Katalog

Maria Lasek, Małgorzata Tarnawska
Uroczystości, Scenariusze

Święto Zmarłych

- n +

Święto Zmarłych

Wiersz "Pod jesiennym niebem" .
1.Przywykliśmy do tego, że pamięć zmarłych czcimy jesienią. Jest to dla nas święto pełne zadumy i refleksji. Od początku czasów, przez wszystkie dni historii pochylamy głowy przed tajemnicą śmierci, nie rozumiemy jej, nie chcemy przyjąć, boimy się.
Kult zmarłych traktowany jest w naszym kręgu kulturowym z dużą powagą.

2.Wiersz J. Lechonia "Pycha" .
"Pod kołdrą się gwiaździstą
do snu dzień ułożył,
Patrzę w ogród przez okno;
w ogrodzie jest ciemno.
I myślę: jestem człowiek,
którego Bóg stworzył,
O każdej dnia godzinie
śmierć wisi nade mną..."

3.Jako chrześcijanie wierzymy, że nasze życie, to droga ku Światłości. My także zmartwychwstaniemy, gdy przyjdzie Chrystus w czas ostateczny, kiedy głos trąby anioła obudzi wszystkich co zasnęli:
...J będą oglądać
Jego oblicze...
J odtąd już nocy nie będzie.
A nie potrzeba im światła
lampy i światła słońca,
bo Pan Bóg będzie świecił
nad nimi i będą królować
na wieki wieków.

4.W dniu Wszystkich Świętych przychodzimy do naszych zmarłych odświętnie ubrani i z kwiatami - symbolem naszej ku nim miłości i zniczami - symbolem modlitwy, więc tym, czego najbardziej oczekują, i o co proszą. Są wśród nich nasi najbliżsi, rodzina, przyjaciele, znajomi...
Oni odeszli, ale trwają w naszej pamięci.

5.Wiersz K. Iłłakowiczówny.
"Umarli...Znajomi...Kochani..."
Idą ku mnie tylko kalinami
po cierniach, po sinych jagodach,
umarli, znajomi, kochani.
Idą ku mnie tylko po szelestach,
między wichry zadyszane wplątani:
"Tu, tu?...Ach, cóż za pogoda..."
Od szronów - brwi ich siwe,
młode rzęsy dziwnie ociężały...
I głaszczę ich, choć wiem, że - nieżywi...
znajomi...ci, których kochałam...

6.Wiersz "Babci mojej"

7.Kult zmarłych znajduje swe poczesne miejsce także w literaturze. Poeta - Jan Kochanowski stworzył arcydzieło liryki żałobnej - cykl 19 trenów - pieśni opiewających cnoty i zasługi zmarłych.
Utwory te poświęcił pamięci swej ukochanej córki Urszulki.

8.Tren VII

9.Wszystkich Świętych, Dzień Zaduszny - dziś zajmują ważne miejsce w kalendarzu świąt chrześcijańskich, jednak mają one rodowód pogański. Świętem chrześcijańskim stały się pod koniec X wieku.
Do XX wieku przetrwało niewiele zwyczajów wywodzących się ze świata pogańskiego.
Jeden z nich - zwany "Dziadami" opisał w swym utworze Adam Mickiewicz.
Ludność wiejska obchodziła go dwa razy do roku, w Zaduszki i około Wielkanocy, na cmen-tarzu lub w chacie. Zaczynano świętowanie za dnia, a kończono około północy przy blasku świec i czerwonawej łunie lampek nagrobnych. Obrzęd składał się z zaklęć i wezwań duchów przodków, których częstowano jadłem i wspomagano modlitwą. Na cmentarzu przewodniczył tym czynnościom wędrowny żebrak, w domu zaś - gospodarz lub najstarszy mężczyzna.
Wieśniacy wierzyli, że w trakcie obrzędu posłuszni zaklęciom zmarli przodkowie zjawiają się i są obecni w uroczystości.

11.Fragment "Dziadów" .

12.Ważne było, by na obiad w wigilię Dnia Zadusznego ugotować pogańskie krupy ze szpyrką, kapustę z grzybami oraz bryję z suszonych śliwek i gruszek. Specjały później dzielono na porcje i jedną, tę najmniejszą pozostawiano zmarłym.
Kładziono ją na noc na parapecie lub stole, tuż obok zapalonej świecy czy lampy, by dusze w ciemnościach nie zbłądziły.

13.Wiersz Listopadowa zaduma.

Głęboka refleksja, nostalgia
Chwila zadumy i przygnębienia
Nad mogiłami szeptane modlitwy
Smutek, tęsknota, cierpienie
W uścisku splecionych korzeni
Powiewa chłód czarnej ziemi
W jej głębi spoczywa ktoś bliski
kochany, Jego życie zgasło,
tu jest pochowany
Ci co odeszli w żyjących
mają nadzieję
Że w ich pamięci będą trwali
Dla nich upłynął czas,
trwa przemijanie
Wieczny odpoczynek
racz im dać Panie.

14. Miejsce pochówku w ziemi nosi nazwę grobu. Ponieważ rozpowszechniony był zwyczaj wkładania tam rozmaitych przedmiotów użytkowych i ozdób, które miały służyć zmarłemu w życiu pozagrobowym, niektóre kultury archeologiczne otrzymały nazwy od szczególnie charakterystycznych form grobów. Dla terenów polskich najbardziej charakterystyczne są pochodzące z różnych okresów groby płaskie i ziemne lub kamienne groby kurhanowe. Groby, nim zapełniły cmentarze, sytuowano w jaskiniach, ogrodach, pod podłogą domów.

Z czasem stawały się pomnikami wystawionymi na czyjąś pamiątkę. Zaczęto wypisywać imię i nazwisko zmarłego, daty urodzin i zgonu, czasem epitafium. W kulturze chrześcijańskiej oznaczenie grobu stanowi krzyż. Krzyże stawiano najpierw na mogiłach zbiorowych. Z czasem stały się indywidualną oznaką statusu społecznego i materialnego. Dzisiaj często zostają wkomponowane w pomniki.

Oprócz grobów jednostkowych występują groby rodzinne i rodowe. Od dawna ludzie chcieli być grzebani w pobliżu miejsc, gdzie spoczywają ich przodkowie. Spowodowane to było wiarą, że oni wskażą zmarłemu właściwą drogę w życiu pozagrobowym.

Wojenko, wojenko, cóżeś ty za pani,
że za tobą idą, że za tobą idą
chłopcy malowani?
Chłopcy malowani, sami wybierani,
Wojenko, wojenko, cóżeś ty za pani?
Wojenko, wojenko, co za moc jest w tobie,
Kogo ty pokochasz, kogo ty pokochasz,
w zimnym leży grobie.

15.Nasz krajobraz ojczysty z dawien dawna znaczą liczne bezimienne mogiły i zbiorowe gro-by. Spoczywają w nich Ci, którzy "Po to zginęli, abyśmy my mogli żyć" .
Oddajmy w te dni cześć ich pamięci. To nasz obowiązek wobec ojczyzny, bo jak mówi poeta

Ojczyzna to kraj dzieciństwa
miejsce urodzenia
to jest ta mała najbliższa
ojczyzna
miasto miasteczko wieś
ulica dom podwórko
pierwsza miłość
las na horyzoncie
groby.

16.Jest ciemno, wiatr porywa ostatnie liście, na grobach palą się kolorowe lampki - żyjące ognie umarłych.
Oni odeszli, ale trwają w naszej pamięci, przeszli tylko granicę największej z boskich tajem-nic. Każdy z nich przeszedł ją inaczej.
Wspomnij, Panie, o tych, których zabrałeś nagle i niespodzianie, o tych, którzy długo musieli czekać na przyjście do Ciebie, o tych, co umierali z przerażeniem i o tych, co idąc do Ciebie głosili Twoją chwałę.

Wieczny odpoczynek racz im dać Panie...(3x).
 

Opracowanie: Maria Lasek
Małgorzata Tarnawska

Wyświetleń: 6574


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.