Katalog

Mariola Michalska
Pedagogika, Artykuły

Szkoła jako środowisko wychowawcze

- n +

Szkoła jako środowisko wychowawcze

"Doskonałość osiąga się nie wtedy, gdy nie można już
nic dodać, ale wtedy, kiedy nie można już nic ująć"


Szkoła to miejsce, które u większości z nas kojarzy się ze spokojnymi latami dzieciństwa. To miejsce, w którym spędzamy znaczną część swojego życia. Szkoła to przyszłość, to droga do odnalezienia własnego "ja" oraz sensu życia. Miejsce, które pozwala na samorealizację, rozwój młodego człowieka. Szkoła wychowuje, uczy oraz pomaga w odnalezieniu swojego miejsca w życiu.

Sam wyraz "szkoła" pochodzi z języka greckiego, oznaczał on najpierw "wywczas", bądź wypoczynek po pracy. W starożytności było to więc przeciwieństwo ówczesnej pracy, a stanowić miało "wartościową, szlachetną, ludzką stronę życia tych, którzy mogli sobie pozwolić na oderwanie się od uciążliwych obowiązków, aby spełnić czas przyjemnie, na zaspakajanie całej osobowości" [1]. Doskonalenie siebie, swojej osobowości, poznawanie świata, wychowanie to cele współczesnych szkół. Szkoła to instytucja powołana głównie do udostępniania nowym pokoleniom wiedzy i umiejętności, przygotowuje do przyszłego życia. Pozwala na rozwój osobowości indywidualnej, na rozwój myśli i kształtuje charakter. Podczas obecności w szkole, dzieci są pod opieką tej instytucji, która ma obowiązek zastąpić rodziców, zadbać o jej bezpieczeństwo, dobre samopoczucie. Szkoła często staje się "drugim domem", w którym każdy ma określone prawa i obowiązki do realizowania, pozwala patrzeć na trudne sprawy z innej perspektywy, pozwala rozwiązać problemy oraz często wprowadzać w dorosłe życie.

Szkoła żyje życiem swoich uczniów. Wartość wychowawcza instytucjonalnego charakteru szkoły wymaga od dziecka dość znacznego stopnia adaptacji do nowych warunków życia, pracy, tj. nauki, która przed nim staje, dlatego aby było łatwiej poczuć przynależność do tego otocznia winno się szkołę polubić i starać się urzeczywistniać swoją przyszłość.

Nadchodzi taki moment, gdy szkoła musi przyjąć ważne pedagogiczne zadania, które w większości dotychczas spełniała tylko rodzina, to życie zmusza szkołę do realizowania tych decyzji: "Samo życie angażuję szkołę do coraz szerszej działalności wychowawczej i opiekuńczej, często warunkującej też realizację zadań dydaktycznych" [2]. Chodzi tu o coś więcej niż tylko o szkolne kształcenie poprzez nauczanie i rozwiązywanie problemów ale także dla coraz większej liczby dzieci szkoła jest jedynym miejscem, gdzie przebywając przez cały tydzień - musi być ona dla nich miejscem życia, gdzie zbierają ważne społeczne doświadczenia, których nie można przecież już gdzie indziej zbierać. Bardzo ważnym zadaniem, które wykonuje szkoła w zakresie opieki wychowawczej jest troska o zapewnienie każdemu uczniowi jego indywidualnego rozwoju. W procesie wychowania bierze udział konkretne dziecko, często ukształtowane przez dziedzictwo kulturowe, doświadczenia, wpływy rodzinne i ekonomiczne, należy więc traktować go w sposób zróżnicowany i pomagać w indywidualnym rozwoju. To szkoła wychowawcza pomaga w odnalezieniu własnej drogi życia, kształtuje system własnej wartości. Ma to wpływ na jakość życia i zaspokojenia największej potrzeby - tj. potrzeby sensu życia.

Szkoła ma na celu poznanie, jakie potrzeby dziecka nie są zaspokajane w jego rodzinnym środowisku i jakie formy opieki są potrzebne. Ważnym terenem rozwijania zainteresowań i potrzeby młodzieży szkolnej jest praca pozalekcyjna i pozaszkolna. Wypróbowanymi formami tej pracy są koła zainteresowań naukowych, technicznych, artystycznych, krajoznawczych i sportowych, na które muszą znaleźć w szkole odpowiednie środki. Cenne jest także rozwijanie samodzielności uczniów poprzez prace organizacyjne, np. w działalności samorządu szkolnego, koła zainteresowań. Te formy samodzielności stwarzają szansę rozwoju indywidualności uczniów i ich osobistych zdolności i zamiłowań.

Podsumowując czym jest właściwe środowisko wychowawcze szkoły, można stwierdzić, że jednostka przyswaja sobie trwałe elementy wiedzy działania, sposoby myślenia, odczuwania. Tworzy sobie mniej lub więcej trwałe wyobrażenie o świecie, ludziach i wartościach. Mamy do czynienia wówczas z procesem socjalizacji lub wychowania i te składniki środowiska, które te procesy wywołują, tworzą środowisko wychowawcze tej jednostki. Praca wychowawcza polega właśnie na dostosowaniu się języka, zachowań i oczekiwań dziecka oraz ucznia się sztuki obserwacji. Te zadania są realizowane w szkole.

To szkoła określa system wartości, kształt współczesnego świata. Jest ona środowiskiem wychowawczym nie tylko dla dziecka, ale również dla rodziców, opiekunów i wychowawców. Jedną z podstawowych funkcji szkoły jest wychowywanie uczniów przez pracę i przygotowanie zawodowe do życia.


Przypisy:
1. Red. Wojciech Pomykało, Encyklopedia Pedagogiczna, Fundacja Innowacyjna, Warszawa 1993r., s. 780
2. T.J. Wiloch, Szkoła wychowująca, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981r., s. 7

 

Opracowanie: Mariola Michalska, nauczyciel Zespołu Szkół Społecznych STO w Pułtusku

Wyświetleń: 15355


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.