Katalog

Ewa Kamińska
Przyroda, Referaty

Referat - Jakich nauczycieli potrzebuje dzisiejsze społeczeństwo?

- n +

Jakich nauczycieli potrzebuje dzisiejsze społeczeństwo?

"Gdybym miał władzę absolutną, obciąłbym język każdemu, kto twierdzi, że człowieka nie da się zmienić".

Słowa te, wypowiedziane przez jednego z rosyjskich pedagogów A. Kunanbajewa, wskazują drogę, jaką powinien kierować się nie tylko młody człowiek pragnący zostać pedagogiem, lecz także każdy pracujący już nauczyciel. Jest nią głęboka i szczera wiara w człowieka, dostrzeganie pozytywnych zadatków jego charakteru. Wiara nie w abstrakcyjnego człowieka, gdyż, taki człowiek nie istnieje, lecz w powierzone mu dziecko, żyjące i rozwijające się we współczesnym społeczeństwie.

Wiara w skuteczność pracy dydaktyczno- wychowawczej powinna być fundamentem powołania do zawodu nauczycielskiego.

Nie ma przecież dzieci niepodatnych całkowicie na wpływ wychowawczy. Każdy nauczyciel powinien uświadomić sobie fakt, że pracując z dziećmi, ma do czynienia z istotami, przed którymi świat dopiero się otwiera i że jest wstanie sprawić, aby nic nie przytłumiło, nie zniszczyło w nich tego, co dobre i ludzkie.

Dlatego tak ważne jest, aby każdy kto pracuje z dziećmi, powinien uzbroić się w cierpliwość i z wyrozumiałością podchodzić do dziecięcych słabości, unikając jednocześnie wpadania w gniew i stosowania kar z błahych powodów.

Musimy przecież pamiętać, że "dziecko ma taką sama naturę, jak człowiek dorosły" (J. Korczak). Dlatego zdarzy mu się zachować (i to niejednokrotnie) sprzecznie z naszymi oczekiwaniami, co nie znaczy, że musi to wywołać w nauczycielu gniew i chęć ukarania. Nie znaczy to także, że nauczyciel ma w pełni tolerować niepożądane zachowania i cierpliwie je znosić. Chodzi tu o nabycie umiejętności poznawania i wczuwania się w najsubtelniejsze pobudki i przyczyny zachowań dziecka, poznawania i odczuwania, że jest to postępowanie właściwe dziecku. Nie ulega wątpliwości, iż jest to zadanie bardzo trudne i sprosta mu tylko taki nauczyciel, który będzie dobrze znał dziecko, a zarazem z całego serca tego pragnął.

Życzliwość, serdeczna troska o człowieka, poświęcenie i umiejętność słuchania i wczuwania się, to bardzo ważne cechy każdego współczesnego nauczyciela. Jest to szczególnie istotne teraz, gdy "ciężar" wychowania spoczywa głównie na szkole, ponieważ wielu rodziców jest zajętych pracą zawodową, zapewniającą byt rodzinie. Dzieci z rodzin tego typu, często zdane są same na siebie. Bardzo bliski jest nam obraz dziecka wychodzącego samemu do szkoły z kluczem na szyi, borykającego się z różnymi problemami szkolnymi i życiowymi. Dziecka, które wraca po lekcjach do pustego domu, w którym samo musi podołać wielu obowiązkom i wypełnić sobie czas wolny.

Rodzice wracając z pracy do domu często nie mają już sił (czasami nawet ochoty) na zajęcie się sprawami dziecka. Dlatego w takich momentach ważna jest postawa nauczyciela, jego zainteresowanie osobą i problemami dziecka. Warunkiem bliskich, wzajemnych kontaktów między nauczycielem a dzieckiem jest zdobycie zaufania młodego człowieka i chęć niesienia pomocy w wielu trudnych życiowo sytuacjach. Współczesny nauczyciel powinien być człowiekiem zaangażowanym i wrażliwym. Chłodna rozwaga, szczegółowa analiza zdarzeń, obawa przed najmniejszym uchybieniem wszelkim normom i regulaminom, wywołuje u dzieci nieufność i powściągliwość wobec nauczyciela.

Dlatego też powinien on kontrolować swoje postępowanie i nie poddać się emocjonalnej żywiołowości. Jest to szczególnie ważne wtedy, gdy trzeba będzie podejmować decyzje dotyczące nieodpowiedzialnego, nagannego zachowania dzieci. Jak twierdzi W. Suchomliński ("Sto rad dla nauczyciela") "mistrzostwo pedagoga, sztuka wychowania, polega właśnie na umiejętności łączenia serdeczności z rozsądkiem".

Mówiąc o współczesnym nauczycielu, nie wolno zapominać o jego ogromnej roli w procesie kształcenia młodego człowieka. Czy kształcenie to efektywne w dużej mierze zależy od osobowości nauczyciela, bowiem siła jego oddziaływania zależy od tego, na ile jest on jednocześnie i nauczycielem i wychowawcą. Jeżeli mówimy, że szkoła wychowuje przez wiedzę, to ta siła oddziaływania wiedzy kryje się przede wszystkim w osobowości nauczyciela. Stosunek wychowanków do wiedzy w ogromnym stopniu zależy od tego, jak uczniowie odnoszą się do nauczyciela, który wiedzę tę przekazuje. U rozmiłowanego w wiedzy nauczyciela uczniowie też rozmiłowują się w wiedzy, nauce, książce i w tym, co on- nauczyciel- im zaoferuje. Dzisiejsze społeczeństwo potrzebuje ludzi wykształconych, świetnie umiejących radzić sobie w różnych, często skomplikowanych sytuacjach życiowych. Potrzebuje ludzi przygotowanych pod każdym względem do pełnienia wielu ważnych funkcji społecznych i państwowych. Duże zmiany gospodarczo-polityczne, postęp naukowo-techniczny, wyznaczają nowy tor edukacji młodego pokolenia. Zapotrzebowanie, jakie stawia nam życie, na ludzi wykształconych, zmusza wszystkich nauczycieli do nieco innego spojrzenia na kierunek nauczania. Zmiana systemu kierowania i gospodarowania krajem wymaga zastosowania osiągnięć technicznych, jak komputery i inne urządzenia, do których obsługi trzeba doskonale przygotować młode pokolenie już teraz.

Aby jednak móc fachowo i wszechstronnie przygotować młodych ludzi do pełnienia nowych ról, należy najpierw wykształcić odpowiednio nauczycieli-fachowców w wielu dziedzinach. Życie dostarcza nam dowodów na to, że współcześni nauczyciele, nie są dobrze przygotowani do wszechstronnego kształcenia dzieci. Większość z nich jeszcze nie potrafi, bądź nie chce obsługiwać komputera, nie zna języków obcych, a co za tym idzie nie może korzystać z fachowej, nowoczesnej literatury. Dzisiejsze społeczeństwo potrzebuje nauczycieli wykształconych w "nowym duchu", stąd konieczna jest zmiana kierunku kształcenia kandydatów na nauczycieli, uwzględniając jego potrzeby i oczekiwania. Ważne jest także i to, aby nauczycieli cechowała otwartość umysłu, przejawiająca się w odważnym lecz krytycznym odbieraniu wszelkich nowości, ich analizowaniu, ocenianiu i wykorzystywaniu w swojej codziennej pracy. I to, czy w pracy nauczyciela dziecko znajdzie "coś ciekawego" dla siebie, zależy od niego.

Obserwując współczesnych nauczycieli, zwłaszcza tych z długoletnim stażem, zauważamy, iż boją się oni wszelkich zmian, czy to w doborze metod i środków, czy też treści nauczania. Współczesny, nowoczesny nauczyciel to taki, który nie tylko przekazuje wiedzę, lecz także taki, który pobudza do myślenia o tej wiedzy.

Reasumując powyższe rozważania należy podkreślić, iż ideałem nauczyciela jest taki nauczyciel, który jest dobrze przygotowany do kształcenia młodego pokolenia. Mówiąc "dobrze" mam na myśli jego rzetelność, otwartość, wszechstronność, fachowość i odpowiedzialność. Nie bez znaczenia jest też usposobienie nauczyciela (poczucie humoru) oraz duży szacunek dla innych, jak i samego siebie. Innymi słowy-zdaniem D. Barnesa "świadomość nauczyciela, ze sprawdził się jako wychowawca, że zyskał uznanie swych kolegów i potrafi zapewnić sobie posłuszeństwo uczniów-stanowi alternatywną podstawę jego szacunku dla samego siebie".

Kończąc rozważania dotyczące ideału współczesnego nauczyciela, nie można pominąć niezwykle istotnej prawdy zawartej w słowach K. Uszyńskiego, mówiących o tym, że w nauczaniu wszystko powinno zależeć od osobowości nauczyciela, dlatego, że siła oddziaływania wypływa tylko z żywego źródła ludzkiej osobowości. Żadne ustawy i programy, żaden sztuczny organ zarządzania, jakby nie był doskonały, nie może zmienić osobowości. Bez osobistego, bezpośredniego wpływu nauczyciela na ucznia, prawdziwe nauczanie, nie jest możliwe. Tylko osobowość może oddziaływać na rozwój i określenie innej osobowości, tylko charakterem można kształtować charakter.

Literatura:


1. D. Barnes "Nauczyciel a uczeń".
2. W. A. Suchomliński "Sto rad dla nauczyciela".
3. E. Gabriel: O przyjaźni z dzieckiem, "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze" 2002 nr 7.
4. H. Muszyński "Zarys teorii wychowania" W-wa 1976.
5. Cz. Kupisiewicz "Podstawy dydaktyki ogólnej" W-wa 1978.
6. E. Hurlock "Rozwój dziecka", W-wa 1985.

 

Opracowanie: Ewa Kamińska

Wyświetleń: 4343


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.