest to wizualna instrukcja. Dzieci budują swoje wieże (każdy w swojej obręczy) aż do „katastrofy”. Następne gromadzą rozsypane klocki i rozpoczynają na nowo. Jest wesoło i gwarnie.
Nie jest obojętne jak wysokie wieże dzieci potrafią zbudować.
• Zbudujemy bramę
Nauczycielka zaczyna budować bramę zachęcając jednocześnie dzieci do tego by budowały z nią. Ale to nie koniec zabawy, nauczycielka bierze mały klocek i stwierdza „To jest auto. Jedzie pod bramą... (przesuwa pod bramą klocek). Dzieci na pewno się przyłączą. W trakcie zabawy trzeba dużo mówić (nazywać czynności, liczyć klocki, podkreślać konieczność ostrożnego stawiania klocków).
Przesuwając samochodzik pod bramą dzieci z przejęciem „warczą”, naśladując prace silnika. Jest to dobre ćwiczenie artykulacyjne.
Kiedy podczas zabawy brama się rozpadnie, trzeba się roześmiać i zachęcić do zbudowania nowej.
• Garaże z klocków
Potrzebne są zwyczajne klocki i coś co będzie dachem (kartoniki,
deseczki), a także samochody – zabawki (ewentualnie klocki).
Wszystko odbywa się tak, jak w poprzednich ćwiczeniach: nauczycielka siedzi na dywanie i buduje garaż. Zainteresowane dzieci dołączają się i każde buduje swój garaż Następnie nauczycielka pokazuje jak do garażu wjeżdża samochód.
• Ulice z klocków
Nauczycielka siedzi na dywanie i stwierdza: „ Zbuduję ulicę. Tu (gest) ... buduję .. Z tej strony stoją domy (gest) ... i z tej też stoją domy (gest)... Stawiam domy ...”.
Muszą być mosty. Najlepiej kilka i ulice z mostami.
Zbudowanie ulicy to dopiero początek zabawy. Najbardziej interesujące będzie przesuwanie samochodów – klocków ulicą tak, aby nie zburzyć mostów. W innej wersji tej zabawy samochodami są piłeczki pingpongowe. Trzeba się wtedy położyć na brzuchu i dmuchać na samochody – piłeczki. Niech się potoczą od początku ulicy do końca. Jest to znakomite ćwiczenie oddechowe, nie mówiąc już o rozwijaniu koordynacji ruchowej dziecka.
Zabaw z klockami ma być dużo, nauczycielka musi jednak pokazać dzieciom, co można z nich zbudować, potem dzieci będą się już same bawiły w kąciku pod opieką misia – konstruktora.

Inne ćwiczenie to składanie obrazków – pocztówek, które nauczycielka rozcina na części.
Trzeba zgromadzić sporo obrazków, to co przedstawia pocztówka musi być łatwo rozpoznawalne przez maluchy. Potrzebne będą także koperty, do których schowa się porozcinane pocztówki, żeby dzieci mogły składać je do woli. W tej serii ćwiczeń ważne jest stopniowanie trudności i przeplatanie analizy i syntezy. W każdym ćwiczeniu z tej serii dzieci:
- na początku widzą całość: oglądają obrazek i mówią, co on przedstawia.
- obserwują rozpadanie się tej całości na części: nauczycielka rozsuwa wcześniej przecięty obrazek na dwie, trzy a nawet więcej części.
- dzieci starają się połączyć części obrazka tak, aby znowu tworzyły sensowną całość.
Ze względu na wartości kształtujące tej serii ćwiczeń, trzeba zmieniać obrazki, które dają się dzieciom do składania. Nie chodzi o mistrzostwo w układaniu konkretnego obrazka, ale o wspomaganie rozwoju czynności umysłowych w zakresie analizy i syntezy. Żeby to się udało, dzieci muszą składać rozmaite obrazki.

Znacznie łatwiej przeprowadzić ćwiczenia gdy nie potrzebne są przedmioty, ponieważ można je zorganizować wszędzie i w dowolnej chwili.
• Co znajduje się w kąciku lalek?
Dzieci siedzą na dywaniku i patrzą na nauczycielkę. Ona zwraca się do nich: „Słuchaj i dokończ. W kąciku lalek jest duża lalka i ...” . Jeżeli żadne dziecko nie próbuje dokończyć wypowiedzi, nauczycielka pokazuje kącik lalek i mówi: „W kąciku lalek jest duża lalka, wózek, stolik i krzesełka ...”. Patrzy na dzieci i stwierdza – „Już wiecie, jak się bawimy. Słuchaj i dokończ ... W łazience jest .... ?”
• Co kupiła mama?
Dzieci siedzą i patrzą na nauczycielkę a ona proponuje - „Bawimy się ... Słuchaj i dokończ. Mama przyniosła zakupy. Zaglądasz do torby i co tam jest ? ...”
• Co widzę na ulicy?
Nauczycielka mówi „Bawimy się. Słuchaj i dokończ... Idę ulicą i widzę..”
• Co ugotowała kucharka?
Nauczycielka zaczyna „Dzisiaj na obiad kucharka ugotowała ...” dzieci znają już sens takich zabawa i kończą wypowiedz dopowiadając ... zupę, mięso ... .
Jest to świetna okazją, aby bawić się przemiennie. Poprzednio nauczycielka zaczynała, a dzieci kończyły wypowiedz. Teraz dziecko zaczyna zabawę, a nauczycielka z pozostałymi dziećmi uzupełnia i kończy wypowiedź.
Takich ćwiczeń można wymyślić dużo więcej, trzeba je także powtarzać, bo to doskonale rozwija dziecięcą mowę.

Układanie obrazka
Uważa się i słusznie, że oglądanie obrazków przynosi dzieciom sporo korzyści. O wiele bardziej kształtujące są sytuacje, gdy dziecko może samo zestawiać sylwetki postaci, drzew i domów w taki sposób, aby tworzyć sensowną całość – obrazek. Takie możliwości daje „Zestaw zabawek edukacyjnych dla trzylatków”, podobne można wykonać samemu.
W trakcie układania obrazków dziecko ma okazję do tworzenia syntez, a mówiąc, co obrazek przedstawia, ćwiczy analizę. Obrazek może być wzbogacony przez dokładanie elementów ( np. domek, chłopiec, trawnik, drzewo, słoneczko, chmurki).Oglądanie takiego wspaniałego obrazka jest prawdziwą przyjemnością i okazją do długiej rozmowy.
• Obrazek – Pies i buda
Dorosły kładzie na dywaniku budę i pyta „Kto mieszka w budzie?” Dziecko odpowiada „Piesek ...” Należy wskazać kartkę papieru, na której jest piesek i powiedzieć:
- „Piesek i buda. Ułóż ...” dziecko ułożyło pieska obok budy i obrazek jest gotowy.
Dziecko może go wzbogacić i postawić miskę obok budy, żeby piesek mógł się napić. Jeżeli samo na to nie wpadnie, dorosły je zachęci:
- „Chce mu się pić. Daj pieskowi miskę (gest) ...”
Na zakończenie należy koniecznie obejrzeć obrazek i zachwycić się nim.
• Historyjki ilustrowane układanymi obrazkami – dziecko mówi, a dorosły dokłada sylwetki dzieci, zwierzaków, roślin itd.
Dzieci zbierają jabłka w sadzie:
W sadzie rosną jabłonie – na dywaniku trzeba ułożyć jedną lub dwie jabłonie, trawę, a na niej kilka jabłek. Ponieważ jest piękna pogoda – układa się słoneczko na niebie i kilka chmurek. Dzieci przychodzą do sadu – na dywaniku pojawia się sylwetka chłopca i dziewczynki. Do koszyka zbierają jabłka (trzeba jabłka leżące na trawie ułożyć na koszyku). Ciekawy zajączek przygląda się dzieciom. Dzieci nazbierały dużo jabłek – mama będzie się cieszyć (koszyk, dziewczynka i chłopiec, jabłonie i jabłka, słoneczko i chmurki na niebie, zza drzewa spogląda zajączek).


Wspomagając trzylatka w rozwoju czynności umysłowych, warto skorzystać z przedstawionych propozycji.


Opracowała : Małgorzata Szymańska






Spis literatury:
• Bogdanowicz Marta „Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym” WSiP Warszawa 1985r.
• Gruszczyk – Kolczyńska Edyta, Zielińska Ewa „ Wspomaganie rozwoju dzieci trzyletnich” (Wychowanie w przedszkolu) 1998r.
• Gruszczyk – Kolczyńska Edyta, Zielińska Ewa „ Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się” WSiP, Warszawa 2000r.
• Włodarski Ziemowit, Matczak Anna „Wprowadzenie do psychologii. Podręcznik dla nauczycieli” WSiP, Warszawa 1992r.
Wyświetleń: 1319


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.