Katalog

Paulina Oratowska, 2011-01-18
Łańcut

Pedagogika, Referaty

Wychowanie wg Janusza Korczaka

- n +

Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka. Domagał się uznania tej młodej istoty za pełnowartościowego człowieka od chwili narodzin i na każdym etapie jego dalszego istnienia. Uważał, że dziecko ma prawo być sobą, być takim, jakim jest; ma prawo do szacunku i nie może być lekceważone. Poglądy te znalazły odbicie w nowoczesnym antyautorytarnym systemie wychowania, który respektuje potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem skłania je do pracy nad sobą, prowokuje do samorozwoju i doskonalenia. Korczak próbował znaleźć odpowiedź na podstawowe pytanie, a mianowicie:, „Czym jest w swej istocie wychowanie?”. Poglądy w tej kwestii formułował przed wojną w swych licznych artykułach oraz rozprawach. Najbardziej znana jego teza brzmi: „Wychowywać – znaczy chować, chronić, ukrywać przed krzywda i szkodą, zabezpieczyć”. Stworzył on cały zbiór zasad i sposobów postępowania z wychowankami. Ja, jako punkt wyjścia do swoich rozważań, chciałabym uczynić następujące stwierdzenie Korczaka:

„Wychowawca nie jest obowiązany brać na siebie odpowiedzialności za odległą przyszłość, ale całkowicie odpowiada za dzień dzisiejszy”.

Przyjęty powszechnie pogląd głosi, że szkoła jest miejscem nauczania i wychowania. Jest ona często traktowana jako drugi dom, w którym rodzice mają nadzieję znaleźć dla swoich pociech odpowiednie miejsce i warunki zdobycia wiedzy niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania w dzisiejszym świecie. Przekazywanie wiadomości nie jest jedynym zadaniem nauczyciela – ma on również wychowywać swoich uczniów oraz formować ich osobowość. Każdy nauczyciel, ucząc określonych przedmiotów jednocześnie edukuje młodzież w kierunku właściwych wartości moralnych. Nauczanie i wychowanie tworzą w szkole jednolity proces pedagogicznego oddziaływania i kształtowania uczniów. Pedagog nie jest jednakże bezpośrednio i jedynie odpowiedzialny za postawę swojego wychowanka. W całym procesie wychowawczym nie tylko on wywiera wpływ na danego ucznia. Rodzina jest najważniejszym czynnikiem warunkującym jego rozwój społeczny. Aby był on właściwy na etapie szkolnym, najważniejsze jest to, aby relacja pomiędzy rodzicami dziecka lub ewentualnymi prawnymi opiekunami była odpowiednia, gdyż ma to najważniejszy wpływ na przebieg jego emocjonalnego dojrzewania. Nauczyciel, chociaż nie ponosi bezpośrednio winy za wyuczone zachowanie i cechy charakteru swojego wychowanka, to jednak jest w pełni odpowiedzialny za jakość pomocy wychowawczej, jakiej mu udziela.
Zawód nauczyciela to profesja o specyficznym charakterze, w której znajduje swój wyraz ukształtowana społecznie osobowość człowieka. Jej zintegrowanymi składnikami są światopogląd, motywacja, zainteresowania, temperament, inteligencja, zdolności. W toku edukacji i praktyki zawodowej nauczyciel nabywa nowych cech: doświadczenie, wiedzę, samokontrolę – jego wzorzec osobowościowy jest zatem syntezą wielu walorów. Wśród nich bardzo istotna jest umiejętność komunikowania się z uczniami i rodzicami na "styl partnerski". Nauczyciel komunikujący się w sposób partnerski uznaje oczekiwania innych za równie ważne jak swoje własne. Przede wszystkim nie narzuca on swojego punktu widzenia. Zamiast formułowania nakazów lub udzielania rad, stara się powiększyć wiedzę rozmówcy o konsekwencjach jego dotychczasowego postępowania, jak również wskazać różne możliwości oddziaływań. To dzięki empatii nauczyciel może patrzeć na świat oczami swoich wychowanków i wczuwać się w jego położenie. W relacjach uczeń – nauczyciel, a nawet nauczyciel – rodzic, występuje podmiotowość, czyli traktowanie człowieka jako kogoś, kto ma określoną tożsamość, poczucie własnej wartości i godności. Realizacja zasady podmiotowości ucznia wymaga, aby miał on zapewnione warunki programowe i organizacyjne do świadomego i pozytywnego aktywowania i motywowanego współuczestnictwa i partnerstwa w procesie edukacji szkolnej, czyli pobudzania świadomej aktywności skierowanej na zdobywanie wiedzy i umiejętności.
Dzieci bezwiednie przenoszą swoje oczekiwania na nauczyciela. Są to zwykle takie same oczekiwania, jakie mają one w stosunku do własnych rodziców. Pragną być kochane i rozumiane. Chcą by dostrzegać ich potrzeby, by zaimponować im jako mistrz w realizacji postawy badawczej i twórczej. Nauczyciel nie burzy światopoglądu wyniesionego przez dziecko z domu rodzinnego, o ile to nie kwestionuje podstawowego porządku moralnego. Potwierdza w ten sposób autorytet rodziców i wychowawców. Spełnia zatem rolę pomocniczą. Młodzież chce dostrzegać w nauczycielu wzór opowiadający się po stronie piękna, prawdy oraz dobra. Obowiązkiem nauczyciela jest nieustanna mobilizacja uczniów, kształtowanie ich charakterów, szacunku wobec wartości wskazanie właściwej postawy – jak zmierzać do ideału i zachować swoją tożsamość.
Jako wychowawca, nauczyciel powinien wykazywać takie cechy jak: pracowitość, umiejętność stawiania wymagań, sprawiedliwe ocenianie, jak i akceptacja każdego z uczniów. Ma on również swoją misję wychowawczą, stojąc na straży ładu moralnego, odpowiedzialności za kulturę chrześcijańską narodu, poszanowania praw ucznia i człowieka, czy tolerancji wobec różnic światopoglądowych.
Powinnością nauczyciela jest również otwieranie swoich wychowanków na nowe problemy: dialog międzykulturowy i międzywyznaniowy, rzeczowe i krytyczne wyjaśnianie nowych zjawisk w świecie współczesnym (np. integracja z Unią Europejską). Bardzo istotnym czynnikiem pracy nauczyciela jest przekazanie umiejętności krytycznego korzystania z massmediów. Media mają dzisiaj przemożny wpływ na kształtowanie postaw i osobowości młodych ludzi. Rola nauczyciela w tym przypadku polegać winna na nauczeniu krytycznego myślenia i spojrzenia na świat pokazywany na szklanym ekranie.
Równie ważnym czynnikiem dotyczącym pracy nauczyciela wychowawcy jest jego współpraca z rodzicami. Rolą nauczyciela jest tu zjednanie sobie rodziców dla osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest usprawnienie i urozmaicenie życia klasy. Poprzez bezpośrednie kontakty z rodzicami nauczyciel zyskuje możliwość sugerowania i pokazywania takich form oddziaływań, które umożliwiłyby pomoc dzieciom w nauce. Spotkania z rodzicami stanowią również doskonałą okazję do poznania i zrozumienia atmosfery domowej, która wywiera niemały wpływ na interakcje klasowe i szkolne.
To, czy dany wychowanek wkroczy na drogę rozwoju, czy degeneracji nie zależy jedynie od ludzi, z którymi się styka, czy też od struktur społecznych, w jakich przyszło mu żyć. Jego postawa i los w dużym stopniu spoczywają w jego własnych rękach i uzależnione są od motywacji wewnętrznej i pracy nad sobą, od rodzaju jego pragnień i aspiracji. Reakcja wychowanka zależy nie tylko od postawy i kompetencji wychowawcy, ale również od innych osób, czynników i okoliczności, a także od niego samego. Zadaniem wychowawcy jest mądre i cierpliwe towarzyszenie mu przy jednoczesnym nakreśleniu granic partnerstwa, zaufania i szczerości. Zatem reakcja nauczyciela wychowawcy na przykład na przejawy agresji u wychowanków powinna polegać na stanowczym zakomunikowaniu i równie stanowczym egzekwowaniu konsekwencji błędnych zachowań.
Młodemu człowiekowi w procesie edukacji potrzebny jest przewodnik – dobrze znający drogę, jasno widzący cel, niezmordowany, bezwzględny wobec siebie, wyrozumiały wobec innych, opanowany, zdyscyplinowany, skoncentrowany na tym, co najważniejsze, oddany sprawie młodzieży, jak również podchodzący z otwartym sercem do tych, którzy nie potrafią jeszcze tego docenić.
Wyświetleń: 3531


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.