Katalog

Aneta Skorupińska
Zajęcia zintegrowane, Referaty

Uczenie metodą projektów w kształceniu integrowanym

- n +

Uczenie metodą projektów w kształceniu zintegrowanym

Metoda projektów realizuje w pełni filozofię całościowego i samodzielnego uczenia się i ma wieloletnią tradycję. Do niedawna pomijana i stosowana incydentalnie w dobie reformy edukacji przeżywa swój renesans. Praca metodą projektów umożliwia ukazywanie uczniom współczesnego świata całościowo i przygotowanie ich do aktywnego uczestniczenia w nim

Zalety tej metody dla nauczyciela:
- Projektowanie uwzględnia aktualne interesy i potrzeby nauczyciela, szczególnie teraz, gdy może tworzyć autorskie programy nauczania
- Projektowanie potwierdza tezę, że w życiu szkolnym musi być czas i miejsce na prezentowanie poglądów, realizowanie własnych pomysłów
- Opracowanie projektów umożliwia przełożenie teorii na język praktyki
- Wyzwala inicjatywę, oferuje pełną samodzielność
- Skłania do współpracy z innymi nauczycielami, wymiany i gromadzenia doświadczeń
- Doskonali wiele umiejętności o charakterze integracyjnym, wzbogacając warsztat pracy nauczyciela
- Realizacja projektu, włącznie z oceną wskazuje w jakim stopniu planowane działania były trafne, jaka była ich wartość społeczna, energetyzuje pracę szkoły, wymaga zmiany sposobów pracy ucznia, nauczyciela, dyrekcji
- Nowatorskie podejście, będące głównym założeniem projektu, oznacza korzyść dla uczniów, budzi w nich entuzjazm i wiarę w przyjazną szkołę oraz nauczyciela
- Opanowanie procedury tworzenia programu nauczania jest podstawą do konstruowania podobnych procedur dla innych bloków tematycznych

Zaprojektowanie programu wymaga podjęcia szeregu decyzji, wiążących się zarówno z wyborem i intrygującym sformułowaniem tematu, trafną diagnozą "zasobów", jak i umiejętnym pozyskiwaniem "sojuszników". Zastosowane aktywne formy pracy, metody i techniki zobowiązują do wyjątkowej dbałości o aranżację przestrzeni, wyjście poza tradycję szkolną, znalezienie innych terenów edukacji. Dużego wysiłku i przemyśleń wymaga zgromadzenie i tworzenie pomysłowych i oryginalnych materiałów dydaktycznych.
Proces ewaluacji obejmuje zarówno czynności uczniów, jak i nauczyciela. Powinien przede wszystkim dostarczyć bieżącej, obiektywnej i pełnej informacji dotyczącej skuteczności sposobów działania, potrzeby i propozycji zmian. Ważne jest przejście od oceniania zewnętrznego do samooceny i oceny wzajemnej, co pozwala uczniom na uzyskanie satysfakcji ze zdobywania wiedzy. Jest to możliwe dzięki stosowaniu takich narzędzi, jak: karty pracy, arkusze ewaluacji, zadania dla uczniów i grup.

Końcowym etapem realizacji projektu jest refleksja- będąca odpowiedzią na pytania: Co się wydarzyło? Czego doświadczyłam? Czego się nauczyłam? Czy zrealizowałam cele i zamiary? Co jest efektem projektu?

ETAPY KONSTRUOWANIA PROJEKTU EDUKACYJNEGO


Projektowanie projektów edukacyjnych, choć jest zabiegiem autorskim, wymaga przestrzegania pewnych zasad. Punktem wyjścia jest określenie własnego myślenia o edukacji.
Pomóc w tym mogą odpowiedzi na pytania:
* Jakie zadania realizuje szkoła we współczesnym społeczeństwie?
* Co powinno stanowić naczelną wartość nauczania?
* Co dla mnie znaczy stwierdzenie: "Jestem nauczycielem"?
* Kim jest uczeń w szkole?
* Co to jest program szkolny?
* Jaki rodzaj uczenia cenię najbardziej?
* Jaki typ wiedzy uważam za najbardziej wartościowy?

Kolejnym krokiem w opracowaniu programu jest sformułowanie celów. Aby ułatwić postępowanie w tej fazie opracowywania programu należy rozgraniczyć dwa rodzaje celów: ogólne i szczegółowe. Cele ogólne odnoszą się do ideałów i zadań edukacyjnych na poziomie ogólnym, zarówno długo-, jak i krótkoterminowych. Mają najczęściej charakter społeczny i wyrażają ponadczasową koncepcję edukacji. Cele szczegółowe to przełożone na uchwytne kategorie intencje edukacyjne. Cele te przybierają postać operacyjną - wówczas określają jawne osiągnięcia ucznia, bądź nieoperacyjną - kiedy nie określają konkretnego zachowania końcowego w sposób, który umożliwiłby ocenienie, czy cele zostały zrealizowane.

Jednym z najważniejszych zadań w opracowaniu projektu jest planowanie.
Krytyczne miejsca planowania to:
- Dobór tematu zajęć
- Diagnoza, na temat stanu wiedzy i umiejętności uczniów
- Wyszczególnienie celów nauczania
- Dobrania treści nauczania
- Wybór materiałów edukacyjnych
- Określenie procedur nauczania
- Ocena
- Opracowanie technik ewaluacji projektu

Szczególnego przemyślenia wymaga zaplanowanie form aktywności uczniów. Ważne jest, aby przebieg zajęć odpowiadał schematowi od zaangażowania, poprzez eksplorację i transformacje wiedzy do prezentacji wytworów i refleksji.

Kolejny etapem opracowania projektu będzie wybór modeli nauczania. W pracy tą metodą preferuje się modele, które sytuują ucznia w centrum działań edukacyjnych i kładą nacisk na znaczenie interakcji dla wychowania i rozwoju człowieka. Będą to np. modele: sesji klasowych, treningów wrażliwości, badań grupowych, kształtowania pojęć i sprawdzania hipotez, myślenia twórczego, odgrywania ról. Takie interaktywne modele nauczania wymagają innych form organizacyjnych i innego zagospodarowania przestrzennego klasy.

Podstawową formą organizacji pracy uczniów jest praca w grupach. Forma ta uczy współdziałania, negocjowania, dyskutowania, kierowania pracą innych oraz poddawania się kierownictwu. Praca w grupie uwalnia od piętna klęski a równocześnie uczy samodzielności, pomysłowości i wzmacnia poczucie własnej wartości. Kryteria podziału klasy na grupy należy traktować elastycznie, dostosowując je do celów i diagnozy sytuacji edukacyjnej. Wobec powyższego kryterium mogą być: zadania, zainteresowania, więzi, zdolności, płeć lub przypadkowość.

Praca metodą projektów wymaga zagospodarowanie przestrzeni klasy tak, aby wspomagać pracę uczniów. Niezbędne będzie więc odpowiednie ustawienie mebli do pracy w grupach, znalezienie miejsca na prezentacje prac oraz ich magazynowanie, zorganizowanie przestrzeni na swobodne przemieszczanie się uczniów.

Ogromnie ważna dla efektów nauki szkolnej jest motywacja ucznia, czyli ogół procesów psychicznych pobudzających do działania. Na jej wzrost wpływ mają zastosowane przez nas aktywne metody nauczania, tj. drama, metoda problemowa, itd.

Ocenianie
w pracy metodą projektów ma charakter ciągły. Ocena ma być informacją zwrotną dla ucznia i czynnikiem motywującym do dalszej pracy. Dużą wagę przywiązuje się do kształtowania samooceny. Odchodzi się od "pomiaru" końcowego rezultatu w kierunku przekazywania uczniowi informacji o procesie uczenia się. Nauczyciel powinien stosować jasne, podane wcześniej uczniom kryteria. Ocena ma charakter wielowymiarowy, to znaczy oceniamy nie tylko wiedzę, ale także zdolności, myślenie, poznawanie, emocje, itd. Często w metodzie projektów stosujemy ocenianie grupowe. Oceniamy wówczas efekt pracy zespołowej, jak i proces jej tworzenia, czyli efektywność grupy - umiejętność porozumiewania się, negocjowania pomysłów, itd.

Ewaluacja to ostatni etap konstruowania projektu edukacyjnego. Określenie czy zaszło to, co zaplanowano oraz jak to, co zaszło ma się do naszych przewidywań, przeprowadzamy gromadząc materiał do analizy. Ewaluacja to ocena efektywności i trafności doboru celów, treści i strategii pracy Prawidłowa ewaluacja umożliwi szybką i skuteczną naprawę projektu.

Praca metodą projektów w kształceniu zintegrowanym wyzwala u najmłodszych uczniów motywację wewnętrzną, ukierunkowaną na osiąganie kompetencji. Dzieci potrafią nadawać znaczenie otrzymywanym informacjom, a naprawdę efektywne uczenie przebiega w tętniącej życiem klasie, podczas różnorodnych interakcji uczeń- uczeń i uczeń - nauczyciel, przy czym rolą nauczyciela jest wspieranie i rozumienie rozwoju wychowanków.

Bibliografia


"Uczenie metodą projektów" (red.) B. D. Gołębniak, Warszawa, WSiP 2002;
T. W. Nowacki "O metodzie projektów", Warszawa 1999;
H. Mizerek "Projekty ewaluacji";
W. Ciczkowski (red.) "Jak kreować programy edukacyjne?" Olsztyn, Wyd. "Glob" 2000;
H. Mizerek (red) "Ewaluacja w szkole. Wybór tekstów" Olsztyn, Wyd. WSP, 1997;
 

Opracowanie: Aneta Skorupińska

Wyświetleń: 1781


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.