Zajęcia profilaktyczne dla uczniów, rodziców i nauczycieli dotyczące uzależnień

Co to jest uzależnienie?

Uzależnienie - to choroba, polegająca na utracie kontroli nad własnym życiem, braniu narkotyków mimo problemów, jakie stwarzają oraz na wzrastającej tolerancji organizmu. Oznacza to, że trzeba brać coraz mocniejszy narkotyk lub coraz większą dawkę. Jeżeli ktoś coraz częściej myśli o narkotyku i swoje dobre samopoczucie kojarzy głównie z odpowiednią dawką np. marihuany, to zaczyna być uzależniony psychicznie. A chora psychika, myśli i emocje są najtrudniejsze do wyleczenia. Z uzależnieniem psychicznym narkoman walczy do końca życia. Uzależnienie fizyczne mija po dwóch tygodniach pobytu na oddziale detoksykacyjnym.

Nie każdy zażywający narkotyki jest od razu uzależniony. Uzależnienie nie pojawia się wraz z pierwszą dawką heroiny czy amfetaminy, lecz rozwija się stopniowo, przechodząc przez pewne fazy.

Faza I - eksperymenty
Ciekawski nastolatek chce spróbować jak to jest po wzięciu narkotyków. Zażywa narkotyki na imprezie, kiedy ktoś go poczęstuje. Nie planuje następnego brania.

Faza II - branie ( używanie ) towarzyskie
Kiedy stwierdził, że po narkotyku mógł się rozluźnić, był rozmowniejszy, bardziej dowcipny zapragnął eksperyment powtórzyć. Idąc na imprezę sam kupił narkotyk. Przerwanie brania na tym etapie nie jest problemem, kłopot w tym, że to się coraz bardziej podoba.

Faza III - częstsze poszukiwanie dobrego nastroju ( nadużywanie )
Nauczył się, że narkotyk może zmienić jego samopoczucie. Jednakże od problemów czy zdenerwowania uciekało się tylko na chwilę. Znowu więc chce wziąć i "odlecieć". Narkotyk to szybki, ale nie tani sposób na chwilową zmianę sytuacji. Nieważne co będzie potem. Zaczynają się kradzieże, długi lub handel narkotykami. Pojawiają się pierwsze konsekwencje, których nastolatek nie chce zauważyć: gorsze oceny, kłopoty z koncentracją i pamięcią, problemy zdrowotne. Coraz większe są długi lub kradzieże, zwiększa się liczba nieobecności w szkole.

Faza IV - ciągłe branie (uzależnienie) Nastolatek bierze, bo bardzo tego chce, mimo, że narkotyk wyrządza szkody w jego życiu. Kiedy bierze - przez chwilę jest dobrze, ale gdy mija działanie narkotyku - pojawia się koszmar codziennego życia i problemy, które się do tej pory nagromadziły. Bierze, aby zapomnieć, aby nie czuć. Bierze codziennie i coraz większe ilości, większe dawki. Do uzależnienia psychicznego dołącza się fizyczne: ciało przyzwyczaiło się do codziennej dawki narkotyku, włączyło go w swój metabolizm i kiedy go zabraknie, młody człowiek czuje się chory. Ma dreszcze, biegunkę, wymiotuje, bolą go mięśnie - to tzw. głód. W IV fazie nastolatek zwykle nie chodzi już do szkoły, nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom. Kłamie, kradnie, oszukuje - wszystko po to, aby chronić swój nałóg. Narkotyki stanowią najważniejszą rzecz w jego życiu.

Sygnały ostrzegawcze

pogorszenie ocen w szkole,

zaniedbanie w wyglądzie,

szybka utrata wagi,

zmiana aktywności: dziecko nie śpi w nocy, a nad ranem nie można go dobudzić,

zmiana przyjaciół, utrata zainteresowań,

ginięcie różnych przedmiotów w domu lub rzeczy w pokoju dziecka,

posiadanie różnych przedmiotów związanych z narkotykami (fifki, bibułki, małe kawałki folii aluminiowej ),

częste zmiany nastroju: depresje, wybuchy agresji,

noszenie przy ubiorze emblematów narkotycznych np. liść marihuany.

Oczywiście występowanie pojedynczego symptomu nie wskazuje od razu na eksperymenty z narkotykami lub ich dłuższe zażywanie. Są to jedynie objawy, które powinny zaniepokoić wychowawcę i rodziców, skłonić do poszukiwania ich prawdziwej przyczyny.

Jak pomóc dziecku żyć bez narkotyków>
Miłość i wsparcie rodziców to jedne z ważniejszych czynników chroniących dziecko przed narkotykami. Spędzaj czas z dzieckiem. Obiad, spacer, wspólne czytanie, czy zabawa niech będą dla Was chwilą, w której mówicie: jestem z Tobą i Ty jesteś najważniejszy. Słuchaj, co mówi dziecko. Zadawaj mu pytania. Nie przerywaj, ani nie osądzaj. Staraj się zrozumieć świat dziecka, jego uczucia i problemy. Rozmawiaj z dzieckiem o narkotykach, ale i o wartościach, którymi w życiu należy się kierować.Bądź dobrym przykładem dla swojego dziecka. Dzieci naśladują zachowania rodziców. Ważniejsze jest dla nich to, co robi rodzic, niż to, co mówi.

Młodzież powinna wiedzieć, że:

eksperymentowanie z narkotykami to używanie narkotyków i niesie ze sobą ryzyko,

palenie marihuany jest szkodliwe i wiąże się z zaburzeniami koncentracji i pamięci,

narkotyki nie podwyższają, lecz obniżają sprawność intelektualną,

branie narkotyków to przyczyna lęków i samotności.

Młodzież w wieku 15-18 lat powinna:

znać narkotyki, wiedzieć, jakie są skutki ich zażywania ( psychiczne i fizyczne ),

wiedzieć, że zażywanie narkotyków nie jest czymś normalnym,

wiedzieć, czym jest uzależnienie,

wiedzieć, że narkotyki mogą mieć różny wpływ na poszczególne osoby,

wiedzieć, jakie mogą być skutki zażywania narkotyków w przyszłości,

znać związek między narkotykami i AIDS,

wiedzieć, że branie narkotyków jest sprzeczne z prawem,

wiedzieć, jakie są możliwe formy pomocy dla osób uzależnionych.

INFORMACJE O NARKOTYKACH

Kompot - czyli polska heroina
Jest to produkowany w warunkach domowych, najczęściej u nas stosowany narkotyk. Ma wygląd mocnej herbaty. Podawany jest dożylnie, w warunkach niehigienicznych, dlatego też, oprócz oczekiwanego "kopa" można dostać HIV lub żółtaczkę. Jest to narkotyk silnie uzależniający psychicznie i fizycznie. Już kilkakrotne zażycie może doprowadzić do nałogu. Kiedy zabraknie środka, pojawiają się objawy głodowe: wymioty, biegunka, silne bóle mięśni, gorączka. Coraz częściej spotykana jest heroina do palenia, tzw. brown sugar. Działa bardzo skutecznie, bowiem szybko wywołuje uzależnienie.
Skutki zażywania:
- ryzyko zachorowania na AIDS lub żółtaczkę,
- stan zapalny żył,
- uszkodzenia nerek i wątroby,
- niewydolność serca, obrzęk płuc,
- osłabienie centralnego układu nerwowego,
- zmiany osobowości,
- kłopoty z pamięcią i koncentracją,
- zanik zainteresowań,
- śmierć.

Amfetamina
Ostatnio coraz częściej spotyka się osoby uzależnione od amfetaminy. Substancja ta ma działanie pobudzające. Zażywana w większych ilościach dezorganizuje myślenie, zwiększa ciśnienie krwi i przyspiesza akcję serca. Za kilkugodzinne pobudzenie organizm płaci wysoką cenę. Pojawiają się częste bóle głowy, wyczerpanie fizyczne i psychiczne, anemia. O ile narkotyk usuwał przez jakiś czas objawy zmęczenia, to w chwili zaniku jego działania, wyczerpanie powraca ze wzmożoną siłą. Duże i częste dawki mogą wywoływać delirium, silny niepokój, halucynacje. Amfetamina to środek silnie działający na psychikę i dlatego może wyzwolić chorobę psychiczną, której zalążek nosi w sobie jedna osoba na sto.
Skutki zażywania amfetaminy:
- kłopoty z koncentracją,
- duże zmęczenie, bezsenność,
- wzrost agresji,
- psychoza amfetaminowa,
- halucynacje,
- zaburzenia pracy serca,
- uszkodzenie centralnego układu nerwowego,
- śmierć.

Ekstaza
Narkotyk ten jest związany z muzyką techno. Działa podobnie jak amfetamina. Oprócz silnego pobudzenia, podwyższa temperaturę ciała. Zagrożenie wzrasta jeżeli narkotyk zażywany jest w przegrzanym, zatłoczonym pomieszczeniu, np. na dyskotece. Dochodzi wtedy do konwulsji, utraty przytomności, a nawet śmierci. Ponieważ każdy organizm reaguje w inny sposób, trudno przewidzieć jak duża dawka może być niebezpieczna. Ekstaza to narkotyk szybko uzależniający psychicznie. Szybko wzrasta też tolerancja organizmu, co oznacza konieczność zwiększania dawek.
Skutki zażywania:
- wyczerpanie organizmu, podwyższone ciśnienie,
- uszkodzenie nerek,
- choroba psychiczna, epilepsja,
- śmierć w skutek przegrzania organizmu.

Marihuana
Jest to najbardziej popularny narkotyk wśród młodzieży. Ma błędną opinię "lekkiego" narkotyku. Nie ma lekkich narkotyków. Podział na lekkie i mocne stworzono w latach 70-tych. Wtedy to niewiele osób zajmowało się badaniem skutków palenia konopi indyjskich, a sama marihuana zawierała 2% THC, głównego składnika toksycznego, zmieniającego pracę mózgu. W sprzedawanej obecnie marihuanie stężenie THC osiąga 8 do 10%. Jest to bardzo dużo. Zdaniem naukowców, zdolność marihuany do wywołania uzależnienia psychicznego jest 18 razy większa niż alkoholu. Duże dawki marihuany mogą wywoływać zaburzenia w postrzeganiu, poczuciu czasu i przestrzeni. Uszkadzają ośrodek pamięci krótkotrwałej w mózgu i powodują zaburzenia równowagi. Wywołują także uczucie niepokoju, lęku, halucynacje lub stany psychotyczne. Często pojawiają się bóle w klatce piersiowej oraz brak koordynacji ruchowej. Myli się ten, kto uważa marihuanę za "rozweselacza", bowiem posiada ona jedynie zdolność potęgowania nastroju w jakim się człowiek znajduje. Jeżeli więc ktoś przy jej pomocy będzie chciał pozbyć się smutku, może osiągnąć wręcz odwrotny efekt i pogrążyć się w depresji.
Skutki zażywania:
- upośledzenie postrzegania i koncentracji,
- kłopoty z pamięcią, zanik zainteresowań,
- zaburzenia koordynacji ruchowej,
- psychozy, stany majaczeniowe,
- zapaść,
- rak płuc.

LSD, kwas
Obecnie dużą popularność zdobywają środki halucynogenne. Mają one zdolność wywoływania złudzeń wzrokowych i słuchowych. Chociaż LSD nie wywołuje uzależnienia fizycznego, może doprowadzić do silnego uzależnienia psychicznego. Stan odurzenia może trwać parę godzin i w przypadku pojawienia się negatywnych obrazów nie sposób jest go przerwać. Zdarzały się wypadki śmiertelne, kiedy ktoś, komu wydawało się że jest ptakiem wylatywał z 10 piętra. Częste zażywanie LSD prowadzi do wielu powikłań. Jednym z nich jest flashback czyli odbłyski. Są to epizody, będące jakby krótkotrwałą chorobą psychiczną, połączone z omamami słuchowymi i wzrokowymi, a także z silnym lękiem. Pojawiają się samoczynnie, nawet parę miesięcy po odstawieniu LSD.
Skutki zażywania:
- niewyraźne widzenie,
- trudności w skupieniu uwagi,
- psychoza z silnym lękiem, flashback.

Inhalanty, kleje
Tani i ogólnie dostępny klej, stał się najpopularniejszym narkotykiem wśród uczniów szkół podstawowych. Stan euforii, jaki wywołuje oraz jego niska cena to wystarczające powody, aby nie zwracać uwagi na ponoszone koszty psychiczne i fizyczne zabawy w "niuchanie". Tymczasem wdychane cząsteczki kleju za pośrednictwem krwi bardzo łatwo dostają się do mózgu, gdzie nieodwracalnie uszkadzają komórki nerwowe. Taki mózg myśli wolniej, z trudnością kojarzy fakty i nieprawidłowo ocenia rzeczywistość. Po pewnym czasie pojawiają się kłopoty z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem. Niedotlenienie mózgu jest przyczyną apatii, lęków, utraty przytomności. Wiele seansów kończy się śmiercią wskutek uduszenia. Nałogowy wąchacz jest rozpoznawalny z daleka po charakterystycznym zapachu kleju, jakim jest przesiąknięte jego ubranie, czy włosy.
Skutki zażywania:
- utrudniona koncentracja uwagi, kłopoty z pamięcią,
- podwójne widzenie,
- bóle głowy, krwawienie z nosa, ból w klatce piersiowej,
- kłopoty z koordynacją ruchową i mową,
- trwałe uszkodzenie mózgu,
- śmierć w skutek uduszenia.

Sterydy
Anaboliki lub sterydy to najczęściej środki powstałe na bazie testosteronu lub hormonów pochodzenia zwierzęcego. Kiedyś nadużywane przez sportowców, obecnie coraz częściej zażywane są przez niecierpliwych kulturystów, sportowców amatorów, czy nastolatki zaniepokojone swoją wątłą muskulaturą. Młodzi ludzie, którzy sięgają po sterydy chcą jak najszybciej zmienić swój wygląd, mieć więcej siły i męskości. Jednakże za zabawę z hormonami płacą ogromną cenę.
Skutki zażywania:
- żółtawa barwa skóry,
- zwiększenie trądziku,
- zmęczenie, zmiany nastroju,
- wzrost agresywności,
- uszkodzenia wątroby i nerek,
- owłosienie u kobiet, zaburzenia cyklu,
- zaburzenia wzrostu ciała.

Na podstawie:
Marzena Pasek "Narkotyki przy tablicy", "Narkotyki! I co dalej..."

Opracowanie: Jadwiga Krzyślak
nauczyciel w Gimnazjum w Gorzycach Wielkich

Wyświetleń: 1406