Katalog

Monika Gibała
Zajęcia zintegrowane, Plany rozwoju zawodowego

Analiza przypadku rozpoznawania i rozwiązywania problemu wychowawczego

- n +

Analiza przypadku rozpoznawania i rozwiązywania problemu wychowawczego

Identyfikacja problemu: Problem dziecka nieśmiałego, niedostosowanego społecznie, nie nawiązującego kontaktów interpersonalnych.

W roku szkolnym 2005/2006 pełniłam funkcje wychowawcy klasy trzeciej. Zaproponowałam matce przeniesienie dziecka do placówki, w której byłam zatrudniona, zważywszy, że dziewczynka sprawiała duże trudności wychowawcze w szkole. Po przeniesieniu dziewczynki już od pierwszych dni jej pobytu w szkole zauważyłam, że izoluje się ona od dzieci, jest zagubiona w gronie rówieśników i często szuka kontaktu z wychowawcą, nie dąży do kontaktów z rówieśnikami.

Jej niewłaściwe zachowanie na zajęciach budziło zdziwienie i niezrozumienie innych uczniów i powodowało wzajemne animozje, nie sprzyjało powstawaniu i rozwojowi prawidłowych kontaktów rówieśniczych. Zachowania jej odbierane były przez otoczenie denerwująco, budziły lęk, albo też powstrzymywały innych przed nawiązywaniem z nią istotnego kontaktu.

Była uczennicą cicha, spokojną i nieśmiałą. Zahamowana społecznie obawiała się ośmieszenia i odrzucenia przez inne dzieci, kierowana ciągłym poczuciem odrzucenia przez matką w domu. Została nauczona takich zachowań przez swoich opiekunów i posiadała dysfunkcjonalny styl interakcji. Nie przyswoiła sobie podstawowych umiejętności społecznych i wytworzyła wzory zachowań nieakceptowane społecznie. Była zaniedbywana w rażącym stopniu i brak właściwych metod wychowawczych i opieki ze strony matki sprzyjał utrzymywaniu się takiego stanu.

Żyła w przekonaniu, że z powodu sytuacji rodzinnej, nie może mieć przyjaciół. Czuła się niezwykle skrępowana i potrzebowała poprowadzenia i wsparcia. Trzymała się nauczyciela i czuła potrzebę bycia przy wychowawcy a nie w grupie rówieśniczej. Potrzebowała doświadczenia właściwego funkcjonowania z innymi dziećmi.

Znałam sytuację rodzinną uczennicy. Jej matka wychowywała ją i młodszego syna samotnie. Była kobieta pochodzącą z rozbitej rodziny, w której nie nabyła prawidłowych wzorów rodzicielskich, wychowawczych.
Pełniąc funkcje matki była oziębła emocjonalnie w stosunku do dziewczynki, agresywna, nerwowa, zmęczona życiem. Nie potrafiła przekazywać dziecku wystarczającej ilości uczuć macierzyńskich. Dziewczynka była nieposłuszna względem matki, brakowało jej uczuć, zrozumienia i troski ze strony matki. Swoim nieposłuszeństwem i uporem w różnych sytuacjach w domu sygnalizowała konieczność zaspokojenia potrzeb psychicznych. Matka nie miała żadnego wpływu na dziecko. Sama potrzebowała wsparcia i rady.

Geneza i dynamika zjawiska

Sytuacja rodzinna i problemy emocjonalne uczennicy były przekładane na zachowanie się w czasie zajęć i miały wpływ na proces uczenia się i przyswajania wiedzy oraz na zachowanie się innych uczniów, ich reakcje w stosunku do uczennicy. W poprzedniej szkole problem zachowania się na zajęciach był bardzo duży i czasami uniemożliwiał prowadzenie zajęć przez nauczyciela. Nieśmiałość uczennicy wobec innych uczniów, nowego środowiska szkolnego utrzymywała się przez kilka miesięcy. Dziewczynka zdecydowanie preferowała uczącego i trzymała się nauczyciela czując potrzebę bycia przy wychowawcy a nie w grupie rówieśniczej.

Znaczenie problemu

Omawiany problem nieśmiałości w kontaktach z rówieśnikami był bardzo ważny, gdyż wpływał na samopoczucie dziecka, funkcjonowanie i kontakty z innymi w szkole, powstawanie konfliktów ze względu na nieznajomość innych dzieci i niezrozumienie wzajemnie potrzeb drugiej osoby. Brak poczucia bezpieczeństwa uczennicy, niskie poczucie własnej wartości, niezaspokojona potrzeba uznania przez rówieśników mogły w dalszej konsekwencji doprowadzić do wielu negatywnych stanów psychicznych, zachowań i problemów interpersonalnych omawianej uczennicy.

Prognoza negatywna

W przypadku nasilania się problemu i braku interwencji nauczyciela mogą pojawić się trudności w nauce i samoakceptacji. Sytuacje lękowe takie jak brak poczucia bezpieczeństwa, niskie poczucie wartości, mogą stać się przyczyną wielu niepowodzeń szkolnych.

Prognoza pozytywna

Po przeprowadzeniu podanych poniżej działań spodziewa się nawiązania prawidłowych kontaktów rówieśniczych, samodyscyplina dziewczynki w czasie zajęć, podjęcie właściwych zachowań w czasie zajęć i przerw oraz włączenie się w proces uczenia się w celu uzyskania pozytywnych wyników i pracy dziecka na miarę swoich możliwości. Zakładam, że uczennica mając wsparcie wychowawcy i zrozumienie rówieśników uzyska pozytywne samopoczucie. Posiądzie odwagę i umiejętność nawiązywania kontaktów rówieśniczych z korzyścią dla obu stron.

Propozycje rozwiązania:

W celu rozwiązania problemu postanowiłam:

1. Zapewnić uczennicy wsparcie emocjonalne.
2. Ukierunkować swoją pracę na obserwację i percepcję uczuć dziecka.
3. Zachęcać uczennicę do podejmowania kontaktów z innymi, pomóc w nawiązywaniu i prowadzeniu kontaktów rówieśniczych.
4. Wskazywać sposoby dobrych kontaktów z innymi.
5. Prowadzić rozmowy indywidualne z uczniami na temat dziewczynki, wdrażać do zrozumienia jej osoby i problemów.
6. Pomóc w zmianie wzorca zachowań, uczyć interakcji społecznej.
7. Stosować zabawy muzyczne i ruchowe w celu doświadczania radości wspólnej zabawy pozbawionej nerwowości.
8. Rozmawiać z uczniami, z którymi uczennica wchodziła w konflikty.
9. Prowadzić rozmowy z matką na temat wdrażania przez nią właściwych metod wychowawczych oraz przekazywania uczuć macierzyńskich dziecku.

Wdrażanie podanych powyżej działań.

W pierwszej kolejności starałam się zapewnić uczennicy wsparcie emocjonalne i okazywałam jej ciepły i przyjazny stosunek, często rozmawiałam z nią na temat sytuacji rodzinnej i obserwowałam dziecko oraz starałam się zrozumieć jej zachowanie i myślenie oraz odczucia. Przez okres około dwóch miesięcy starał się towarzyszyć i być blisko, utrzymywać kontakt słowny, ale z czasem, gdy czuła się bezpiecznie i wiedziała, że może się zwrócić do nauczyciela ze swoimi problemami i jest rozumiana zaczęła interesować się otaczającymi ją koleżankami. Uświadamiałam jej potrzebę posiadania koleżanek na terenie szkoły i zachęcałam do wyjścia w celu nawiązania kontaktów.

Przeprowadziłam rozmowę w koleżanką, z którą dziewczynka zaczęła spędzać przerwy. Okazało się, że uczennice maja podobne problemy rodzinne i czuły się bliższe sobie ze względu na przeżyte dotychczas doświadczenia. Stopniowo omawiana uczennica poznawała coraz więcej koleżanek, zaczęła czerpać radość z kontaktów. Systematycznie uczyłam dziewczynkę rozumienia innych, właściwych zachowań i obserwowałam jej kontakty z rówieśnikami. Gdy wchodziła w konflikty, najczęściej dotyczyły one jej zachowania względem kolegów lub odwrotnie, wówczas prowadziłam rozmowy wychowawcze z uczniami, zachęcając do zrozumienia dziewczynki i wykazania dojrzałej postawy. Stosowałam w czasie zajęć zabawy muzyczne i ruchowe, które podobały się dziewczynce i zaczęła włączać się do zabaw i czerpać z nich radość i zadowolenie.

Po upływie pół roku uczennica nawiązała kontakty z kolegami i potrafiła utrzymać je, choć czasami zdarzało się, że wchodziła w konflikty. W ciągu roku szkolnego prowadziłam wielokrotnie rozmowy z matka na temat okazywania uczuć córce i zachęcałam ją do zrozumienia i empatii względem córki. Matka po każdej rozmowie czuła się zachęcona i zmotywowana i łatwiej jej było okazywać swoje uczucia w stosunku do dziecka. Z czasem dobrze poczuła się w klasie, włączała się chętnie w gry i zabawy w czasie zajęć wychowania fizycznego, co na początku roku było bardzo trudne do wykonania przez nią.

Efekty oddziaływań.

Wszystkie zastosowane przeze mnie i wdrażane sukcesywnie i systematycznie działania przyniosły zamierzone efekty. Pokonała obawy przed nawiązywaniem kontaktów i zdobyła się na odwagę nawiązywania znajomości, zrozumiała potrzebę takich kontaktów i konieczność starań, aby je utrzymać. Uczennica nawiązała liczne kontakty koleżeńskie zarówno z koleżankami jak i kolegami. Włączała się samodzielnie i chętnie do zabaw integracyjnych oraz ruchowych i muzycznych. Problem został rozwiązany, choć proces uspołeczniania dziewczynki i uczenia prawidłowych kontaktów i samodyscypliny potrwa pewnie jeszcze jakiś czas.

Bibliografia:

1. "Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Nowe spojrzenie i twórcze metody działania" B. James, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2003.

Opracowanie: Monika Gibała

Wyświetleń: 12198


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.