Czas realizacji tematu lekcji: 90 min
Lekcja stanowi kolejne ogniwo cyklu poświęconego komunikacji masowej i środkom maso-wego przekazu. Uczniowie na lekcji wcześniejszej byli na lekcji w telewizji regionalnej.

TEMAT LEKCJI: Co warto wiedzieć o telewizji?
Cele lekcji:
Poziom wiadomości:
-uczeń zna terminy: informacja, komunikat, komunikacja masowa, mass media
- uczeń rozróżnia media według kryterium kodu: słowo, obraz,dźwięk
- uczeń zna formy wypowiedzi stosowane m.in. w telewizji

Poziom umiejętności:
- uczeń wymienia komunikat y medialne i media
- potrafi wymienić narzędzia mediów
- wykorzystuje wiadomości zdobyte w czasie wycieczki do te-lewizji pracując w grupach

Poziom postaw:
- uczeń aktywnie uczestniczy w lekcji
- dba o estetykę wypowiedzi ustnych i pisemnych
- bogaci swój język poprzez poznanie specyficznego słownictwa związanego z telewizją


Metody pracy: metoda zajęć praktycznych, pogadanka heurystyczna
Formy pracy: praca w grupach, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne:
,,Księga wynalazków”
plansze, na których uczniowie będą zapisywać słowniczek wyrazów związany z telewizją
Słowniki : J. Poznański, S. Tarkowski, Szkolny słownik wiedzy o literaturze, War szawa 1996.

Przebieg lekcji:
Etapy lekcji
I. Zaangażowanie

N wita U, informuje o celu lekji.
Pyta U o ogólne wrażenia z wycieczki. Następnie prosi o przypomnienie wiadomości z ostatnich lekcji:
1. Co to jest komunikacja masowa?
2. Dzięki czemu możliwe jest masowe komuniko-wanie?
3. Jak najogólniej można określić rolę mass me-diów?
4. Co stanowi główne źró-dło inspiracji twórczej dla autorów programów przekazywanych dzięki masowej komunikacji?
U opowiadają o swoich wrażeniach, odpowiadają na pytania nauczyciela:
Ad. 1. komunikowanie masowe – skierowane bardzo licznej, zróżnico-wanej i szeroko rozproszonej publicz-ności, stanowi istotną cechę współcze-snych procesów komunikacyjnych.
Ad. 2. Środki masowego przekazu (mass media) – środki, za pomocą których odbywa się przekazywanie informacji we współczesnym świecie. Jest to głównie: radio, telewizja, pra-sa, film, masowe wydawnictwa pły-towe itp.

Ad. 3. Mass media:
- przekazują informacje z kraju i ze świata
- zapewniają szybkość informacji
- poszerzają i uzupełniają wiedzę
- umożliwiają porozumiewanie się z szerokim środowiskiem
- tworzą i kształtują kulturę masową
- zapewniają poczucie wspólnoty

Ad. 4 Mass media czerpią tematy z rzeczywistości, która nas otacza.

II. Badanie i Przekształcanie

N dzieli U na cztery grupy.
Zadania dla grup:
1. Na podstawie wiadomości z poprzednich lekcji oraz korzy-stając z Księgi wynalazków przedstawcie krótką historię telewizji na świecie, na podstawie wiadomości zapamiętanych z wycieczki – historię telewizji regionalnej.

2. Przedstawcie etapy powstawania programu telewizyjnego, jego twórców, urządzenia techniczne, wykorzystywane w pra-cy.

3. Korzystając ze słownika i na podstawie wiedzy zdobytej na wycieczce, wyjaśnijcie: a) terminologię telewizyjną: kadr, scena, ujęcie, sekwencja
b) jak można w programie telewizyjnym wyznaczyć granice między scenami i sekwencjami
c) jakie kamera wykonuje ruchy

4.Na podstawie wiadomości z ostatniej lekcji, "Szkolnego słownika wiedzy o literaturze" i obserwacji wyniesionych z wycieczki wynotujcie:
a) jakie formy wypowiedzi są używane w telewizji
b) podajcie ich przykłady

U pracują w grupach.

III. Prezentacja
N prosi o zaprezentowanie wy-ników pracy.
1 grupa
Kalendarium historii telewizji:
Pierwsze sygnały przesyłania obrazu powstały w 2 poł. XIX w
1920 r. – rozpoczęcie prac nad upo-wszechnieniem telewizji
1926 r. – emisja pierwszego obrazu telewizyjnego dokonana przez Anglika J.L. Bairda
1928 r. – pierwszy przekaz obrazu telewizyjnego do USA
1929 r. – eksperymentalne programy telewizyjne nadawane przez BBC
1930 r. – próbne programy telewizyjne w USA
1935 w Berlinie zaczęła nadawać pierwsza całkowicie elektroniczna stacja telewizyjna
lata 30.- prowadzono pierwsze próby laboratoryjne telewizji kolorowej
programy telewizji kolorowej wprowadzono 1956 w USA, 1962 w Japonii, 1967 we Francji, RFN, W. Brytanii, ZSRR;
1962 r. - wprowadzono do transmisji telewizyjnej sztuczne satelity (Tel-star).
W 1965 r. – powstanie satelitarnego systemu INTELSAT
1975 r. – wprowadzenie do po-wszechnego użytku magnetowidów kasetowych w Polsce
1954 r. – powstanie w Warszawie Doświadczalnego Ośrodka Telewizyj-nego
1956 r. – emisja pierwszych regular-nych programów telewizyjnych w Rzeszowie
1962 r. – ukończenie budowy stacji telewizyjnej na terenie Rzeszowa
1. 04. 1981 r. pierwszy program na żywo
-2001 r. – nowy budynek TV przy ulicy Kopisto

2 grupa
Etapy powstawania programu:
- pomysł
- scenariusz
- przygotowanie techniczne
- realizacja: montaż, udźwiękowienie
- ewentualne efekty specjalne
- produkcja i emisja
Twórcy:
- reżyser
- dziennikarze
- prezenterzy
- ekipa techniczna (montażyści, operatorzy kamer, graficy komputerowi)
- kierownik produkcji
- redaktor wydania
Urządzenia techniczne:
- kamery
- mixer
- teleprompter
- prestor
- taim kod

3 grupa
a) kadr –najmniejsza jednostka sta-tyczna filmu, pojedyncza klatka filmowa. Widz ogląda ją w 1/24 sekun-dy, czyli 24 kadry w ciągu sekundy. Przesuwający się z tą prędkością film daje na ekranie ciągłość, płynność ruchu, wrażenie naturalności.
Ujęcie – najmniejsza jednostka dynamiczna filmu, odcinek taśmy nakręcony między uruchomieniem a zatrzy-maniem kamery.
Scena – odcinek złożony z kilku, kilkunastu ujęć w jednym miejscu i czasie z określoną liczbą postaci. Jednak jeśli postać się przemieszcza (np. pościg w filmach akcji), a kamera jej towarzyszy cały czas, to jest to jedna scena.
Sekwencja – łączy kilka scen w całość, ma wyraźny początek, punkt kulminacyjny.
b) granicę między sekwencjami stanowi ściemnianie – rozjaśnianie, między scenami – przenikanie obrazów
c) odjazd – (od szczegółu do ogółu), najazd, jazda

4 grupa
a) relacja dziennikarska – sprawozdanie o niedawnym wydarzeniu
- reportaż telewizyjny – żywy zapis prawdziwych wydarzeń oparty na obserwacji autora
- wypowiedź informacyjna
- felieton – utwór dziennikarsko – literacki w formie lekkiej, utrzymany w osobistym tonie
- wywiad – gatunek wypowiedzi dziennikarskiej, mający formę pytań i odpowiedzi, informujący lub prezentujący opinie
b) przykłady
relacja – np. w rzeszowskich "Aktualnościach
reportaż- np. ,,Ekspres reporterów"
felieton – w ,,Pegazie”
wywiad – np. ,,Gość Jedynki”

IV. Przekształcanie

N wiesza na tablicy planszę. Zadaniem U jest stworzenie słowniczka pojęć związanych z telewizją. U wykonują polecenia N:

A
awit – komputerowy system montażu obrazu i dźwięku
B
blueboks – tło podkładowe np. do pogody
D
Dziennikarz - osoba pisująca zawodowo artykuły do pism, pracująca w redakcji prasowej, radiowej lub telewizyjne
E
efekty specjalne
ekipa techniczna
emisja - nadawanie programu radiowego lub telewizyjnego
F
felieton
G
Grafik komputerowy
H
horyzont – tło postaci przed kamerą
I
informacyjna wypowiedź
J
Jazda
K
kadr
kierownik produkcji
M
mixer – urządzenie do efektów spe-cjalnych
montaż - łączenie oddzielnych części w jedną artystyczną, kompozycyjną całość;
N
najazd
news
newsroom
O
odjazd (kamery)
off – prezentowanie wypowiedzi oso-by bez jej pokazania
P
prestor – generator na ekranie
program z puszki – z kasety, z taśmy
prezenter
przenikanie
R
ramówka – powtarzana w ciągu dnia audycja
redaktor
relacja
reportaż
reżyser
rozjaśnianie
S
sekwencja
setka – wypowiedź postaci wraz z postacią
surówka- materiały zebrane przez dziennikarzy przed zmontowaniem
T
taim kod – czasowy zapis materiału z dokładnością do 1/25 sek
teleprompter – urządzenie do poda-wania tekstu na kamerze
U
udźwiękowienie
ujęcie
W
wywiad

V. Podsumowanie
N ocenia pracę grup.
U zapisują zad. dom:
W jakim stopniu dzisiejsza lekcja i wycieczka do telewizji pogłębiła Twoją wiedzę o środkach masowego przekazu? Czy takie lekcje są potrzebne? Uzasadnij swoje stanowisko.
Katarzyna Markuc

Wyświetleń: 3900