Katalog

Maciej Czerwiński
Wychowanie fizyczne, Referaty

Znaczenie lekcji wychowania fizycznego w kształtowaniu osobowości uczniów

- n +

Znaczenie lekcji wychowania fizycznego w kształtowaniu osobowości uczniów

W obecnych czasach zawód nauczyciela niesie z sobą niezwykle dużo zadań i obowiązków, a co za tym idzie olbrzymią odpowiedzialność. Osobowość człowieka kształtuje się pod wpływem wielu różnorodnych czynników, wśród których znaczącą rolę odgrywa środowisko. Znaczenie domu rodzinnego i szkoły, które ściśle ze sobą współpracują w procesie kształcenia osobowości dziecka jest bardzo istotne. Nie należy jednak nie doceniać zadatków biologicznych i własnej aktywności jednostki.

Praca z młodym, jeszcze często nieukształtowanym psychofizycznie człowiekiem, stwarza przed nauczycielem olbrzymie możliwości, ale także zawiera liczne pułapki. Niedostrzeganie i nie reagowanie na zagrożenia może negatywnie wpłynąć na dalsze życie naszych uczniów, stąd na nauczycielach-wychowawcach spoczywa olbrzymia odpowiedzialność.

Nieco bardziej złożone zadanie ma nauczyciel wychowania fizycznego, który poza kształtowaniem sprawności fizycznej i psychomotorycznej zajmuje się także rozwijaniem sfery emocjonalnej. To wszystko jest wdrażane poprzez aktywność ruchową.

Uczniowie, bez względu na poziom edukacyjny (szkoły podstawowe, gimnazjalne, czy ponadgimnazjalne) ulegają przemianom biologicznym i osobowościowym. Toteż w swojej pracy nauczyciel musi dobrze dopasować treść, metody pracy, a także swoje zachowanie (głównie sposób komunikowania się) do poszczególnych okresów rozwojowych uczniów, do ich psychiki, zainteresowań, zdolności ruchowej, itp.

Bardzo ważny jest sposób zwracania się do uczniów. Ćwiczenia fizyczne, sposób nauczania czynności ruchowych musi brać pod uwagę osobowość wychowanka, tylko wtedy jest możliwość zrozumienia i pełnego włączenia się do działań. Uczeń oczekuje wsparcia i pomocy, a nie tylko instrukcji, kontroli i oceny. W czasie oceniania oczekuje i cieszy się, gdy nauczyciel dostrzega jego wysiłek, wkład pracy, postawę i poświęcenie.

Dobre lekcje wychowania fizycznego dają wiele możliwości do rozwijania różnych cech osobowości. Zajęcia te są doskonałą okazją do pogłębiania zainteresowań nie tylko związanych ze sportem, ale także z innymi dziedzinami (np.biologią, geografią, historią,fizyką, chemią). Są one także możliwością do kształtowania pozytywnych cech charakteru takich jak: pracowitość, uczciwość, sumienność, koleżeńskość, poczucie silnej woli i odpowiedzialności. Osobowość człowieka najlepiej kształtuje się w działaniu i dzięki niemu ulega doskonaleniu, dlatego też należy podporządkować tej zasadzie również działalność ruchową. Każda lekcja wychowania fizycznego jak i trening sportowy, dzięki specyfice metod i form nauczania mogą służyć kształtowaniu procesu samooceny i samoanalizy, stanowiących z kolei podstawę do samodoskonalenia.

Satysfakcja z działalności ruchowej są motywacją do systematycznego podejmowania nowych wysiłków nad doskonaleniem swych zdolności ruchowych, pogłębianiem zainteresowań. Warto jednak zdać sobie sprawę z tego, że zdolności ruchowe uczniów mogą wywołać różne reakcje. U jednych poczucie triumfu, zapał do wytężonej pracy, szacunek dla wysiłku kolegi, u innych zaś wyzwalać będą zarozumiałość, niechęć do pracy, nadmierne przecenianie swoich możliwości, lekceważący stosunek do kolegów. Tutaj olbrzymią rolę odgrywa nauczyciel wychowania fizycznego, od którego zależeć będzie m.in., które z tych cech staną się dominujące u jego wychowanków. Analogicznie rzecz ujmując- brak zdolności ruchowych budzić może u uczniów odwrotne reakcje, np. brak wiary w swoje możliwości, niechęć do wysiłku, a w konsekwencji niechęć do przedmiotu.

Wydaje się, że jedynym optymalnym wyjściem dla nauczyciela jest obserwacja i ocena osobowości ucznia. To dzisiaj stanowi jedno z podstawowych wymogów procesu nauczania i wychowania. Indywidualne podejście do każdego ucznia na lekcji wychowania fizycznego, wymaga od nauczyciela wiedzy nie tylko o cechach osobowości, ale także o ich złożoności i znaczeniu w strukturze osobowości. Ta wiedza pozwala nauczycielowi, zgodnie z potrzebą stosować różne metody i formy nauczania. Inne dla ucznia nadpobudliwego, pełnego obaw i lęków, inne, w przypadku ucznia, któremu brak wytrwałości i silnej woli. Wymogi stawiane uczniom uzdolnionym ruchowo powinny się różnić od tych, stawianych uczniom nie posiadającym uzdolnień. Nauczyciel powinien tak zorganizować zajęcia sportowe, aby młodzież mogła odnosić na nich sukces na miarę swoich możliwości.

Wychowanie fizyczne i sport powinny wywierać korzystny wpływ na kształtowanie prawidłowego obrazu własnej osoby. Aktywność ruchowa stwarza szczególne warunki porównywania swoich możliwości, oceny własnych osiągnięć, samodzielnego i krytycznego spojrzenia na siebie. Dzięki temu stwarza się możliwość dostrzeżenia swoich dodatnich i ujemnych cech oraz ich wpływu na odnoszone sukcesy i popełniane błędy.

Na zajęciach wychowania fizycznego spotykamy sytuacje, które trzeba pokonać w sposób opanowany, świadomy i celowy niejednokrotnie przy udziale silnych stanów emocjonalnych. Dostarczają one w ten sposób licznych okazji do kształcenia i utrwalania nawyków oraz przyzwyczajeń, które często przenoszą się na stosunek do siebie i innych ludzi. Dobrowolnie podjęty trening sportowy wymaga poczucia odpowiedzialności, konsekwencji i samodyscypliny. W zabawie i sporcie trzeba poddać się regułom gry i arbitrażowi, nieustannie zdawać egzamin z uczciwości i lojalności. Wszelkie przekroczenia mszczą się same, bądź też podlegają karze lub spotykają się z dezaprobatą współuczestników i obserwatorów. O wartości człowieka decydują nie tylko jego rekordy, ale tzw. postawa sportowa. Wynik sportowy pomaga wychowankowi wytworzyć obiektywny stosunek do samego siebie i do innych, rejestrując wyniki pracy nad sobą i zaniedbania, zmusza do analizy przyczyn i wyciągania wniosków. Uczy on także wyciągania wniosków z popełnionych błędów, aby ustrzec się przed dalszymi niepowodzeniami.

Pozytywny efekt zabawy, walki sportowej czy gry zależy często w równej mierze od umiejętności przewodzenia jednych członków zespołu i właściwego podporządkowania się drugich. Wychowanie fizyczne i sport zapewniają potrzebę osiągnięć indywidualnych i grupowych.

Wartości, cele życiowe i potrzeby są wyznacznikami kierowania działania jednostki. Wychowanie przez kulturę fizyczną i dla kultury fizycznej powinno służyć kształceniu właściwej do niego motywacji u każdego ucznia.

Nauczyciel wychowania fizycznego doceniając, dostrzegając i uwzględniając indywidualność uczniów, powinien jednak zdawać sobie sprawę, że z tych wielu indywidualności musi stworzyć zespół, dobry, zwarty kolektyw klasowy czy zespołowy. Zespół ten powinien ze sobą harmonijnie i w sposób skoordynowany współdziałać, od tego bowiem zależy rezultat sportowy wielu specjalności.

Wychowanie fizyczne w szkole stanowi zorganizowany oraz odpowiednio ukierunkowany proces, który zmierza do osiągnięcia określonych celów. Jednak na czoło tych zadań, ujmowanych perspektywicznie, wysuwa się niewątpliwie problem przygotowania wychowanka do pełni życia społecznego. Z tych względów treści programowe nauczania należy nieustannie zmieniać.

Kształtowanie młodzieży poprzez sport i wychowanie fizyczne to proces złożony. W dużej mierze pomyślne jego przeprowadzenie zależy od ucznia, jego chęci i nastawienia, ale także pomocy nauczyciela, jego metod wychowawczych, form pracy oraz tworzenia klimatu zaufania.
 

Opracowanie: Maciej Czerwiński

Wyświetleń: 3972


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.