Katalog

Iwona Miłoszewska
Wychowanie fizyczne, Artykuły

Czym jest fitness?

- n +

Czym jest fitness?

Fitness stał się wyrazem nowej formy aktywności fizycznej i nowej filozofii życiowej. Zaczęło się upowszechniać pojęcie "fit" - czyli bycie sprawnym i zdrowym. Nowoczesny fitness jest coraz bardziej wszechstronny i dostępny dla każdego, niezależnie od wieku i sprawności. We wszystkich programach fitness istnieje koncepcja holistycznego, czyli całościowego podejścia do człowieka, pozwalająca na jak największe zaangażowanie się w formy aktywności fizycznej i wykorzystanie ich w stopniu odpowiednim do możliwości.

Fitness
- rozumiany jako styl życia - to nie tylko dbałość o sprawność ciała, ale także troska o wszystkie aspekty naszego życia: sposób zachowania, nawyki żywieniowe, aktywność w życiu codziennym, unikanie używek, odpowiednie proporcje pomiędzy pracą i wypoczynkiem, odporność na sytuacje stresowe, regularność codziennych zajęć i cała gama pochodnych zachowań wpływających na poziom zadowolenia z życia

Angielskie "fit" oznacza być w formie, a dokładniej być w szczytowej formie poprzez odpowiedni trening. Do poziomu fit należy dochodzić poprzez różnorodne formy aktywności fizycznej, której cele uzależnione są od: płci, wieku, zainteresowań, potrzeb i poziomu sprawności fizycznej. Pojęcie fitness nie ma jednoznacznego odnośnika; fitness to raczej sposób życia i bycia w formie. Różnorodność rozumienia pojęcia fitness wynika z różnorodności czynników wzajemnie na siebie działających w układzie: człowiek - ruch - środowisko.

Ruch fitness został zapoczątkowany w Stanach na początku lat osiemdziesiątych, skąd rozprzestrzeniał się na kolejne kraje. Zaczęło upowszechniać się pojęcie "fit", czyli bycie dobrym i sprawnym. W Polsce z fitnessem tak naprawdę mamy do czynienia dopiero od początku lat dziewięćdziesiątych.

Na międzynarodowej konferencji w Birmingham (Wielka Brytania) w 1996 roku podjęto próbę zdefiniowania słowa "fitness" właśnie jako pojęcia ogólnego, utożsamianego z ideologią, a nie z faktem "bycia sprawnym". Można przyjąć następującą definicję[1].

FITNESS to dynamiczny stan /system/ poszukiwań dobrego samopoczucia z punktu widzenia psychologicznego i socjologicznego, w połączeniu z dążeniem do osiągnięcia maksymalnej /dla jednostki/ sprawności fizycznej - poprzez różnorodne formy ruchowe dostosowane do możliwości, gustu, oczekiwań tej jednostki, która tym samym bierze odpowiedzialność za funkcjonalne doskonalenie własnego organizmu.

Korzyści wynikające z uprawiania form fitness uszeregowano według następujących czynników: [2]

- Kompensacyjne
- Kondycyjne
- Kształtujące
- Estetyczne
- Zapobiegawcze
- Neutralizujące
- Zaspakajające
- Integrujące
- zabawowe

Krótka historia fitnessu


Pojęcie "fitness" pojawiło się dużo później niż "aerobik" i nie jest to pojęcie tożsame. Początków aerobiku możemy szukać już w latach sześćdziesiątych.

Związane są z nazwiskiem amerykańskiego lekarza, trenera wojskowych jednostek specjalnych - dr Kene-tha Coopera. Opracował on i rozwinął podstawy treningu wytrzymałościowego, mając na uwadze trzy cele:

- wypracowanie kondycji fizycznej jednostki, by mogła przeciwstawić się niekorzystnym efektom siedzącego trybu życia charakterystycznego dla człowieka XX wieku,
- zwrócenie uwagi społeczeństwa na konieczność wzmacniania układu krążenia i układu oddechowego,
- udowodnienie, że trening polegający na wzmacnianiu mięśni jest niewystarczający z punktu widzenia ogólnie pojętej sprawności fizycznej, do której dążyć powinien współczesny człowiek.

W 1968 roku dr Cooper wydał książkę pt. "Aerobic", która porwała Amerykanów. W ślad za nią powstały dwie następne: "New Aerobic" i "Aerobic for Women".

Sukces tych pozycji był początkiem aerobikowego boomu w Stanach Zjednoczonych. Teoria i zasady treningu dr Coopera zyskały zainteresowane wielu sławnych osób jak np. Jane Fonda - rozwijając i popularyzując (przy aktywnym zaangażowaniu mediów) tę metodę, po dodaniu muzyki i oprawy estetycznej (np. znane na całym świecie getry i opaski na głowę), ustanowiły podstawy aerobiku dla mas. Sukces przerósł oczekiwania.

Cała Ameryka była pod wrażeniem i ćwiczyła na olbrzymich salach i przed ekranami telewizorów.

Do Europy aerobik trafił na początku lat osiemdziesiątych i przez kilka lat rozwijał się. Potem nastąpił okres stagnacji w związku z osłabieniem popularności tego ruchu na świecie. Wynikła ona z utraty wiary w sam system, który okazał się niedopracowany, źle stosowany, a przez to kontuzjogenny.

Aerobik - mocno krytykowany - uratowała Amerykanka, była tancerka baletowa i właścicielka jednego z pierwszych centrów fitness w USA - Karen Vioght. Opierając się na rezultatach najnowszych badań naukowych przeprowadzonych przez uniwersytety w Los Angeles i San Diego, wprowadziła choreografię, zmniejszając w ten sposób skutecznie obciążenie stawów i sprowadzając na instruktora obowiązek uczenia i zajmowania się podopiecznym. Stało się to na początku lat osiemdziesiątych i wtedy także pojawiło się słowo FITNESS, jako zalążek masowego zjawiska, o którym można mówić dzisiaj[3].

Formy zajęć fitness

Dzisiejszy fitness oferuje mnóstwo rozmaitych zajęć z przyborem i bez, choreograficznych i tych nastawionych na wzmocnienie mięśni.
Oto przykładowy podział ruchu fitness[4], zestawienie uzupełnione o najczęściej pojawiające się formy ćwiczeń do roku 2002 i uszeregowane alfabetycznie.

Tabela nr 1: Podział ruchu fitness
 
Ogólnorozwojowy Z przyborami
lub przyrządami
Taneczny
ABT
Body Sculp
Body Work
Boxerfit
BBS
Easy Funk
Fat Burning
Kids
Pilates
Power Sculp
Rucken
Senioren
Streching
Total Body
Walk
Tai- chi
Yoga-robik
Aqua Aerobik
Bodybuilding
Box
Circuit training
Fit Ball
Magic Bar
Pump
Slide
Spinning
Step
Step Funk
Step Pump
TBC
Thera -Band
Afrobics
Brasilian
Funky
Hi/lo
Hip-hop
Hip-hop Funk
Hi Impact
Latino
Low-dance
Low-Impact

Poniżej zostały opisane te formy zajęć, które cieszą się największą popularnością.
Opis innych form fitness jest dostępny w monografiach, artykułach prasowych, materiałach internetowych[5].

Najbardziej popularne formy fitness

LOW-IMPACT AEROBIC:
na zajęciach osiąga się wspaniałą dynamikę ruchu dzięki odpowiedniej muzyce i entuzjazmowi instruktora. Ćwiczenia są proste i w większości przypadków nie wywołują uczucia onieśmielenia u ćwiczących. Sekret tkwi w umiejętności dostosowania wysiłku do własnych możliwości. Ustalono tzw. pozycję bazową ciała: kolana
i ramiona lekko zgięte - zapobiega to nadmiernemu obciążeniu stawów - miednica lekko wysunięta w przód, mięśnie pośladków i brzucha lekko napięte. Konstrukcja seansu nie ma nic wspólnego z lekcją tańca - większość wykonywanych kroków ma podłoże gimnastyczne.

Hi Lo impact:
kombinacja kroków aerobiku ujęta w logiczny układ ćwiczeń
o dużej intensywności, może przekraczać chwilami próg 85% częstotliwości skurczów, przeplatana podskokami, wymagająca koordynacji i kondycji, muzyka 150-160 bpm.
Grupa docelowa - wzmacnianie układu sercowo - naczyniowego, poprawa koordynacji[6].

STEP
: Jest to platforma, którą podnosimy lub obniżamy za pomocą tzw. "pięter" (płyt podnoszących wysokość w zależności od stopnia wytreno-wania). Efekty uprawiania stepu to: utrata zbędnych kalorii, zdolność do efektywnego spalania tłuszczu, wzmocnienie garnituru mięśniowego, usprawnienie układu sercowo-naczyniowego. Step jest odmianą aerobiku uprawianą z taką samą popularnością przez kobiety i mężczyzn[7].

ABT:
klasyczna rozgrzewka, po której następuje seria gimnastycznych ruchów i pozycji szczególnie nastawionych na mięśnie brzucha, pośladków i ud. ABT wspaniale rzeźbi ciało. Gimnastyka nie jest ciężka, ale regularnie powtarzana pozwala osiągnąć wynik w postaci silniejszej i bardziej kształtnej sylwetki.

Boxaerobik
: ćwiczenia typu aerobowego uzupełnione elementami boksu. Ćwiczenia wyrabiające przede wszystkim kondycję. Proste, silne i atletyczne ruchy. Grupa docelowa - podniesienie kondycji organizmu.

Stretching
: stopniowe i kontrolowane rozciąganie mięśni. Składają się na ten termin 4 pojęcia [8]:
Rozciąganie - bierne rozciąganie rozluźnionego mięśnia powyżej jego normalnej długości,
Stretching - utrzymanie mięśni w pozycji rozciągniętej,
Ruchomość - możliwości ruchowe stawów między najdalej wysuniętym punktem osiągniętym podczas rozciągania,
Elastyczność - współpraca nerwów i mięśni mająca wpływ na ruchomość, siłę
Elastyczność - współpraca nerwów i mięśni mająca wpływ na ruchomość, siłę mięśni i koordynację ruchów.
Fat burning (z ang. spalanie tłuszczu): osoby wykonują w takt niezbyt szybkiej muzyki bardzo proste, niezbyt męczące ćwiczenia, tworzące nieskomplikowany układ choreograficzny. Nie ma mowy o skokach, wymachach czy energicznych ruchach. Tajemnicą sukcesu jest bowiem taki trening, który pozwala utrzymać stałe tętno 120-130 uderzeń na minutę, bo wtedy najłatwiej pozbyć się zbędnej tkanki tłuszczowej.

Aqua Aerobik
: Środowisko wodne umożliwia wykonywanie ćwiczeń, które dla niektórych osób bywają niemożliwe do wykonania na lądzie, gdyż są bolesne lub zbyt trudne. Aqua aerobik jest polecany jako forma usprawniania, dostępna dla wszystkich: dla osób po operacjach, otyłych, starszych, cierpiących na artretyzm, osteoporozę, mających problemy z układem kostno-stawowym. Kto raz spróbował aqua aerobiku, będzie do niego wracał [9].

Pilates: Metoda Pilates jest unikalnym systemem ćwiczeń, który podnosi świadomość prawidłowej postawy i czucia w przestrzeni. Zapewnia idealnie zbalansowane, sprawne i silne ciało. Jest adresowane do wszystkich, niezależnie od wieku i kondycji fizycznej. Ćwiczenia pilatesa to łagodny i delikatny sposób kształtowania ciała, jednocześnie jednak trudny i dlatego naprawdę skuteczny. Sekretem giętkiego, "pilatesowego" wyglądu jest silny rozwój centrum naszego ciała - mięśni brzucha, pleców i miednicy. Trening ten poprawia też równowagę, stabilność ciała i koordynację[10].

Yoga:
Jest to alternatywa forma ćwiczeń dla osób poszukujących w klubach form ruchu, które przez "usprawnianie ciała" jednocześnie pozwolą się odstresować, wyciszyć, oczyścić, dając jednak ciału możliwość wzmocnienia mięśni, lepszego rozciągnięcia,
poprawienia ruchomości w stawach itp. Joga obejmuje ukierunkowany zestaw ćwiczeń (pozycji), którym towarzyszy świadome kierowanie energii życiowej do poszczególnych układów ciała [11].

Spinning
: to forma ćwiczeń aerobowych wykonywanych na rowerze stacjonarnym. Spinning to dużo więcej niż trening wytrzymałościowo - siłowy, to praca nad samym sobą, tworzenie silnego umysłu, pomagającego zwalczać problemy, panować nad stresem, to przede wszystkim praca nad własnym ciałem w sposób przyjemny i bezpieczny. Spinning poszerza wyobraźnię. [12]

FIT BALL:
to zajęcia prowadzone z wykorzystaniem piłki. Celem treningu
z piłką jest wzmocnienie mięśni, zwiększenie stabilizacji ciała, doskonalenie równowagi, poprawa wytrzymałości organizmu, pobudzenie proprioreceptorów (propriocepcja - czucie głębokie), relaksacja i odprężenie[13].

Bibliografia
Biernat A., Body Mind Joga, "Body Life" 2002 nr 2.
Brańska Ż. Aerobic, TKKF W-wa 1983.
Dąbrowska M., Trening rowerowy, "Body Life" 2002, nr 4.
Dyraga B., Czym jest fitness dla wellnessu?, "Body Life" 2003 nr.
Grodzka-Kubiak E., Aerobik czy Fitness, Poznań 2002.
Ignaszewska- Kuhbauch J., Piłki Fitball, "Body Life" 2001, nr 4.
Ignaszewska-Kuhbauch J., Fitness w szkole, "Body Life" 2002, nr 5.
Janik B., Pilates, "Body Life" 2002, nr 4.
Listkowscy M., Streching, "Body Life" 2002, nr 4.
Mickiewicz A., Jaki Fitness, "Body Life" 2000, nr 1.
Radomski M., WELLNESS- jak osiagnać ten stan?, "Body Life" 2002, nr 4.
Stasikowa I., Aqua aerobik, "Body Life" 2001 nr 1.
Szot Z., Aerobik, Gdańsk 2002.
Szymański I., Fitness-Aerobik, "Body Life" 2000, nr 1.
Szymański I., Hi-Lo Combo, "Body Life" 2000, nr 1.

www.fit.pl,

Przypisy:
1. I. Szymański, Fitness-Aerobik, Body Life 2000 nr 1, s.22 i na podstawie konsultacji z dr Andrzejem Suchanowskim z AWF w Gdańsku.
2. E. Grodzka-Kubiak, Aerobik czy Fitness, Poznań 2002, s.142
3. I. Szymańki, Fitness-Aerobik, Body Life 2000 nr 1, s.22
4. E. Grodzka-Kubiak, Aerobik czy fitness, Poznań 2002, s.46
5. Szerzej patrz: E. Grodzka-Kubiak, Aerobik czy Fitness, Poznań 2002, Z. Szot, Aerobik, Gdańsk 2002, Body Life - roczniki 2000/2003; materiały internetowe: www.fit.pl
6. Szerzej patrz: I. Szymański, Hi-Lo Combo, Body Life 2000 nr 1, s.28
7. Patrz więcej: E. Grodzka-Kubik, Aerobik czy Fitness, Poznań 2002, s.64
8. Patrz więcej: A. M. Listkowscy, Streching, Body Life 2002 nr 4, s.44
9. Patrz więcej: I. Stasikowa, Aqua aerobik, Body Life 2001 nr 1, s.34
10. Patrz więcej: B. Janik, Pilates, Body Life 2002 nr 4, s.24
11. Patrz więcej: A. Biernat, Body Mind Joga, Body Life 2002 nr 2, s.20
12. Patrz więcej: M. Dąbrowska, Trening rowerowy, Body Life 2002 nr 4, s.28
13. Patrz więcej: J. Ignaszewska-Kuhbauch, Piłki Fitball, Body Life 2001 nr 4, s.32  

Opracowanie: Iwona Miłoszewska

Wyświetleń: 18057


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.