Katalog

Mirosława Czyż, 2010-03-19
Września

Zajęcia zintegrowane, Projekty edukacyjne

Program regionalny " Moja mała Ojczyzna"

- n +

MIROSŁAWA CZYŻ

PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ
„ MOJA MAŁA OJCZYZNA”
I- etap kształcenia- nauczanie zintegrowane

„ Moja mała ojczyzna jest blisko,
na wyciągnięcie ręki”.
T. Różewicz

Wstęp
Poznawanie własnego regionu, jego historii, kultury odbywa się od wczesnego dzieciństwa. Pierwszy etap poznawania następuje w domu rodzinnym, drugi etap to wiek przedszkolny i młodszy szkolny, trzeci to klasy starsze. Każdy etap to inny sposób przekazywania wiedzy, działania, poznawania. Jest to związane ze specyfiką psychofizycznego i intelektualnego rozwoju dzieci. Jednakże w każdym etapie edukacji regionalnej istotne jest to, by zaszczepić w uczniach zainteresowanie sprawami swojej miejscowości i regionu.
Stosując różnorodne treści, metody i formy pracy możemy oddziaływać na sfery aktywności dziecka: poznawczą, emocjonalno- społeczną, emocjonalno- ekspresyjną i motoryczną. Pierwszoplanowym zadaniem kształcenia jest ukazywanie dziecku scalonego obrazu świata, badanie zjawisk, faktów, procesów z różnych punktów widzenia, dlatego musi istnieć integracja treści i metod w zakresie wszystkich przedmiotów nauczania, która wychodzi od doświadczeń dziecka i stopniowo je rozwija.
W nauczaniu zintegrowanym granice między poszczególnymi przedmiotami są płynne, a nawet zacierają się. Program nauczania zintegrowanego dla klas I – III zawiera problematykę edukacji regionalnej. Opracowany przeze mnie program stanowi uzupełnienie obowiązującego programu o treści i elementy dotyczące naszej miejscowości i regionu. Zagadnienia dotyczące rodziny, szkoły, miejscowości powinny zajmować ważne miejsce w procesie kształcenia i wychowania. Zgodnie z programem „ Dziedzictwo kulturowe w regionie” w pierwszym etapie kształcenia należy wykształcić poczucie więzi z otoczeniem, świadomość własnych „korzeni” , a także odnajdywanie w dziedzictwie kulturowym w regionie „źródeł wartości”. Utożsamianie się ze swoją „ małą ojczyzną” powinno odbywać się w sposób naturalny, poprzez obserwację, doświadczenia, przeżycia, związki emocjonalne z rodziną, miejscem zamieszkania, szkołą, najbliższą okolicą, regionem, ojczyzną, Europą i światem. Wiedza i umiejętności, które uczeń nabędzie w trakcie realizacji programu, uświadomią mu potrzeby środowiska oraz ukształtują poczucie przynależności do niego. Mój program zakłada stosowanie różnorodnych metod szczególnie aktywizujących, które przyczynią się do zwiększenia zainteresowania swoim regionem. Będą lekcje w klasie, a także poza szkołą, w ośrodku kultury, na wystawach, na wycieczkach, w muzeach oraz zakładam szeroką współpracę z domem rodzinnym.
Szkoła może rozbudzać wyobraźnię dziecka tak, że w dorosłym życiu nie będą mu obce postawy patriotyzmu lokalnego i przywiązanie do swojej małej ojczyzny. Patriotyzmu trzeba i należy uczyć, kształtując go od najmłodszych lat, ponieważ to co człowiek przeżył w dzieciństwie, pozostaje w nim na całe życie.
Umiłowanie przez młodych ziemi rodzinnej, ma bardzo konkretny wymiar, ponieważ za kilkanaście lat to oni będą decydować o polskich losach i wówczas będą umieli mądrze zadbać o Polskę będącą częścią wspólnej Europy. Wychowani w szacunku do małej i wielkiej ojczyzny nie zagubią swojej polskiej tożsamości.

Charakterystyka programu

Opracowany program edukacji regionalnej służy pomocą w kształtowaniu więzi emocjonalnych z małą ojczyzną, wyposaża ucznia w podstawową wiedzę o tradycji i kulturze własnego regionu, a także aktywizuje poznawczo ucznia, rozwija jego zdolności twórcze, uwrażliwia na piękno przyrody, uczy szacunku dla ochrony przyrody. Opiera się przede wszystkim na osobistych doświadczeniach i związkach emocjonalnych z rodziną, szkołą, miastem, najbliższą okolicą, regionem i wreszcie ojczyzną.
Działania edukacyjne mają zmierzać do zainteresowania dziecka zdobywaniem wiedzy o regionie, rozbudzić poczucie więzi emocjonalnej z ludźmi, przyrodą, historią regionu, zachęcać do uczestnictwa w życiu kulturalnym i inspirować twórczą ekspresję. Powinny wytworzyć więź emocjonalną z regionem, rozbudzić dumę i patriotyzm lokalny.
Głównym źródłem wiedzy ucznia są osobiste doświadczenia zdobywane w trakcie jego poznawczej i twórczej aktywności oraz naturalnej ciekawości.

Cele programu:

Celem nadrzędnym programu jest kształtowanie u dzieci poczucia więzi z najbliższym środowiskiem, z ich „ małą ojczyzną” przez poznanie kultury materialnej i duchowej ludzi, wśród której żyją, poznanie tradycji i zwyczajów oraz przyrody.
Cele szczegółowe
• Poznanie najbliższego otoczenia i środowiska;
• Dostrzeganie jego specyfiki przyrodniczej i kulturowej;
• Zapoznanie z warunkami przyrodniczo- geograficznymi Wielkopolski;
• Poznanie historii szkoły;
• Rozwijanie wrażliwości estetycznej;
• Uwrażliwienie na wartości kulturowe środowiska rodzinnego, wspólnoty rodzinnej;
• Poznanie zwyczajów i obrzędów;
• Wyzwalanie aktywności artystycznej dziecka i umożliwianie kreatywnego uczestnictwa dziecka w wydarzeniach kulturowych;
• Budzenie zainteresowania historią i kulturą własnego środowiska i regionu ( „ małej ojczyzny”);
• Zapoznanie z zabytkami w najbliższej okolicy;
• Kształtowanie emocjonalnego związku z regionem z równoczesnym kształtowaniem patriotyzmu;
• Wzbogacanie więzi kulturowych, historycznych, etnicznych i narodowych; rozwijanie i wzmacnianie aktywnego udziału dziecka w życiu wspólnot: rodzinnej, klasowej, szkolnej, lokalnej;
• Kształtowanie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń wraz z potrzebą ochrony tradycji;
• Rozwój wyobraźni, fantazji oraz ekspresji artystycznej w różnych dziedzinach i dyscyplinach kultury ( teatr, muzyka, plastyka, taniec);
• Doskonalenie umiejętności czytania i opowiadania poprzez poznawanie legend;
• Kształtowanie więzi kulturowych, historycznych i etnicznych;
• Uczenie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń i potrzeby zachowania i przekazywania tradycji;

Treści nauczania
Moja rodzina
-> Dom rodzinny
- gromadzenie słownictwa wokół tematu „rodzina”
- rozmowy na temat podziału ról w rodzinie, codziennych zajęć domowych
- tworzenie drzewa genealogicznego
- wykonywanie ilustracji tematycznych ( rysowanie portretów członków rodziny, tworzenie obrazu plastycznego „ Moja rodzina” itp.)
- klasowe uroczystości ( np. Dzień Babci i Dziadka, Dzień Matki, Dzień Ojca itp.)
- wystawy i prezentacja prac plastycznych
- rozmowa na temat „ Moje obowiązki w domu”
- zajęcia członków rodziny
- zaplanowanie zajęć i obowiązków dziecka w domu
- wygląd mieszkań dawniej i dziś ( sposoby oświetlenia, ogrzewanie, wyposażenie)
- pisanie tekstów o rodzinie i umieszczenie wszystkich informacji w samodzielnie wykonanej książeczce
- wykonanie dowolnie wybraną techniką ilustracji do tematu „ Mój dom- moje mieszkanie”
- wykonanie planu swojego domu
- wycieczka do muzeum im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni

-> Zwyczaje, tradycje w mojej rodzinie

-gromadzenie informacji na temat dziejów rodziny i historii rodu
- oglądanie albumów rodzinnych, prezentacja fotografii, pamiątek rodzinnych
- przygotowanie pytań do wywiadu z babcią i dziadkiem ( lub prababcią pradziadkiem) na temat ich dzieciństwa
- redagowanie życzeń okolicznościowych dla członków rodziny
- wykonywanie laurek, prezentów, upominków okolicznościowych
- nauka wierszy i piosenek tematycznych
- rozmowy na temat zwyczajów związanych ze świętami ( Boże Narodzenie, Wielkanoc, Zielone Świątki, Boże Ciało) w oparciu o zebrane informacje od rodziców i dziadków
- wykonywanie kartek świątecznych na Boże Narodzenie i Wielkanoc
- redagowanie i pisanie życzeń świątecznych
- wykonywanie stroików, ozdób choinkowych, prezentów pod choinkę
- ubieranie choinki klasowej
- opis choinki
- potrawy wigilijne- wyjazd na przygotowaną Wigilię w Biskupinie
- śpiewanie kolęd i pastorałek
- malowanie pisanek, wykonanie palm wielkanocnych, koszyczków świątecznych itp.
- tradycyjne potrawy wielkanocne- przygotowanie klasowego śniadania wielkanocnego
- zwyczaje wielkanocne ( śmigus- dyngus).

-> Zawody i zajęcia członków rodziny

- rozmowa na temat różnych zawodów- opowiadanie o pracy rodziców i dziadków w oparciu o informacje zebrane od członków rodziny
- spotkania z rodzicami uczniów wykonującymi ciekawe zawody
- współpraca z zakładami pracy rodziców
- opowiadanie o zainteresowaniach własnych i członków rodziny
- wykorzystanie zabaw naszych dziadków i rodziców do spędzania wolnego czasu.

Moja szkoła i jej środowisko lokalne
-> Szkoła jako miejsce nauki i pracy
- zwiedzanie szkoły
- wizyta w sekretariacie, gabinecie dyrektora, świetlicy szkolnej, bibliotece, gabinecie pielęgniarskim
- rozmowa na temat właściwego zachowania się w szkole
- malowanie farbami obrazu „ Moja szkoła”
- opis biblioteki szkolnej lub innego wybranego pomieszczenia
-> Klasa i sala lekcyjna

- zabawy integrujące zespół klasowy
- opis Sali lekcyjnej
- wykonanie pracy plastycznych „ Moja klasa”.
- wspólne dekorowanie i upiększanie sali
- zachowanie ładu i porządku w sali
- opieka nad roślinami znajdującymi się w klasie
- gromadzenie wydarzeń z życia klasy, szkoły, wykonanie ilustracji, zdjęć
-systematyczne prowadzenie kroniki klasowej

-> Szkoła w środowisku

- czas i okoliczności powstania nowej szkoły,
- oglądanie kroniki szkolnej starej szkoły, oglądanie fotografii przedstawiających starą szkołę na przestrzeni lat
- oglądanie dyplomów, pucharów
- ważne uroczystości i święta państwowe obchodzone w szkole
- poznanie ważnych i interesujących miejsc upamiętniających przeszłość ( Pomnik Dzieci Wrzesińskich, Pomnik 68 Pułku Piechoty, Muzeum im. Dzieci Wrzesińskich, Groby Nieznanego Żołnierza, Pomnik poległych pod Katyniem itp.)
- spacer po Kaczanowie i Wrześni- poszukiwanie ciekawych miejsc, odczytywanie nazw ulic
- zbiorowe redagowanie notatki z wycieczki

Mój region, symbole małej i wielkiej ojczyzny

- poznanie tradycji, obyczajów, obrzędów i ważniejszych elementów kultury regionu ( obrzędy związane z topieniem lub topieniem Marzanny, wróżby andrzejkowe, lanie wosku, zabawy andrzejkowe w dawnych czasach, tradycja przygotowywania potraw świątecznych, prezentacja pisanek i kraszanek, wykonywanie stroików świątecznych, wypowiedzi na temat tradycji świątecznych w domach dzieci, udział w lekcji muzealnej na temat obrzędowości regionalnej
- wskazanie położenia Kaczanowa, Wrześni na mapie, odszukanie na mapie województwa wielkopolskiego i wskazanie Poznania- stolicy województwa
- wycieczka do Muzeum Regionalnego we Wrześni
- zwiedzanie najstarszego cmentarza i kościółka na Lipówce
- zorganizowanie wystawy złożonej z widokówek fotografii o Wrześni
- prezentacja i omówienie herbu Wrześni ( HERB PORAJÓW)
- czytanie legendy o Lechu, Czechu i Rusie
- zapoznanie ze symbolami Polski ( flaga, hymn, godło)- opis godła
- nauka hymnu narodowego
- gromadzenie i tworzenie słownika gwarowych wyrazów i zwrotów ( gwara poznańska)
- odtwarzanie z kaset piosenek, w których występują zwroty gwarowe


Historia- początki państwowości
Ciekawe miejsca w okolicach- wycieczki do:
- Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Skansen w Biskupinie-m in. Lekcja muzealna- „ Pieczenie podpłomyków”
- skansen w Dziekanowicach( zapoznanie z życiem i zajęciami ludzi w dawnych czasach- dawne budynki mieszkalne i gospodarcze oraz dawne narzędzia rolnicze, meble, sprzęt domowy, ubrania)
- Rezerwat Archeologiczny- Gród Piastowski w Gieczu( stroje, zajęcia w dawnych czasach, lekcja muzealna)
- Grzybowo
Edukacyjne wycieczki turystyczno- krajoznawcze:
- Września ( Muzeum Regionalne, pomnik im. Dzieci Wrzesińskich, Pomnik 68 Pułku Piechoty, groby nieznanego żołnierza na starym cmentarzu, pomnik M. Konopnickiej, miejsce po synagodze w pobliżu Ratusza, kościół Fara, na Lipówce itp.)
- Gniezno (Katedr Gnieźnieńska, Teatr im. A Fredry)
- Poznań ( Stary Rynek, koziołki poznańskie, ratusz)
- Toruń ( Dom Kopernika, Planetarium, Oceanarium)
- gospodarstwo agroturystyczne w Gutowie Małym i Nowym Folwarku- zapoznanie uczniów z dawnymi narzędziami rolniczymi, dawnym sprzętem domowym meblami, ubraniami ( Zgaduj- zgadula „ Dawniej i dziś”)

Przyroda w otoczeniu dziecka

- rozpoznawanie roślinności i zwierząt, szukanie okazów przyrodniczych, zapoznanie z pomnikiem przyrody- platan; wycieczki na łąkę, do lasu np. Nowy Folwark, Dębina, do parku np. park im. J. Piłsudskiego, park im. Dzieci Wrzesińskich
- wykonanie zielnika
- poznanie przyczyn zanieczyszczeń środowiska
- poznanie zagrożeń dla środowiska ze strony człowieka
- angażowanie się w ochronę środowiska we własnym otoczeniu
- rozpoznawanie stopnia szkodliwości opakowań dla środowiska na podstawie symboli- oznakowań na opakowaniach
- zapoznanie z segregowaniem śmieci wg kategorii: plastik, papier, szkło, aluminium
- unikanie jednorazowych opakowań i używanie torby lub koszyka na zakupy
- zapoznanie z rolą jaką pełni oczyszczalnia ścieków we Wrześni dla ochrony środowiska ( wycieczka do oczyszczalni ścieków we Wrześni)
- zapoznanie z zasadami funkcjonowania wysypiska ( wycieczka na wysypisko komunalne w Bardzie)
- zapoznanie z zasadami funkcjonowania schroniska do zwierząt ( wycieczka do schroniska do zwierząt we Wrześni)

Procedury osiągania celów
Realizując treści programu edukacji regionalnej będą stosowane różnorodne metody i formy pracy.
Osiągnięcie celów będzie możliwe poprzez: stosowanie aktywizujących metod nauczania uwzględniających i pobudzających zainteresowanie dzieci ( „ burza mózgów”, wywiady, inscenizacje, zbieranie, systematyzowanie i prezentowanie materiałów na określony temat).
W realizacji edukacji regionalnej we wszystkich sferach aktywności ucznia przydatne będą różnorodne formy pracy:
- zajęcia w terenie, poza szkołą, wycieczki, w tym lekcje muzealne i teatralne
- spotkania z ciekawymi ludźmi ( rodzicami, dziadkami)
- zajęcia w szkole, w czasie których będą omawiane materiały zebrane podczas zajęć terenowych
- wycieczki do najważniejszych zabytków i obiektów w regionie
- współpraca z muzeami, bibliotekami, zakładami pracy rodziców
- konkursy wiedzy i konkursy plastyczne
- organizowanie imprez klasowych z okazji różnych świąt
- prowadzenie kroniki klasowej
- urządzenie kącika regionalnego

Osiągnięcia uczniów

Po ukończeniu III klasy uczeń powinien:
- posiadać wiadomości o historii swojej rodziny i jej najważniejszych tradycjach i osobach
- mieć swój udział w kultywowaniu tych tradycji i posiadać zbiór pamiątek rodzinnych
- znać historię swojej szkoły
- orientować się w najważniejszych tradycjach i świętach szkolnych
- znać historyczne miejsca i rozpoznawać najważniejsze zabytki i obiekty historyczne, urzędy, zakłady usługowe i potrafić określić ich przydatność społeczną
- rozumieć odrębność kulturalną swojego regionu ( gwara, stroje, muzyka)
- wiedzieć z czego słynie miejscowość Września
- wykazywać potrzebę szanowania tradycji, osiągnięć i pracy innych ludzi, w tym dawnych pokoleń
- znać tradycje, obyczaje, obrzędy i ważniejsze elementy kultury regionu
- wymienić ciekawe, ginące zawody
- odwiedzać obiekty kultury regionu, muzea, skanseny, izby pamięci
- wskazywać na mapie położenie Wrześni i określać jej charakterystyczne cechy

Ewaluacja

Szczególnie na pierwszym etapie kształcenia ważnym staje się zaangażowanie, aktywność i twórcza działalność uczniów. Dostrzeżenie tego i pozytywne wzmocnienie przez nauczyciela może zadecydować o spontanicznym rozwoju aktywności dziecka i o płynącej z tego radości i satysfakcji.
Osiągnięcia uczniów kontrolowane będą przede wszystkim w aspekcie motywacyjnym i praktycznym. Dzieci oceniane będą podczas zajęć lekcyjnych, szkolnych i zajęciach pozalekcyjnych.
Ewaluacja będzie przeprowadzana na podstawie obserwacji bezpośredniej, analizy ich prac i wytworów, analizy testów, rozmowy z rodzicami i dziećmi, ankiety dla rodziców, mini- ankiety dla dzieci.
Opracowała Mirosława Czyż
Wyświetleń: 4717


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.