Katalog

Anna Pluta
Zajęcia zintegrowane, Artykuły

Co robić, aby dziecko chciało i lubiło się uczyć?

- n +

Co robić, aby dziecko chciało i lubiło się uczyć?

Przyswajanie wiedzy przez dziecko jest najłatwiejsze wówczas,gdy ono chce i lubi się uczyć. Złożony mechanizm pozytywnego ustosunkowania do nauki obejmuje specyficzne i niespecyficzne motywy uczenia się.

Specyficznym motywem uczenia się, naturalnie związanym z nauką szkolną Jest ciekawość. Rozpoznając naukę dziecko na ogół jest poznawczo nastawione wobec otoczenia i pragnie dowiedzieć się nowych rzeczy. Motyw ciekawości. Najbardziej sprzyjający uczeniu, dosyć szybko jednak przestaje pobudzać uczniów do podejmowania szkolnego wysiłku. Spadek znaczenia pozytywnych motywów uczenia się obserwuje się od trzeciej,a niekiedy już od drugiej klasy. Jest to zjawisko o powszechnym zasięgu. Mały udział zainteresowania nauką szkolną w procesie uczenia się stanowi poważny problem, gdyż nie ulega wątpliwości iż zainteresowanie treścią tego, co chcemy poznać, stanowi niemal gwarancję dobrego opanowania tych treści. Szkoła szuka sposobów zwiększenia zainteresowania dzieci nauką szkolną. Obecna reforma edukacji umożliwia nauczycielom rozbudzenie ciekawości poznawczej dzieci.

Poza ciekawością, motorem uczenia się mogą być inne, niespecyficzne motywy, np.: ambicjonalne, czy pragnienie zdobycia zawodu. W młodszym wieku szkolnym motywem towarzyszącym nauce jest pragnienie uzyskania aprobaty bliskiej dziecku osoby.: "Uczę się dlatego, że mama się ucieszy". "Uczę się, bo chcę, żeby pani mnie pochwaliła". Dobrymi wynikami dziecko pragnie dorosłym zrobić przyjemność, bo cieszy je ich zadowolenie. Jeżeli to naturalne dążenie spotyka się z obojętnością, znika ważny mechanizm pobudzający do uczenia się. Dzieje się to wówczas, gdy rodzice nie interesują się nauką dziecka i nie ma ono z kim przeżywać szkolnych sukcesów, a także oczywiście wtedy, kiedy rodzice w ogóle nie troszczą się o dziecko i nie okazują mu uczucia.

Ważnym motywem uczenia się jest poczucie odpowiedzialności: "Uczę się, bo to jest mój obowiązek". Jednak w młodszym wieku szkolnym taka postawa zaczyna dopiero się kształtować i tylko w niewielkim zakresie przejmuje funkcje regulacji uczenia się.

Brak zainteresowania treścią uczenia się i obronna postawa wobec nauki,brak innych motywów towarzyszących uczeniu, związanych z potrzebą aprobaty i poczuciem obowiązku, ograniczają niezbędną w uczeniu się aktywność umysłową. Działa tu zasada błędnego koła. Jeżeli ten ciąg nie zostanie przerwany, dochodzi do zakłócenia w nauce i w rozwoju psychicznym ucznia.

Na takie niebezpieczeństwo szczególnie narażone są dzieci, które mają powody, by źle się uczyć. Motywacja nauki łatwo obniża się u dzieci z zaburzeniami spostrzegania, mało zdolnych, a także dzieci nadpobudliwych, zahamowanych,z opóźnieniem rozwoju, ja. W stosunku do tych dzieci rodzice łatwiej niż w stosunku do innych popełniają błędy wychowawcze, okazując niezadowolenie z postępów dziecka w sposób godzący w jego poczucie wartości. Sądzą oni, że dziecko mające trudności w nauce powinno uczyć się podwójnie. Mówią więc np.: "On jest mało zdolny,a do tego jeszcze nie chce się uczyć. Gdyby tylko się postarał, na pewno miał by lepsze stopnie".

Logice rozumowania nic zarzucić nie można jednak zjawiska psychologiczne rządzą się innymi prawidłowościami. Rodzice zapominają, że w młodszym wieku szkolnym aktywność w pokonywaniu trudności jest jeszcze niewielka, gdyż, "ja" dziecka nie jest tak silne, by mogło konsekwentnie, pomimo przeszkód dążyć do celu. Im więcej trudności napotyka dziecko na drodze do osiągania szkolnych sukcesów, tym bardziej utrwala się postawa niechęci wobec nauki. Nadmiar przeszkód zachęca przecież również dorosłych.

Podsumowując rozważania o motywacji do nauki szkolnej podjęłam próbę odpowiedzi na pytanie: co robić, aby dziecko chciało i lubiło się uczyć?

I.Pobudzać ciekawość dziecka. Moc pobudzania ciekawości mają zadania przedstawione w formie pytań i zawierające różnego rodzaju sprzeczności i niejasności. Zamiast więc poprzestać na poleceniu: "zapamiętaj części rośliny", można zaproponować porównanie dwóch roślin. Pobudzanie ciekawości dziecka to zasadniczo zadanie szkoły, ale rodzice mogą, a nawet powinni wspomagać szkołę w tym zakresie.
2.Stosować nagrody emocjonalne, to znaczy cieszyć się razem z dzieckiem oraz okazywać zainteresowanie i zadowolenie z jego większych czy mniejszych sukcesów szkolnych.
3.Wyrabianie systematyczności w uczeniu się. Wprawdzie uczenie się powinno być przede wszystkim przyjemnością, ale nie zawsze może sprawiać jedynie satysfakcję i dla osiągania szkolnych sukcesów niezbędne jest wytworzenie poczucia obowiązku. Pobudzanie systematyczności dziecka często polega na stosowaniu nagród rzeczowych oraz kar i gróźb. W związku z tym warto wiedzieć że:
-skuteczność nagród materialnych jest ograniczona. Na ogół lepiej działają nagrody stosowane doraźnie, niż w odległym terminie, np.: obiecanie roweru na zakończenie roku szkolnego. Trzeba jednak silnie podkreślić, że dziecko ma uczyć się dla siebie, a nie dla nagrody.
-należy unikać kar i gróźb, a stosować zachętę. Na przykład zamiast powtarzać gniewem: "znowu się nie uczysz, nie pozwolę Ci obejrzeć filmu", lepiej powiedzieć spokojnie: "Wiesz, dzisiaj jest dobry film. Jeżeli odrobisz lekcje, będziesz go mógł obejrzeć".
4.Nie dopuszczać do tego, aby nauce towarzyszył lęk,
-konieczność zwrócenia się do nauczyciela, psychologa, gdy lęk przed szkołą jest już widoczny.
5.Stosować tak zwaną pedagogikę sukcesu. Polega ona na tym, aby stwarzać dziecku warunki do osiągania sukcesów, które można nazwać pozornymi jeżeli rozpatrywane (będą) byłyby na tle osiągnięć innych uczniów i wymagań szkolnych.

Literatura:
I. Roszkiewicz, Psychologia rozwojowa dla rodziców, Warszawa 1983.
J. Bruner, W poszukiwaniu teorii nauczania, Warszawa 1974.
K. Polakowski, B. Janiszewska, Psychologia wychowawcza, 1997, nr 3, "Test apercepcji szkolnej jako metoda badania reakcji dziecka na środowisko nauczania"

Opracowanie: Anna Pluta Szkoła Podstawowa w Zielenicach

Wyświetleń: 4516


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.