Temat lekcji: O czym informują kalendarze szkolne?

Czas realizacji tematu lekcji: 90 min. (dwie jednostki lekcyjne)

Zagadnienia do realizacji: zdanie a równoważnik zdania, różne formy zapisywania dat

Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
• wie, jaką funkcję pełni kalendarz;
• wyjaśnia zasady stosowania skrótów i potrafi zastosować je w życiu codziennym;
• zna różne formy zapisywania dat.
b) Umiejętności
Uczeń:
• potrafi zdefiniować pojęcie kalendarza;
• umie zaplanować swój rozkład dnia;
• stosuje czas przeszły i przyszły do skróconych zapisów w kalendarzu
• dostrzega różnicę między zdaniem a równoważnikiem zdania;
c) Postawy
Uczeń:
• aktywnie uczestniczy w lekcji;
• dba o poprawny zapis ortograficzny nazw własnych, adresów, skrótów w adresach
i nazwach własnych, tytułów lektur;
• podejmuje się jak najlepszego wykonania przydzielonych mu zadań;
• wykorzystuje wiadomości i umiejętności nabyte podczas lekcji w życiu codziennym.

Metody i formy pracy na lekcji:
• heureza;
• diagram - „słoneczko”;
• ćwiczenia praktyczne;
• podająca;
• indywidualna z kartą pracy („kartka z kalendarza”).

Środki dydaktyczne:
• rozmaite kalendarze;
• karta pracy „kartka z kalendarza”;
• przybory do pisania i rysowania.




OGNIWO WSTĘPNE:
Uczniowie dzień wcześniej zostali poproszeni przez Praktykantkę o przyniesienie dowolnego kalendarza na zajęcia. Lekcja rozpoczęła się prezentowaniem kalendarzy
i rozmową na temat kalendarzy (praktykantka spytała uczniów, co zapisują w swoich kalendarzach, czy są to najważniejsze informacje, często pisane skrótami, czy traktują kalendarz jako coś bardzo osobistego).

Praktykantka poprosiła wybranego ucznia o zdefiniowanie własnymi słowami wyrazu kalendarz. Następnie, podkreśliła, że słowo to wywodzi się z łaciny, od łacińskiego calendarium, które oznaczało „książkę rachunkową lichwiarza” (kim był lichwiarz?: osoba zajmująca się udzielaniem pożyczek, często na wysoki kredyt), z niemieckiego Kalendae oznacza „dzień miesiąca, termin płacenia długów” (por. Władysław Kopaliński Słownik wyrazów obcych).

Praktykantka zapytała uczniów, w czym mogą pomóc kalendarze, jakie informacje można
z nich oczytać? Uczniowie zapisywali na tablicy swoje skojarzenia, w formie diagramu-słoneczka:









skojarzenia: pomagają planować, porządkują plan dnia, przypominają o imieninach, informują, organizują życie, przypominają o ważnych wydarzeniach

Zapisanie tematu lekcji: O czym informują kalendarze szkolne?

OGNIWO CENTRALNE:
Praktykantka zwróciła uwagę uczniów na sposoby robienia zapisków w kalendarzu (zdanie, równoważnik zdania), stosowanie skrótów, przypomnienie metod zapisywania dat.

Praktykantka zapytała uczniów, czym różni się zdanie od równoważnika zdania. Zdanie to wypowiedzenie, które zawiera czasownik w formie osobowej (orzeczenie), natomiast równoważnik zdania jest pozbawiony czasownika w formie osobowej,

Zdanie to wypowiedź zawierająca orzeczenie (osobową formę czasownika). Równoważnik zdania to wypowiedzenie pozbawione orzeczenia. [jeśli czasownik kończy się na ć, to jest to bezokolicznik!]

Praktykantka zapisuje na tablicy przykładowe zdania i równoważniki zdań, które mogą pojawić się w kalendarzu:
1. Jedziemy na zakupy.;
2. Spacer z psem.;
3. Wypracowanie z języka polskiego.;
4. Odwiedziny u cioci Zosi.;
5. Jedziemy na wycieczkę.;
Zadaniem uczniów jest rozpoznanie, które z podanych zapisków jest zdaniem, a które równoważnikiem zdania:

1. zdanie;
2. równoważnik zdania;
3. równoważnik zdania;
4. równoważnik zdania;
5. zdanie.

Praktykantka zapisuje na tablicy następującą notatkę (w formie kartki z kalendarza):

12 IX 2009

10:00 Wyjazd do Krakowa.
Wyjechać do Krakowa.
Wyjeżdżam do Krakowa.

Praktykantka zwraca uwagę uczniom, że pierwsza forma zapisu jest równoważnikiem zdania, druga została zapisana z użyciem bezokolicznika, natomiast trzecia jest zdaniem


Zapisy dat:
Praktykantka pyta uczniów, jakie znają formy zapisu dat:
a) jedenasty września dwa tysiące dziewiątego roku; (nie piszemy: dwutysięcznego dziewiątego!!!)
b) 11 września 2009 r.;
c) 11 IX 2009 r.;
d) 11.9.2009 r.;
e) 11.09.2009 r.;
f) 11.09.2009

ZASADY! Dni (w miesiącu) i lata numeruje się liczbami; miesiące można również numerować (w piśmie) lub posługiwać się ich nazwami (w mowie i piśmie). Nazwa miesiąca w dacie występuje zawsze w dopełniaczu (np. 11 września, nie 11 wrzesień!), podobnie jak liczebnik numerujący rok. Po numerze roku następuje zwykle słowo roku (w piśmie, jeśli rok zapisany jest cyframi, można zastosować skrót r. lub w ogóle go pominąć). Do zapisu cyfrowego liczebników porządkowych, oznaczających dzień i rok, używa się wyłącznie cyfr arabskich, natomiast miesiące można numerować cyframi arabskimi lub rzymskimi. Numer miesiąca niższy niż 10, wyrażony cyframi arabskimi często zapisuje się jako dwucyfrowy
(z zerem na początku). W ten sam sposób można zapisać również numer dnia. Nie stawia się kropek ani żadnych innych znaków przestankowych (z wyjątkiem przypadku, gdy wszystkie składniki daty wyrażone są za pomocą cyfr arabskich – wówczas oddziela się je kropką bez spacji).






Praktykantka zapoznała uczniów z zasadami, których należy przestrzegać podczas sporządzania notatek w kalendarzu:

1. Nazwy własne piszemy wielką literą, np. Wyjazd do Częstochowy, Imieniny cioci Zosi;
2. Pisownia skrótów w adresach i nazwach własnych: skróty w języku polskim zasadniczo kończą się na spółgłoskę (wyjątkiem są skróty zapożyczone, np. ha = hektar). Kropkę po skrócie stawiamy wówczas, gdy jest on początkową literą, np. p. = pan/pani lub kiedy stanowi on początkowe litery skróconego wyrazu, np. ul. = ulica). Kropkę stawiamy również, gdy zapisywany skrót jest skrótem polskiej nazwy wielowyrazowej, np. itd. = i tak dalej, np. = na przykład, jeśli drugi wyraz (albo i następne) rozpoczynają się od samogłoski.
3. Nie stawiamy kropek: po skrótach jednostek miar i wag oraz rodzimych jednostek monetarnych (m = metr, kg = kilogram, zł = złoty, gr = grosz), po skrótach zawierających początek i koniec wyraz skróconego (nr = numer, dr = doktor). UWAGA! W przypadku, gdy taki skrót oznacza przypadek inny niż mianownik, wówczas stawiamy po nim kropkę. POLECENIE DLA UCZNIÓW: W którym ze zdań postawić kropkę po skrócie: Mój szczęśliwy numer to siedem lub Moim szczęśliwym numerem jest siódemka.
4. Tytuły lektur, filmów zapisujemy w cudzysłowie (NAJPIERW praktykantka zapisuje na tablicy znaczek „…” i pyta dzieci, co to za znak interpunkcyjny! zwraca uwagę na poprawną odmianę tego słowa w dopełniaczu „cudzysłowie”!!!);


OGNIWO KOŃCOWE:
Zadaniem uczniów było sporządzanie przykładowych stron z kalendarza na kartach przygotowanych przez praktykanta. Jedna strona – dzień nauki szkolnej, druga – dzień wolny od zajęć szkolnych, każda strona z uwzględnieniem zapisu godzinowego. Praktykantka zasugerował uczniom ozdobienie stron kalendarza rysunkiem. Po sporządzeniu zapisów uczniowie mieli wkleić kartki do zeszytów.
Uczniowie dokończyli zad. rozpoczęte na poprzedniej lekcji – zapiski w kalendarzu, ochotnicy odczytali swoje prace, następnie zadaniem uczniów było uzupełnianie karty
z kalendarza szkolnego, znajdującego się w podręczniku (Nowe To lubię! Kształcenie kulturowo – językowe, s. 10-11).
Praktykantka poprosiła uczniów o ocenienie na rozdanych przez nią karteczkach przeprowadzonej lekcji.

Wyświetleń: 2923