Katalog

Beata Bednarek
Zajęcia przedszkolne, Artykuły

Znaczenie przyrody w życiu małego dziecka

- n +

Znaczenie przyrody w życiu małego dziecka

"... jednym ze szczególnych zadań wychowania przedszkolnego jest związanie uczuciowe dziecka z przyrodą i człowiekiem, i z tym, co jest znane i dobre na świecie."
(S. Szuman: Psychologia wychowawcza wieku dziecięcego.)


Dziecko poznając świat - rozpoczyna od otaczających je rzeczy i zjawisk. A w otoczeniu tym świat rzeczy i zjawisk przyrodniczych, obok ludzi i techniki, jest najbogatszy i atakuje nieomal wszystkie zmysły dziecka swoją wielością rozmaitych barw, kształtów, wielkości, zapachów, dźwięków, procesów i zjawisk, rzeczy i przemian.

Dzieci od najmłodszych lat interesują się przyrodą. Wszystko, co żyje, rusza się, rośnie, wydaje głosy, posiada barwę, jest dziecku bliskie.

Jeżeli chcemy przyczynić się do harmonijnego i wszechstronnego rozwoju naszych dzieci - wychowanków, to świadomie zwrócimy uwagę na zbliżenie ich do przyrody, co pomoże im w odkrywaniu jej piękna i znaczenia. Dzieci poznają przyrodę wszystkimi zmysłami i reagują na nią w sposób bezpośredni, czynny, radując się życiem. Nie poetyzują one swoich wrażeń, rzadko wypowiadają się na temat piękna, koloru, kształtu, dźwięku i innych cech rzeczy i zjawisk. Po swojemu wyrażają zachwyt uśmiechem, podskokiem, okrzykiem, tańcem, śpiewem. Przyroda jest naszym pomocnikiem w rozbudzaniu nowych zaciekawień i zainteresowań dziecka.

Zadaniem wychowawcy jest zwrócenie uwagi każdego dziecka na bogactwo i różnorodność obiektów oraz zjawisk, a także przygotowanie określonych hodowli i okazów przyrodniczych oraz wdrażanie go do wnikliwego, aktywnego, emocjonalnego ich spostrzegania i przeżywania.

Przy prowadzeniu upraw roślin i hodowli zwierząt, obserwacji i doświadczeń chodzi o pobudzenie ciekawości i zainteresowań dzieci. Ważne jest również wyzyskanie tych zainteresowań dla potęgowania uwagi, wzbogacenia spostrzeżeń, kształtowania cierpliwości, aktywizowania do myślenia i wyciągania wniosków, które z szeregu obserwacji i doświadczeń oraz prac praktycznych, jakby same się im nasuwają.

Dzieci przedszkolne poznają przyrodę w rozmaity sposób. W sposób pośredni przez poznawanie za pomocą obrazów, dźwięków i mowy, ale przede wszystkim przez bezpośredni kontakt z jej wytworami lub zjawiskami.

Zadaniem nauczycieli - wychowawców i rodziców, jest zbliżenie dziecka do przyrody. Możemy to osiągnąć przez właściwą organizację spacerów, wycieczek, pracę w ogrodzie oraz prowadzenie "kącika zainteresowań przyrodniczych". Zajęcia te mogą być uzupełniane słownym podawaniem dziecku informacji o przyrodzie przez opowiadanie, wygłaszanie wierszy, czytanie tekstów, śpiewanie piosenek i przeprowadzanie zabaw naśladowczych, których treścią są tematy przyrodnicze. "Kącik przyrody" ma na celu ułatwić zadania tym nauczycielom, wychowawcom i rodzicom, którzy rozumiejąc doniosłość poznawania przyrody, jako podstawowego miejsca ośrodków zainteresowań dzieci, za pomocą którego można realizować treści wszystkich dziedzin wychowania stanowiące podstawę obrazu w pełni rozwiniętej osobowości człowieka.

"Kąciki zainteresowań" są jedną z form właściwego środowiska materialnego dla potrzeb dziecka. Działalność w "kąciku przyrody" powinna być związana z wychowaniem dzieci przez przyrodę, którego celem jest:

- zapewnienie kontaktu z obiektami i zjawiskami przyrody;
- propagowanie wiedzy przyrodniczej, podstawowych zasad bezpieczeństwa i zasad higieniczno - kulturalnych;
- umożliwienie kształcenia i weryfikowania pojęć przyrodniczych;
- stworzenie odpowiednich warunków dla kształtowania więzi uczuciowej do przyrody, kraju ojczystego i czynnej postawy wobec jej ochrony,
- kształcenia wrażliwości i odczuć piękna przyrody,
- umożliwienie zdobywania określonych wiadomości przyrodniczych.

"Kącik przyrody" w przedszkolu powinien być dla dzieci i nauczyciela:

- ekspozycją okazów przyrodniczych z różnych biocenoz zgromadzonych przez dzieci, ich rodziców oraz nauczyciela,
- miejscem gromadzenia i segregowania plonów z ogrodu przedszkolnego,
- miejscem przygotowania materiału hodowlanego do uprawy w ogrodzie,
- ekspozycją roślin uprawianych przez dzieci dla celów dekoracyjnych i poznawczych, a także dla konsumpcji własnej i na pokarm dla zwierząt,
- miejscem chowu różnych zwierząt,
- miejscem do przechowywania urządzeń i środków dydaktycznych, umożliwiających przeprowadzenie obserwacji i doświadczeń oraz uzupełniania wiadomości zdobytych innymi drogami,
- miejscem przygotowania dzieci do obserwacji i prac w ogrodzie,
- miejscem organizowania samorzutnych zajęć indywidualnych lub grupowych,
- miejscem przeprowadzania planowanych zajęć dydaktycznych dla wszystkich dzieci określonej grupy wiekowej,
- miejscem wymiany myśli i doświadczeń.

"Kącik przyrodniczy" w przedszkolu może i powinien stać się miejscem łączenia prac przyrodniczych z rozwijaniem wrażliwości estetycznej oraz umiejętności technicznych dzieci, szczególnie, jeśli w otoczeniu przedszkola jest las, park czy ogród.

W materiale programowym dla wszystkich grup dzieci w wieku przedszkolnym znajdujemy zalecenie zbierania, gromadzenia i segregowania różnych materiałów przyrodniczych przydatnych do wykonywania pewnych wytworów. Zbieranie, przygotowywanie, przechowywanie tworzywa przyrodniczego (szyszki, owoce, nasiona, kawałki kory, gałązki, kwiaty) przyczynia się jednocześnie do poznawania przez dzieci przyrody, rozwijania ich wyobraźni i estetycznej postawy wobec jej bogactwa i wartości. Opieka nad zbiorami, przechowywanie pokarmu dla zwierząt są naturalną okazją i zachętą do majsterkowania, które staje się nowym punktem dla dziecięcej twórczości.
"Kącik przyrody" powinien być utrzymany w należytym ładzie i estetyce, ale nie może być on jedynie dekoracją sali zajęć.

"Zazwyczaj przeciwstawia się świat człowieka światowi rzeczy, nie uwzględnia się owego trzeciego świata - przyrody. Ta trzecia dziedzina rzeczywistości kryje w sobie ogromnie doniosłe sprawy, a uświadomienie sobie tego ma zasadnicze znaczenie w szczególności zaś stanowi problem wychowawczy (...).

Jeżeli owe trzy światy ująć w kategoriach wzajemnych powiązań, wówczas dostrzeżemy, że człowieka łączy z przyrodą więź życia: bliższe jest nam to, co żywe, niż to, co martwe. Rzeczy są wytworami ludzkimi, ale prezentują sobą tylko te wartości, które im człowiek nadał, natomiast przyroda ma w naszym odczuciu wartość własną, jeżeli afirmujemy życie jako to, co najcenniejsze".

(T. Gołaszewski: Piękno natury w świecie dziecięcym.)
Beata Bednarek

Literatura:
1. E.J. Frątczakowie: "Kacik przyrody w wychowaniu przedszkolnym".
2. T. Gołaszewski: "Piękno natury w świecie dziecięcym".
3. S. Szuman: "Psychologia wychowawcza wieku dziecięcego".
4. H. Windera: "O zbliżenie dziecka do natury".
 

Opracowanie:

Wyświetleń: 4238


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.