Program własny – ,,Ekspresja teatralna”

Wstęp
Współczesna logopedia sięga po coraz skuteczniejsze metody pracy z uczniami
z niepełnosprawnością. Zajęcia z elementami ekspresji teatralnej stwarzają szczególne warunki dla aktywności ucznia upośledzonego umysłowo, co wpływa na atrakcyjniejsze
i efektywniejsze kształtowanie rozwoju mowy.
Większość uczniów biorąc udział w zajęciach parateatralnych najpierw ćwiczy motorykę dużą i małą będącą wstępem do terapii logopedycznej właściwej, a następnie chętniej wykonuje zazwyczaj nielubiane zadania logopedyczne. Udział w zajęciach rozwija słownik, mobilizuje do prawidłowej wymowy. Brawa na koniec zajęć są dużą radością za trud uczniów włożony w przygotowanie inscenizacji.
Zgodnie z podstawą programową, która zwraca uwagę na wielozmysłowe, zintegrowane
i całościowe poznawanie otaczającego świata rozwijanie mowy w trakcie zajęć ekspresji teatralnej jest wskazane i celowe, gdyż form ta usprawnia i rozwija wszystkie sfery człowieka: poznawczą, społeczną i duchową.
Prowadzenie zajęć ekspresji teatralnej wymaga od prowadzącego znajomości problemów sztuki, potrzeb uczniów ciekawych metod i form pracy oraz odpowiednio dobranych środków dydaktycznych.

Procedury osiągania celów
Głównym celem mojego programu było takie dobranie elementów form teatralnych,
aby uczeń z radością i poniekąd pomimo wykonywał ćwiczenia logopedyczne korygujące wymowę, utrwalał i rozwijał słownik a także uczył się go używać w grupie w różnych sytuacjach.
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w sposób niedokładny i w odroczonym czasie reagują na odebrane wrażenia wzrokowe, słuchowe i inne. Mają również deficyty w zakresie autoorientacji, orientacji przestrzennej i koordynacji wzrokowo – ruchowo – słuchowej. To wszystko wpływa na rozwój mowy. Ćwicząc w/w sfery wspierałam swą pracę nad kształtowaniem prawidłowej komunikacji.
Osiągnięcie celów nadrzędnych będzie możliwe przy jednoczesnej realizacji celów szczegółowych.

Cele szczegółowe to:

- Stwarzanie możliwości do odtwórczej i twórczej ekspresji ruchowej oraz werbalnej
- rozwijanie potrzeby kontaktu z innymi ludźmi
- kształtowanie słuchu ( ćwiczenie wrażliwości słuchowej) i umiejętności rozumienia
ze słuchu
- rozwijanie, doskonalenie lub usprawnianie narządów artykulacyjnych
- wzbogacenie słownictwa biernego i czynnego
- efektywne porozumiewanie się w grupie
- umożliwienie aktywnego uczestnictwa w kulturze w roli wykonawcy

Warunki realizacji programu

Program ,, Ekspresja teatralna” powstał na bazie podstawy programowej kształcenia ogólnego uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym (Rozporządzenie MEN z dn.4.01.2001) oraz program wychowania i nauczania dzieci
i młodzieży upośledzonych umysłowych w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Uczniowie są w przedziale wiekowym od 14 do 20 roku życia. Są wśród nich dzieci, które nie mówią, lub wydają z siebie nieartykułowane dźwięki, krzyki, zasób słownictwa biernego jest ubogi lub duży. Są też takie, których wymowa jest niewyraźna, echolaliczna, posługują się one onomatopejami, sylabami, pojedynczymi wyrazami często zniekształconymi, którym towarzyszy czasem gestykulacja. Kilka dziewczynek wypowiada się zdaniem, a ich zasób słownictwa biernego i czynnego jest duży. Wymowa jednak jest niewyraźna. Wszyscy ci uczniowie wykazują potrzebę korygowania mowy.
Sposób, czas i miejsce realizacji

I. Sposób

1. Animacja i przedstawianie
Stanowią one wzajemną grę pomiędzy rejestrowaniem, spostrzeganiem i odtwarzaniem. Animację umożliwia spostrzeganie swego ciała i wyodrębnienie otoczenia. W animacji dostrzegalne są trzy źródła, z których można czerpać zadania i na które można skierować percepcję.
• Akcja ciała
Poprzez animację opisywanie czynności, które wykonuje lub powinno wykonywać ciało. Percepcja jest skierowana przy tym na ciało i ruch. Język animacji opisuje ruch, jednakże bez użycia porównań.
• Wyobraźnia
Przy animacji odwołujemy się do wyobraźni, wykorzystujemy materiały pomocnicze, które powodują, że uczeń przez chwilę łatwiej wczuwa się w rolę. Świadomość ruchu w tym przypadku jest na drugim planie, choć należy tak zaplanować zadanie, aby wyobraźnia nie krępowała ruchu.
• Materiały pomocnicze
Należy opierać animacje na materiałach i przedmiotach. Materiały o różnej nici, kolorze. Przedmioty – przybory kuchenne, nożyczki, noże, gazeta, buty stare, krzesło, stół, drzwi. z resztek np.: zakrętki, pokrywki, papier kolorowy samoprzylepny, papier toaletowy, sitko grube, tłuczek drewniane łyżki i wałki, końcówka szczotki, końcówka mopa, lejek plastikowy, karton po soku, metalowa trzepaczka, kawałek futerka, szyszka itd..
2. Tekst i recytacja
Teksty to opowiadania mojego autorstwa dopasowane do możliwości uczniów. Opowiadania były czytane przeze mnie uczniowie zaś mieli za zadanie włączać się w krótkie dialogi –naśladując różne odgłosy (przyroda, zwierzęta, komunikacja…) lub używając prostych słów, zdań.
Metody:
• Słuchanie słuchowisk z kasety, przeczytanego fragmentu opowiadania
• Ćw. logopedyczne
• Ruch sceniczny
• Zabawy: Platforma, Sałatka owocowa, gest maszyny, złodzieje; ,,dwoje którzy ucieszyli się że się widzą”; powstawanie radości, bólu.
• Gry
• Zadania plastyczne

II. Czas i miejsce
Program ten prowadzony był wspólnie przez mnie oraz nauczyciela. Jednostka zajęciowa trwa 2 godz.

Ewaluacja programu
W programie ,, Ekspresja teatralna” chciałam zaproponować uczniom taką formę zajęć, aby bazując na ich indywidualnych możliwościach rozwinąć jak najlepiej wszystkie sfery
a szczególnie umiejętność efektywnego porozumiewania się w grupie w sposób spontaniczny.
Starałam się zaangażować wszystkich uczestników zajęć ekspresji teatralnej do przygotowania kolejnych inscenizacji. Przedstawienie to jedna z form pracy aktywizujących i motywujących do działania pomimo żmudnych ćwiczeń.
Realizując założenia programu przede wszystkim brałam pod uwagę możliwości, zaangażowanie, warunki oraz czas w zajęciach. Stosowałam następujące formy kontroli i pracy uczniów:
porozumienie się z uczniem
obserwacja komunikacji werbalnej uczniów między sobą
obserwacja zaangażowania

Oczekiwane efekty pracy dziecka

Umiejętność pozbywania się zahamowań i nieśmiałości
Wzmacnianie wiary we własne siły w wypowiadaniu się w grupie
inicjowanie, kontynuowanie rozmowy poprzez mowę czynną
Przezwyciężanie lęku przed nową sytuacją
Umiejętność współpracy w zespole

Wyświetleń: 1591