Katalog

Dorota Prusaczyk, 2010-05-31
Ostrołęka

Edukacja regionalna, Program nauczania

EDUKACJA REGIONALNA DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE PROGRAM DLA KL. 4-6 SP.

- n +

EDUKACJA REGIONALNA
DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE


WSTĘP

Edukacja regionalna stanowi ważny element świadomości każdego człowieka. To kim jesteśmy w dużej mierze zależy od wartości, kultury i tradycji wyniesionych z domu rodzinnego. Dlatego tak ważne jest uświadomienie dzieciom konieczności poznania historii, tradycji i kultury ,, Małej Ojczyzny”, kształcenie poczucia więzi z najbliższym otoczeniem, a także dumy z przynależności do niego. Ważnym celem tej edukacji jest również zachęcanie uczniów do podtrzymywania tradycji regionalnych.
W zreformowanej szkole edukacja regionalna jest jednym z priorytetów programu na każdym etapie kształcenia. W klasach IV-VI jej cele i treści ujęte zostały w postaci ścieżki edukacyjnej,, Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie”. Na szkole spoczywa obowiązek jej realizacji. Edukacja regionalna powinna bazować na przeżyciach dziecka, wpajając mu szacunek i dumę z tego, czego dokonali jego przodkowie.
Celem nadrzędnym, który przyświecać powinien działaniom dydaktycznym i wychowawczym, jest krzewienie świadomości i dumy młodego pokolenia, że żyjąc tu, w swojej, Małej Ojczyźnie, może realizować swoje marzenia, zaspokoić potrzeby, rozwijać aspiracje.
Program obejmuje wiedzę o dorobku kulturowym, uwarunkowaniach przyrodniczych, problematyce społecznej i ekologicznej Kurpiowszczyzny. Treści programowe uwzględniają płaszczyzny życia współczesnego człowieka: rodzina, wspólnota sąsiedzka, wieś, region, naród.
Program przeznaczony jest dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej o zróżnicowanym poziomie rozwoju emocjonalnego i intelektualnego. Do nauczyciela należy decyzja, które tematy warto poszerzyć w danym zespole i poświęcić im więcej czasu.
Program ten może być realizowany w ramach koła zainteresowań.





CELE OGÓLNE:
• Kształtowanie tożsamości uczniów poprzez rozwijanie ich wiedzy na temat regionu, w którym żyją.
• Poszerzanie wiedzy o regionie.
• Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej poprzez rozwój tożsamości regionalnej.
• Pogłębienie więzi ze swoim środowiskiem, regionem, krajem.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
• rozwijanie zainteresowania kulturą regionalną;
• pogłębianie tożsamości regionalnej;
• kształtowanie szacunku wobec dorobku przyszłych pokoleń wraz z potrzebą ochrony tradycji;
• wyrabianie nawyku i potrzeby uczestnictwa w życiu swojej rodzinnej miejscowości i regionu;
• kształtowanie ciekawości poznawczej;
• rozwijanie indywidualnych uzdolnień;
• zapoznanie z warunkami przyrodniczo-geograficznymi Kurpiowskiej Puszczy Zielonej;
• poznanie historii szkoły;
• dostrzeganie specyfiki kulturowej regionu i jego tradycji;
• poznanie folkloru (tańce, pieśni, stroje, instrumenty), zwyczajów i obrzędów;
• wyzwalanie aktywności artystycznej dziecka i umożliwianie kreatywnego uczestnictwa dziecka w wydarzeniach kulturowych;
• poznanie najbliższego środowiska,
• kształtowanie emocjonalnego związku z regionem z równoczesnym kształtowaniem patriotyzmu;
• rozwijanie i wzmacnianie aktywnego udziału dziecka w życiu wspólnot: rodzinnej, klasowej, szkolnej, lokalnej;
• uświadomienie znaczenia zachowania i pomnażania dziedzictwa kulturowego jako wartości materialnej i duchowej danej wspólnoty;
• ukazanie społecznej roli biblioteki i innych dostępnych ośrodków kultury;
• ukazanie roli wycieczki jako źródła zdobywania wiedzy o regionie.




TREŚCI :

KLASA IV

I. Elementy historii regionu i ich związki z historią i tradycją własnej rodziny.
1. Obrazy z przeszłości rodziny, pamiątki
2. Drzewo genealogiczne mojej rodziny.
3.Prawa i obowiązki rodziny.
4. Tradycje rodzinne.
5. Życie dzieci w mojej miejscowości dawniej i dziś.
6. Gry i zabawy z wykorzystaniem tradycji regionalnych
6. Postawy członków rodziny wobec wydarzeń dziejowych.


II. Najbliższe otoczenie domu rodzinnego, sąsiedztwa i szkoły.
1. Kim jest patron naszej szkoły?
2.Społeczność naszej szkoły.
3. Miejsce szkoły w środowisku lokalnym
4. Ludzie zasłużeni dla szkoły.
5. Kronika szkoły


III. Lokalne i regionalne tradycje, święta, obyczaje i zwyczaje.

1. Pochodzenie nazwy „Kurpie”.
2. Źródła wiedzy o regionie.
2. Co nazywamy dziedzictwem kulturowym?
3. Przegląd placówek chroniących i promujących dorobek kulturowy regionu.
5. Legendy źródłem wiedzy o minionych zwyczajach i obyczajach.
6. Zwyczaj a obyczaj.
7. Charakterystyka typowych zwyczajów i obyczajów w regionie.
8. Układamy regionalną książkę kucharską (słownik kulinarny regionu).
9. Co warto obejrzeć?



KLASA V

IV. Język regionu, gwara i nazewnictwo.
1. Cechy gwary kurpiowskiej.
2. Gadki kurpiowskie, porzekadła, przysłowia rozpowszechnione w regionie.
3. Przyczyny przetrwania gwary do dnia dzisiejszego.
4. Miejscowe legendy.


V. Miejscowe podania, przysłowia, muzyka, architektura, plastyka, tradycyjne rzemiosło, sztuka ludowa, folklor.
1. Doroczne obrzędy i zwyczaje.
2. Damski i męski strój ludowy.
3. Budownictwo ludowe na Kurpiach.
4. Wygląd chaty kurpiowskiej.
5. Tradycyjne tańce i pieśni regionu.
6. Historia wycinankarstwa na Kurpiach.
7. Wycinanka i jej rodzaje.
8. Palma kurpiowska.
9. Regionalne zespoły Puszczy Zielonej.
10. Imprezy kulturalne w regionie.
11. Cechy charakterystyczne sztuki ludowej w regionie.
12. Przegląd dorobku artystycznego regionu: sylwetki wybitnych artystów, muzyków (zespołów folklorystycznych), rzeźbiarzy ludowych.


VI. Elementy historii regionu – pochodzenie społeczności regionalnej.
1. Ludy zamieszkujące region.
2. Pochodzenie i nazwa mieszkańców.
3. Główne zajęcia „Puszczaków”
4. Ludność napływowa.
5. Typowe trudności ekonomiczne regionu.
6. Walory gospodarcze regionu.
7. Kulty religijne w regionie dawniej i dziś.

KLASA VI

VII. Ogólna charakterystyka geograficzna i kulturowa regionu oraz jego podstawowe nazewnictwo; główne symbole regionalne.
1. Położenie geograficzne regionu.
2. Źródła wiedzy o regionie (bibliografia dotycząca historii i kultury regionu).
3. Walory regionu.
4. Flora i fauna regionu.
5. Ochrona obszarów i obiektów krajobrazu.
6. Budowle sakralne i świeckie.
7. Skanseny jako miejsca szczególnej troski o dorobek kulturowy społeczności danego
regionu.
8. Symbole mojego regionu.



VIII. Elementy historii regionu.
1. Dzieje Puszczy Zielonej.
2. Walki ze Szwedami podczas potopu szwedzkiego.
3. Powstania narodowe.
4. Kurpiowszczyzna w okresie I wojny światowej.
5. Kurpiowszczyzna w okresie II wojny światowej.
6. Nasz region w Polsce i Europie.



IX. Sylwetki osób zasłużonych dla środowiska lokalnego, regionu i kraju.
1. Znani ludzie zajmujący się kulturą regionu kurpiowskiego.
2. Badacze i popularyzatorzy Kurpiowszczyzny.
3. Wybitne postaci historyczne i ich zasługi.



OPIS OCZEKIWANYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW

CELE OPERACYJNE

Uczeń zna:
- legendę swojej miejscowości
- ważniejsze wydarzenia z historii Kurpiów
- wybitne postaci historyczne i ich zasługi dla regionu
- pojęcie „folklor”, „tradycja”
- obyczaje i kulturę Kurpiów
- tradycje, obrzędy i zwyczaje ludowe
- tradycyjne pieśni i tańce kurpiowskie
- gadki kurpiowskie
- rodzaje wycinanek
- rodzaje i właściwości materiałów papierniczych stosowanych w wycinance i
kwiatach
- elementy stroju kobiecego i męskiego
- zabytki regionu kurpiowskiego
- główne zajęcia Puszczaków
- położenie i walory regionu
- najważniejsze osoby zajmujące się problematyką regionalną Kurpiowszczyzny
- zmiany jakie zaszły w obyczajach jego rodziny we współczesnych czasach.

Uczeń umie:

- wyjaśnić pochodzenie nazwy Kurpiów,
-określić położenie geograficzne regionu,
-wykonać wycinankę oraz palmę kurpiowską,
- określić znaczenie niektórych słów w gwarze,
- posługiwać się gwarą,
- rozróżnić pojęcia: zwyczaj, obyczaj,
- dowieść, że tradycja zapewnia ciągłość kultury,
- wskazać ważniejsze wydarzenia z dziejów regionu,
- opisać obyczaje i tradycje obowiązujące w jego rodzinie,
- narysować drzewo genealogiczne swojej rodziny,
- wykonać prace plastyczne związane z tradycją w technikach i formach
charakterystycznych dla regionu,
- opisać wygląd chaty kurpiowskiej i jej wyposażenie,
- zaśpiewać wybrane pieśni,
- posługiwać się mapą,
- korzystać z tekstów źródłowych i pomocy naukowych,
- korzystać z biblioteki jako podstawowego źródła informacji

Postawy ucznia:
- wykazuje uczucia patriotyczne dla swojego regionu,
- szanuje obyczaje i tradycje panujące w rodzinie,
- interesuje się ważniejszymi wydarzeniami historycznymi własnego regionu,
- utożsamia się ze swoim regionem,
- bierze udział w życiu kulturalnym regionu,
- gromadzi pamiątki rodzinne.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH

Osiągnięcie założonych w programie celów będzie możliwe poprzez aktywizowanie uczniów. W tym celu prowadzone będą:
• Zajęcia terenowe – lekcje, wycieczki.
• Spotkania z ciekawymi ludźmi – wywiady, warsztaty
• Konkursy plastyczne (np. albumy, gazetki, plansze,).
• Akcje proekologiczne (np. Sprzątanie świata).
• Praca z tekstem źródłowym;
• Portfolio
• Metaplan, drzewko decyzyjne, burza mózgów, techniki i strategie dramowe, dyskusja,
SPOSOBY OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW

Ocena osiągnięć uczniów opiera się na następujących kryteriach:

- systematyczności pracy uczniów;
- umiejętności gromadzenia i selekcji materiału;
- umiejętności rozwiązywania problemów;
- przetwarzaniu wiadomości i informacji uzyskanej z różnych źródeł;
- pomysłowości w gromadzeniu, opracowaniu i prezentowaniu zdobytych informacji;
- udział w różnego rodzaju projektach i dyskusjach;
- przygotowaniu wypowiedzi w formie pisemnej lub ustnej;
- zaangażowanie i włożony w pracę wysiłek.


OCENA EFEKTYWNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU

Ewaluacja ukazując mocne i słabe strony programu, daje szansę na podniesienie efektów pracy, staje się punktem wyjścia do dalszego działania, modyfikacji realizowanego programu.
Osiągnięcia można badać za pomocą tradycyjnych narzędzi, takich jak testy, sprawdziany, bądź zastosować techniki kontroli pracy uczniów, towarzyszące metodom aktywizującym.


I. PROPOZYCJA TESTU SPRAWDZAJĄCEGO WYBRANE WIADOMOŚCI I
UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW PO ZREALIZOWANIU V ROZDZIAŁU.

1. Podaj znaczenie słowa „ folklor”
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Jak nazywamy osobę zajmującą się wykonywaniem wyrobów rękodzieła ludowego?
………………………………………….....
3. Podaj 3 rodzaje wycinanek:
a. ……………………………………………
b. …………………………………………….
c. ……………………………………………..
4. Podaj typowy skład kapeli kurpiowskiej.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. Podaj nazwy dwóch parafii, w których zachował się zwyczaj wykonywania wysokich
palm wielkanocnych.
a. ………………………………………..
b. ………………………………………..
6. W jakich kolorach przygotowywane są kwiaty do palmy?
…………………………………………………………………………………………………
7. Wymień kilka tańców kurpiowskich.
a. ……………………………………………..
b. …………………………………………….
c. …………………………………………….
d. …………………………………………….
8. Jakiego materiału budulcowego używali Kurpie.
…………………………………………………………….
9. Wymień elementy stroju odświętnego młodych Kurpianek.
………………………………………………………………………………………….
10. Jedną z twórczyń ludowych naszego regionu nazwano „ ambasadorem kultury
regionalnej” Podaj jej imię i nazwisko?
…………………………………………………………..

II. Teczka portfolio „ Obyczaje i obrzędy na Kurpiach” lub
„ Pieśni, tańce i muzyka ludowa”
- uczniowie opracowują i gromadzą zdobywane informacje w teczce.

Przy ocenianiu uczniów należy kierować się następującymi kryteriami:
- wartość naukowa zgromadzonych informacji,
- umiejętność selekcji i hierarchizacji zgromadzonych informacji,
- systematyczność zbierania informacji,
- sposób prezentacji,
- staranność wykonania.

III. Prezentowanie nabytych przez dzieci umiejętności i wiadomości w konkursach
szkolnych i pozaszkolnych.

LITERATURA:

1. Bednarek S. (red.): Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole podstawowej. Wrocław 2000.
2. Chętnik A.: Gadki kurpiowskie. Pojezierze, Olsztyn 1971.
3. Chętnik A.: Z puszczy zielonej. LSW, Warszawa 1978.
4. Chętnik A.: Życie puszczańskie Kurpiów. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1971.
5. Dąbrowska G.: Tańce Kurpiów Puszczy Zielonej. CPARA, Warszawa 1967
6. Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w regionie. Z. Piwońska, M. Jakubowska-Dziedzic, B. Moboń, A, Łoboza
7. Fryś E., Iracka A., Pokropek M.: Sztuka ludowa w Polsce. Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 1988.
8. Gietek J.: Tam, gdzie modra Pisa. ROK, Łomża 1995.
9. Jastrzębski J.: Bursztyniarstwo kurpiowskie. Wyd. „Jastrzębiec”, Warszawa 2002.
10. Kielak B.: Miodobranie Kurpiowskie i jego tradycje bartnicze. Myszyniec 1997.
11. Krzywobłocka B.: Stare i nowe obyczaje. Warszawa 1986.
12. Kuchnia polska regionalna. Łomżyńska Oficyna Wydawnicza, Łomża 1989.
13. Kutrzeba-Pojnarowa A. (red): Kurpie – Puszcza Zielona. „Ossolineum” Wrocław 1965.
14. MEN o edukacji regionalnej - dziedzictwie kulturowym w regionie. "Biblioteczka reformy" nr 24, Warszawa 2000.
15. Niedziałkowska Z.: Puszcza Zielona. Bory Ostrołęckie. „Ossolineum” Wrocław 1981.
16. M.Pacholska, R. Poźnikiewicz- Historia podręcznik dla nauczyciela wyd. Arka, Poznań 2001
17. Skierkowski W.: Puszcza Kurpiowska w pieśni. Związek Kurpiów, Ostrołęka 1997.
18. Syska H.: Na wiązance z białej róży. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
19. Syska H.: Kurpik siedzi w lesie. Czytelnik, Warszawa 1954.











Wyświetleń: 4437


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.