Katalog

Małgorzata Stokłosa
Wychowanie fizyczne, Referaty

Metody aktywizujące stosowane w nauczaniu

- n +

Metody aktywizujące stosowane w nauczaniu

Z definicji metody nauczania według Cz. Kupisiewicza wynika, że jest to "celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych."

Metody nauczania mają swoją długą historię i dzisiejsze ich rozumienie daleko odbiega od tego, jak je pojmowano nawet przed kilkunastu laty. Najstarszą historycznie grupę stanowią metody słowne, w których dominującym sposobem nauczania jest przekazywanie przez nauczyciela gotowych wiadomości za pomocą słowa mówionego, pisanego, a w późniejszym okresie i drukowanego oraz przyswajanie ich przez uczniów. Metody oparte na słowie miały postać wykładu lub tak zwanej metody katechetycznej, polegającej na stosowaniu przez nauczyciela pytań i dawaniu przez uczniów gotowej odpowiedzi. Przetrwały one do XX wieku i dziś są jeszcze stosowane, chociaż już nie stanowią wyłączności.

W XIX wieku został wysunięty nowy sposób nauczania, opracowany przez klasyków dydaktyki i wprowadzony do praktyki przez szkołę Pestalozziego. Polega on na czerpaniu wiadomości nie ze słów, nie z książek, lecz -jak wyraził się Komeński- "z nieba, ziemi, dębów, buków", tj. przez poznanie samych rzeczy (a nie wyłącznie cudzych spostrzeżeń i świadectw o rzeczach). Metody te nazywane oglądowymi polegały na tym, iż nauczyciel gromadził odpowiedni materiał empiryczny, zaciekawiał nim uczniów, zorganizował obserwację oraz podsumowanie i utrwalenie jej wyników. Zadaniem uczniów było zdobycie na podstawie obserwacji określonych wiadomości i dopiero ich zapamiętanie.

Pod koniec XIX wieku, głównie w działalności i pracach J.Deweya, pojawił się nowy sposób nauczania, polegający na odpowiednim organizowaniu działalności praktycznej uczniów, mającej na celu zdobycie wiedzy. Na miejsce słowa lub oglądu wkroczyła praktyka. Ta metoda nauczania zakłada istnienie odrębnego systemu czynności nauczyciela i uczniów: rola nauczyciela polega na planowaniu działalności praktycznej ucznia i kierowaniu nią. Rola zaś ucznia - na realizowaniu określonych zadań praktycznych, których celem jest zdobycie wiedzy o świecie oraz umiejętności praktycznych.

Intencją reformy systemu edukacji jest położenie większego nacisku na procesy wiążące się ze zdobywaniem wiedzy, na rozwój umiejętności i kształtowania postaw, niż posiadania przez ucznia obszernej wiedzy encyklopedycznej i jej pamięciowe odtwarzanie. Szkoła ma rozwijać i ukierunkowywać ciekawość poznawczą, wyposażyć ucznia w narzędzia umożliwiające aktywność badawczą i ekspresję. Stosowanie metod aktywizujących w procesie edukacyjnym umożliwia uczniom nabywanie kompetencji przewidzianych projektem podstaw programowych, oraz pełne urzeczywistnienie możliwości ucznia. Pomaga uczniowi zrozumieć siebie i świat, określić swoje dążenia i drogę doprowadzającą do realizacji celów. Uczeń jest aktywny, gdy robi to co robi naprawdę, gdy jego wysiłek jest zauważony i doceniony, a także gdy jest szanowany przez ważne dla niego osoby.

Poniżej przedstawiam krótką charakterystykę wybranych metod aktywizujących, wyzwalających w uczniach wielkie zaangażowanie, pozwalające wszechstronnie rozwijać ich sprawność umysłową.

BURZA MÓZGÓW

Metoda polegająca na zapisie pomysłów podawanych przez uczniów na zadany problem postawiony przez nauczyciela. Służy do manifestacji zainteresowań lub stylu działania - pozwala rozpoznać własny potencjał twórczy ucznia.

DEBATA ZA I PRZECIW

Polega na analizie problemu i podejmowaniu decyzji. Zadaniem uczniów jest przytoczenie takich argumentów, które mogłyby przekonać ich przeciwników. Prezentują własne poglądy, uwzględniając poglądy innych, podejmują indywidualne decyzje zgodne z ich odczuciami.

DRAMA

Przyswajanie treści kształcenia poprzez przeżycie, doświadczenie i zabawę. Jest to więc i metoda nauczania, i wychowania, Podczas dramy uczniowie tworzą fikcję. Stosujemy ją do analizy konkretnego wydarzenia. Metodą tą kształcimy umiejętności poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania się do publicznych wystąpień, efektywnego współdziałania w zespole, twórczego rozwiązywania problemów. W czasie dramy można stosować różne środki i techniki np.: rozmowa, wywiad, rola, improwizacja, pantomima, rzeźba. Nie ma tu scenariusza i prób, gra odbywa się raz, a działanie jest spontaniczne.

DRZEWKO DECYZYJNE

Metoda, która polega na graficznym zapisie procesu podejmowania decyzji. Stosując tę metodę: znajduje się różne rozwiązania danego problemu, zauważa się różne związki między rozwiązaniami, dostrzega się skutki przyjętego rozwiązania.

DYSKUSJA

Jest to zorganizowana wymiana poglądów między nauczycielem a uczniami na temat określonego problemu. Służy opanowaniu materiału nauczania, uczy prezentacji własnego punktu widzenia, twórczego rozwiązywania problemów, podejmowania indywidualnych decyzji, przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów.

METODA BIOGRAFICZNA

Metoda ta polega na wykorzystaniu biografii postaci np. historycznej. Biografia pełni rolę opisu sytuacyjnego, natomiast wnioski wykorzystuje się w rozwiązywaniu fikcyjnych problemów. Metodę tę wykorzystuje się w celu opanowania określonego materiału nauczania. Istotne są jej aspekty wychowawcze, analizowana jest bowiem postać będąca wzorem osobowym.

METODA SYMULACJI

To inscenizacja wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości, mogą się dziać w teraźniejszości, mogą mieć miejsce w przyszłości. Uczniowie uczestniczą w symulowanym wydarzeniu, ale odgrywają role autentycznych postaci. Punktem wyjścia jest ustalenie celów gry, które mają opanować uczniowie. Metodą tą kształcimy umiejętności poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania się do publicznych wystąpień, efektywnego współdziałania w zespole, twórczego rozwiązywania problemów, rozwijania sprawności umysłowych i odnoszenia zdobytej wiedzy do praktyki.

AKWARIUM

Metoda demonstracji kilku uczniów w ćwiczeniu (takim jak dyskusja, odgrywanie ról); przed innymi "obserwatorami". Służy do kontroli sytuacji gdy, niektórym uczestnikom brak wiary we własne możliwości lub prowadzącego ogranicza czas.

USZEREGOWANIE KART

Określenie priorytetów w zakresie różnych zagadnień, przygotowanych uprzednio i zapisanych na kartach. Służy do rozwijania umiejętności segregowania informacji i osiągania konsensusu w zakresie podanych zagadnień.

KULA ŚNIEGOWA

Zapis własnych przemyśleń każdego uczestnika na zadany temat
i wypracowanie stanowiska grupy. Służy wyrabianiu umiejętności argumentacji w dyskusji.

"357"

Przekazywanie kart do uzupełnienia poszczególnym grupom. Utrwala wiadomości i wyrabia dociekliwość ucznia w procesie poznawczym. Numer umowny oznacza ilość grup, ilość uczestników w grupie i ilość pytań.

MAPA POJĘCIOWA

Polega na opracowaniu problemu za pomocą plakatów, rysunków, symboli. Pozwala na stworzenie struktury wiedzy, ukazania związków i zależności między różnymi kategoriami zjawisk i pojęć.
 

Opracowanie: Małgorzata Stokłosa

Wyświetleń: 8855


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.