Katalog

Aleksandra Bukowiec
Różne, Różne

"Diagnoza w mojej pracy nauczyciela wspomagającego w klasie integracyjnej" - praca przeznaczona dla nauczycieli pracujących w klasach integracyjnych.

- n +

(Praca przeznaczona dla nauczycieli pracujących w klasach integracyjnych, ukazuje potrzebę dokonania prawidłowej diagnozy pedagogicznej ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych)

W szkole prowadzącej oddziały integracyjne zatrudnia się nauczycieli ze specjalnym przygotowaniem pedagogicznym w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego. W zależności od potrzeb uczniów niepełnosprawnych nauczyciel wspierający powinien diagnozować potrzeby i możliwości ucznia, aby prowadzić odpowiednie zajęcia dydaktyczne i wyrównawcze oraz - w miarę posiadanych kwalifikacji - zajęcia specjalistyczne uwzględniające specjalne potrzeby edukacyjne ucznia.

Dokonana diagnoza ma być podstawą opracowania programu edukacyjno - wychowawczego, rewalidacyjnego określającego całość oddziaływań w zakresie dydaktyki, wychowania i opieki. Na podstawie obowiązujących programów szkół ogólnodostępnych


Budowanie diagnozy przez nauczyciela wspomagającego w klasie integracyjnej.


Termin diagnoza pochodzi od greckiego słowa "diagnosis", co oznacza rozróżnianie, osądzanie i funkcjonuje jako specjalistyczny odpowiednik słowa rozpoznanie. W ujęciu S. Ziemskiego diagnoza jest rozpoznaniem badanego stanu rzeczy, przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku, przez przyczynowe i celowościowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego dalszego rozwoju (S.Ziemski,1973).

Przedmiotem diagnozy nauczyciela wspierającego są trudności i niepowodzenia ucznia w procesie nabywania wiadomości i umiejętności szkolnych, ich przyczyny i ujemne konsekwencje. Diagnoza wartościowa dla pedagoga musi być dynamiczna i rozwojowa, a więc nie powinna być budowana jednorazowo, ale odpowiednio długi okres, w czasie, którego muszą być brane pod uwagę odbywające się czynności rewalidacyjne, te zaś razem z obserwacjami pedagoga uzupełniać diagnozy specjalistyczne. Głównie opinię z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej.

Powstawanie dobrej diagnozy wymaga zebrania wielu danych. Diagnoza interpersonalna tj. wieloaspektowa uwzględnia zebranie informacji w następujących zakresach:

ˇ społecznym - w diagnozowaniu środowiska rodzinnego ucznia wykorzystuje się wiele znanych technik i metod: wywiad z dzieckiem, wywiad z rodzicami, wspólną rozmowę z rodzicami i dzieckiem w połączeniu z obserwacją oraz metody projekcyjne, w tym testy zdań niedokończonych i Test Rysunku Rodziny.

Drugim aspektem tej diagnozy jest środowisko szkolne ucznia tu nauczyciel opiera się głównie na obserwacji własnej i innych specjalistów pracujących z dzieckiem.
  • medycznym - ogólny rozwój fizyczny dziecka (ewentualne anomalie lub odchylenia od norm rozwoju), ogólny stan zdrowia (schorzenia somatyczne lub psychiczne) badania wzroku, słuchu i inne. Tu korzysta się z książeczki zdrowia dziecka, badań lekarza szkolnego i ponownie z informacji rodziców.
  • psychologicznym - szczegółowych informacji domagać się należy od psychologa z PPP diagnozującego dziecko i kierującego do klasy integracyjnej (dane te możemy uzyskać po wcześniejszej zgodzie rodziców - ochrona danych osobistych).
  • pedagogicznym - ocena poziomu wiadomości i umiejętności szkolnych, zakresu, rodzaju i specyfiki trudności w uczeniu się - ten zakres diagnozuje nauczyciel wspierający często posiłkując się informacjami przedszkola, jeżeli jest to uczeń kl. I
Narzędziem diagnostycznym nauczyciela jest przede wszystkim obserwacja. Badanie funkcjonowania dziecka w grupach społecznych pozwala szerzej określić poziom jego uspołecznienia, a więc nie tylko inteligencje społeczną, ale również poziom uczuć społecznych, umiejętność adaptowania się do określonych warunków społecznych. Wszystkie fakty zebrane drogą obserwacji i badania poziomu uspołecznienia mogą pomóc w rozstrzygnięciu, czy mamy do czynienia a dzieckiem upośledzonym umysłowo, czy "tylko" dzieckiem z opóźnieniem w zakresie określonych funkcji psychicznych. Postęp rozwoju dziecka można dostrzec porównując w równych przedziałach czasowych zachodzące u niego zmiany. Ważną rolę w zakresie usprawniania dzieci upośledzonych umysłowo odgrywa szeroko pojęte środowisko (w także klasa integracyjna), którego udział i pełne wykorzystanie trzeba traktować jako jeden z podstawowych warunków uzyskania efektów, czyli likwidacji tzw. niepożądanych stanów rzeczy.

W wieloaspektowym procesie diagnozowania w klasie integracyjnej szczególną rolę odgrywa diagnoza pedagogiczna, jako podstawa planowania pracy dydaktycznej i rewalidacyjnej. W literaturze diagnoza pedagogiczna jest najczęściej utożsamiana z oceną wyników nauczania poprzez sprawdzenie wiedzy uczniów. Jako narzędzie diagnostyczne stosuj się różnorodne sprawdziany wiadomości szkolnych ucznia, pozwalają one stwierdzenie, jaki jest zakres trudności w nauce. Nie umożliwiają one natomiast wykrycia wszystkich braków w strukturze wiedzy. Ocena ilościowa, stosowana do określenia stopnia opanowania wiedzy, jest również niewystarczająca z punktu widzenia terapii pedagogicznej, jaka odbywa się na terenie klasy integracyjnej. Dla rozpoznania trudności dziecka ważniejsza od oceny ilościowej jest ocena jakościowa dotycząca np. techniki czytania, rodzaju popełnianych błędów, sposobu rozwiązywania problemów przez ucznia, itp.

Utożsamienie diagnozy pedagogicznej z oceną wyników nauczania nie odpowiada koncepcji diagnozy dla potrzeb dzieci z deficytami rozwojowymi, bowiem nie daje ona dobrych podstaw do planowania postępowania rewalidacyjnego.

Diagnoza pedagogiczna stosowana przez nauczyciela wspierającego w klasie integracyjnej musi uwzględniać psychologiczną teorię czynności. Powinna zawierać ocenę końcowego wyniku danej czynności np. czytanie w porównaniu z zamierzonym celem, jakim jest stopień opanowania czytania przez ucznia w określonym czasie np. w ciągu jednego semestru - jest to jeden z ocenianych elementów.

W zbieraniu materiałów do zbudowania diagnozy stosuje się następujące metody badawcze: obserwacja pedagogiczna, rozmowy wywiad szkolny i środowiskowy, sprawdziany (testy) czytania i pisania, ewentualnie sprawdziany wiedzy szkolnej oraz analizę wytworów ucznia (zeszytów szkolnych i domowych, rysunków innych prac ręcznych). Przygotowany na bazie w/w metod materiał służy nauczycielowi do przygotowania wstępnej diagnozy pedagogicznej i opracowaniu programu dydaktyczno - rewalidacyjnego. Program konstruuje się indywidualnie. Wykorzystując badania diagnostyczne, ponieważ musi być ściśle dostosowany do potrzeb każdego dziecka. Musi obejmować układ treści nauczania od zerowego aż po całkowite ich opanowanie, uwzględniając kolejne fazy uczenia się i stopień zaangażowania poszczególnych funkcji percepcyjno-motoryfcznych. Przy konstruowaniu programu należy selektywnie dobierać typy ćwiczeń do nauki poszczególnych partii materiału,kierując się zasadą stopniowania trudności. W pracy z uczniem tzw. Integracyjnym nie obowiązują żadne terminy ani rygory czasowe dotyczące uczniów zdrowych. Jedynym kryterium przejścia do następnego stopnia trudności czy działu programu szkolnego są faktyczne osiągnięcia dziecka.

Wybrane propozycje wstępnego diagnozowania uczniów w klasie integracyjnej


Próba niedokończonych zdań

Nazwisko i imię..........................................
Wiek................... Klasa.............Data badania


Chciałbym.......................................................................
Jestem.......................................................................
Najbardziej.......................................................................
Myślę.......................................................................
Lubię.......................................................................
Brakuje mi.......................................................................
Mam.......................................................................
Boję się.......................................................................
Czuję się.......................................................................

Test zdań niedokończonych

1. Chciałbym bardzo ..................................................................................................
1. Moja mama ..................................................................................................
2. Cieszę się ..................................................................................................
3. Nie lubię ..................................................................................................
4. W moim domu ..................................................................................................
5. Pięknie jest..................................................................................................
6. Najbardziej martwi mnie..................................................................................................
7. Moja wychowawczyni..................................................................................................
8. Z kolegami z klasy..................................................................................................
9. Często boję się..................................................................................................
10. Każdy się cieszy..................................................................................................
11. Mój tato..................................................................................................
12. Najbardziej lubię..................................................................................................
13. Nauka w szkole..................................................................................................
14. Bardzo pragnę..................................................................................................

Arkusz oceny czytania

Obserwacja ucznia w trakcie czytania:
  • czyta chętnie
  • wymaga zachęty i mobilizacji
  • wyraźny wysiłek w trakcie czytania
  • współruchy
  • inne
Tempo czytania:
  • Liczba przeczytanych wyrazów na minutę wg. testu J. Konopniskiego
  • liczba przeczytanych wyrazów dowolnego tekstu w ciągu minuty
Znajomość liter

Sposób czytania:
  • głoskowanie: z syntezą, częściową syntezą, bez syntezy
  • sylabizowanie: z syntezą, częściową syntezą, bez syntyzy
  • całymi wyrazami,
  • techniką mieszaną(literowo-sylabowo-wyrazową)
  • zdaniami, ale bez właściwej dykcji, nie równe tempo czytania
  • czytanie płynne, przestrzeganie znaków interpunkcyjnych,
  • czytanie podwójne (ciche, wargowe)
Charakterystyka błędów:
  • mylenie liter (jakie?)
  • przestawianie, dodawanie, opuszczanie liter,
  • zamiana końcówek,
  • pomijanie tekstu lub ponowne odczytywanie,
  • gubienie miejsca w którym uczeń czyta,
  • zlepki literowe
  • inne
Rozumienie czytanego tekstu:
  • czytanie ze zrozumieniem,
  • fragmentaryczne rozumienie tekstu,
  • niezrozumienie tekstu,
  • inne
Arkusz oceny pisania

Tempo pisania (b. wolne, wolne, przeciętne, szybkie),
Ułożenie ręki w trakcie pisania,
Sposób trzymania narzędzia piszącego,
Nacisk narzędzia piszącego (poprawny.za silny, zbyt mały),
Poziom graficzny pisma,
Błędy charakterystyczne dla zaburzeń percepcji wzrokowej (opis),
Błędy charakterystyczne dla zaburzeń percepcji słuchowej (opis),

Dokładna diagnoza to możliwość wczesnego rozpoznania odchyleń od normy objęcia dzieci intensywna stymulacją i rewalidacją. Działalność usprawniająca nauczyciela wspomagającego klasie integracyjnej obejmuje sferę ruchową, psychiczną w tym intelektualną,emocjonalną oraz społeczną. Należy też mieć na uwadze,że rozwinięta diagnoza nie tylko opisuje cechy zastane, ale i wyjaśnia dynamikę rozwoju danego zaburzenia. Dopiero takie wyjaśnienie pozwala na adekwatne rozpoznanie sytuacji oraz przewidzenie dalszego rozwoju.

Opracowanie: Aleksandra Bukowiec
Nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 10 w Gliwicach
od siedmiu lat nauczyciel wspomagający w klasach integracyjnych

Wyświetleń: 6961


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.