Katalog

Przemysław Waszak, 2010-04-28
Toruń

Sztuka, Ciekawostki

Sens ideowy i nowy realistyczny styl monumentalnych rzeźb Kartuzji w Champmol w Dijon.

- n +

Rzeźby zawierają w sobie realizm, rubaszność oraz naturalizm. Odznaczają się czytelnością dla ludu, przysadzistością postaci w przypadku dzieł ze Studni Mojżesza, która obecnie znajduje się w Muzeum archeologicznym w Dijon, bogactwem w szczegóły, Monumentalne rzeźby zostały usytuowane na zewnątrz, dość wysoko a tworzy je sześć postaci, zgrupowanych po dwie. Maria z Dzieciątkiem to formalnie jednak właściwie jedna, rozczłonkowana, korespondująca z przestrzenią bryła.
Mówimy o rzeźbach na portalu głównym Kartuzji w Champmol w Dijon, dawniej Côte-d’Or. W centrum znajduje się smukła, wysoka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, o bardzo interesującej ikonografii. Ukazano ją z podwójnym podbródkiem, dołeczkiem, w daleko posuniętym kontrapoście. Przeciwstawione sobie kierunki i zwroty tworzą pełną wdzięku grę. Rzeźbę charakteryzują dynamiczne skręty ciała oraz szaty o głębokich, płynnych, realistycznych i grubych fałdach. Mimo zaakcentowania dynamiki Madonna zwraca się frontem ku widzowi.
Na ościeżach portalu znajdują się, zwrócone do Maryi, klęczące ze złożonymi rękoma postacie Filipa Śmiałego ze św. Janem oraz, na drugim ościeżu: żony Filipa, Małgorzaty z Flandrii, ze św. Katarzyną. Święci stoją za swymi podopiecznymi. Datowanie to 1385-95 (Pierre Lavedan) 1391-94 (Adam Bochnak) i 1389-1406 (Uwe Geese). Czyli przełom XIV i XV wieku względnie koniec XIV. Zapewne około 1385 roku.
Claus Sluter, kształcony w Brukseli i Paryżu Holender przybył na wezwanie Filipa, by dekorować kościół grobowy książąt Burgundii, co ma znaczenie dla wymowy rzeźb. Oprócz realizmu formy rzeźb związanych ze stylem pięknym, ale wybijających się ponad „manieryczną elegancję stylu międzynarodowego” novum ideowe stanowi tu przedstawienie na zewnątrz kościoła, w miejscu zarezerwowanym dla świętych, postaci żyjących w proporcjach niewiele mniejszych od świętych. W sensie formalnym natomiast konsekwentne oddzielenie rzeźby od architektury.

Literatura:

Bochnak Adam, „Historia sztuki średniowiecznej”, Warszawa 1973, PWN.
Geese Uwe, „Rzeźba gotycka Francji, Włoch, Niemiec i Anglii” [w:] „Sztuka gotyku: architektura, rzeźba, malarstwo” (pod red. Rolfa Tomana), Köln 2000, Könemann, s. 300-371, zwł. s. 321.
Hamann Richard, „Dzieje sztuki od epoki starochrześcijańskiej do czasów obecnych”, Warszawa 1934, Wydaw. M. Arcta.
Lavedan Pierre, „Historia sztuki: średniowiecze i czasy nowożytne”, Wrocław 1954, Ossolineum.
Murray Peter i Linda, „Sztuka renesansu”, Toruń 1999 (1963), Via, zwł. s. 21.
Sauerländer Willibald, „Rzeźba średniowieczna”, Warszawa 2001, PWN.
Internet: The Web Gallery of Art, French Art in the 15th-18th Centuries.
Wyświetleń: 914


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.