Katalog

Lucyna Karaś
Ogólne, Referaty

Rola oceny w procesie wychowawczym i dydaktycznym

- n +

Rola oceny w procesie wychowawczym i dydaktycznym

OCENIANIE - to zebranie informacji o efektach pracy ucznia, o stopniu opanowania przez niego wiedzy i umiejętności. To również proces zbierania informacji, formułowania sądów o informacjach, podejmowania decyzji.

OCENA powinna być obiektywna, zawsze trafna, rzetelna, sprawiedliwa. Ocena powinna być odzwierciedleniem rzeczywistej pracy ucznia, a więc nie tylko stopnia opanowania przez niego wiedzy, ale również informacją o postępach w nauce, zdobytych umiejętnościach, stopniu zaangażowania ucznia w pracę na lekcji i w domu, o jego samodzielnym myśleniu i umiejętnościach poszukiwania wiedzy w różnych źródłach informacji, o postępach jego krytycznego myślenia i umiejętności weryfikacji faktów.

OCENA powinna motywować ucznia, a nie zniechęcać go do dalszej pracy.
CO JEST WAŻNE W MOTYWOWANIU?
- nagradzanie ucznia za osiągnięcia i zachęcanie go do nagradzania siebie i odczuwania dumy z tego, co dokonał,
- tworzenie atmosfery, w której dominuje troska i zainteresowanie każdym uczniem,
- zwracanie uwagi na osiągnięcia poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem ich wyjątkowych umiejętności i zdolności,
- zauważanie postępów słabszego ucznia, nagradzanie go za jego efektywną pracę,
- znajomość każdego ucznia w klasie, jego potrzeb i zainteresowań, bez tej wiedzy nie pokażemy uczniom, jak ich cele mieszczą się w obrębie celów nauczania dla danej klasy, nie zapewnimy poczucia sukcesu.

ZAWSZE SPRAWDZAJ TO, CZEGO NAUCZYŁEŚ - NIGDY NIE SPRAWDZAJ TEGO, CZEGO NIE NAUCZYŁEŚ!

Należy zwrócić uwagę na to, aby ocenianie wspierało rozwój ucznia, by oceniało się w szkole to, co uczeń umie, a nie to, czego jeszcze nie opanował. Ważne jest, aby stwarzać sytuacje dydaktyczne, w których uczeń będzie miał okazję do zaprezentowania umiejętności łączenia wiedzy z różnych działów danego przedmiotu lub wręcz różnych przedmiotów. Ponadto pamiętajmy, że na skuteczność oceniania ma wpływ spełnienie następujących warunków:
- uczeń zna procedury oceniania, rozumie system oceniania, jasne są dla niego wymagania na poszczególne stopnie szkolne (cząstkowe, okresowe, roczne),
- system oceniania jest spójny z celami i zadaniami szkoły, tymi pochodzącymi z zewnątrz (ustawa o systemie oświaty, podstawy programowe, standardy edukacyjne...) i wypracowanymi przez szkołę,
- informacje na temat osiągnięć ucznia, jego postępów, włożonej pracy, aktywności, możliwości, opanowanych nowych wiadomości są wystarczające do zbudowania wszechstronnej, pełnej oceny szkolnej ucznia,
- nauczyciel używa różnorodnych technik sprawdzania osiągnięć ucznia,
- ustalone i określone są czynności, jakie uczeń ma opanować, aby osiągnąć założone cele nauczania.

Niestety, raczej koncentrujemy się na tym, co jest zrobione lub wykonane źle (niewłaściwie), aniżeli na tym, co jest zrobione dobrze. Uczniowie zazwyczaj boją się klasówek, boją się odpowiadać - ponieważ czują, że nauczyciel, jak perfekcyjny skaner zaraz odnajdzie ich "obszar niepewny" i usidli niską oceną. A nikt nie lubi dowiadywać się, że jest mierny. Ocenianie w takim wydaniu sprawia, że uczeń nie polubi szkoły.

Uczniowie przechodząc przez tradycyjny system oceniania, coraz dokładniej wiedzą, w czym są słabi, czego nie potrafią, czego się nigdy nie nauczą i do czego się nie nadają. Niektórzy - pamiętają to przez całe życie i nigdy nie napiszą listu (bo nie umiem dobrze pisać), nie pójdą na żaden kurs (bo przecież jestem mało inteligentny, jestem mierny).

A co by było gdybyśmy zmienili filozofię i język oceniania i zaczęli lansować pogląd, iż:
1. nauka jest procesem ciekawym, łatwym, a może być nawet zabawna;
2. ocenianie jest etapowym lub końcowym zestawieniem informacji na temat poziomu rozumienia, wykonania, uwzględniającym mocne strony pracy i obszary do korekty. A dopiero po tych uwagach i poczynionych przez ucznia korektach możemy ocenić pracę (zamiast uciekania się do dość ogólnych, a mało konstruktywnych uwag typu "popraw się, praca nie na temat, popraw styl, ucz się więcej";
3. ocena ma wspierać rozwój ucznia, a nie gasić i blokować jego motywacje, możliwości i potencjał! Toteż uczeń musi wiedzieć, kiedy i w jaki sposób będzie oceniany. Znając kryteria oceny będzie się uczył samodzielnie analizować swoje postępy i ponosić odpowiedzialność za efekty swojej pracy.

Postarajmy się, aby ocenianie nigdy nie było subiektywne, a ocena destruktywna.

Pamiętajmy, iż "Littera docet, littera nocet" (Słowo uczy, słowo niszczy). Biorąc pod uwagę kompetencje kluczowe - ocenianie stwarza doskonałą przestrzeń edukacyjną dla uczenia i autoewaluacji. Ale wtedy, kiedy system oceniania spełnia kilka podstawowych warunków:
- jest znany i zrozumiały dla ucznia,
- jest przewidywalny,
- jest jakościowy,
- jest odbierany jako uczciwy i sprawiedliwy.

Jeżeli tak nie jest - sytuacja oceniania przypomina sąd (ostateczny).

Na zakończenie - wszystkim obdarzonym poczuciem humoru, przypominam fraszkę S.J.Leca "Przeznaczenie":
"Szkoda obwieszczeń i okólników,
i kursów, i instruktorów.
I tak się jedni będą rodzić
na satyryków,
a drudzy na cenzorów."


Referat opracowany na podstawie:
a) Rozporządzenia MEN z dnia 31.03.2001r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy,
b) Wewnątrzszkolnego systemu oceniania,
c) Statutu Szkoły,
d) Programów nauczania poszczególnych przedmiotów,
e) B. Niemierko "Między oceną szkolną a dydaktyką" Warszawa 1997.

Opracowanie: Lucyna Karaś

Wyświetleń: 878


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.