Rodzaje wad postawy i ich korekcja

Prawidłowa postawa ciała to taka, która zapewnia optymalną stabilność, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego do jej utrzymania w pionie oraz stwarza warunki do optymalnego ułożenia narządów wewnętrznych.

Prawidłowa postawa charakteryzuje się:
- prostym ustawieniem głowy
- fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej i prostym kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej
- dobrze wysklepioną klatką piersiową
- dobrze podpartą miednicą na głowach kości udowej
- prostymi kończynami dolnymi
- prawidłowo wysklepioną stopą

Postawa nieprawidłowa, to wszelkie nieprawidłowości sposobu trzymania się w pozycji stojącej, a utrzymanie ciała w pionie wymaga wysiłku mięśni oraz zagraża przedwczesnemu zużyciu narządów ruchu..

Wady postawy mogą być różnego pochodzenia:
a) wrodzone - krótsza noga, zaburzenia kostnienia, zanik mięśni, dodatkowe żebra, rozszczepy kręgów.
b) nabyte
- wywołane przebytymi chorobami np. krzywice, porażenie mięśni
- nawykowe - na skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy.
- są też wady o nieznanej przyczynie, są to niektóre skoliozy.

Najczęstsze wady postawy to:
- wady kręgosłupa
- wady klatki piersiowej
- wady kończyn dolnych
- wady stóp

Wady klatki piersiowej to:
- Klatka tzw. szewska (lejkowata)- jest następstwem wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub też nieproporcjonalnego rozrostu chrząstek żebrowych. Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber.
- klatka tzw. kurza - cechuje ją zniekształceniem mostka, który tworzy silne uwypuklenia do przodu. Są to najczęściej wady rozwojowe powstałe na skutek przebytej krzywicy.

Do najczęściej występujących wad wśród dzieci i młodzieży należą wady kręgosłupa. Są to skrzywienia kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej czyli:
- kifoza piersiowa (plecy okrągłe)
- lordoza (plecy wklęsłe)
- plecy okrągło-wklęsłe
- plecy płaskie -czyli brak fizjologicznego wygięcia kręgosłupa

PLECY OKRĄGŁE (KIFOZA)

Wada występuje u ok.6% sześciolatków i około 10% dziesięciolatków. Charakteryzuje się ona zwiększonym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym. Dziecko takie ma głowę i barki wysunięte do przodu, łopatki odstające. Potocznie mówi się o takim dziecku, że się garbi. Wada ta może mieć charakter przejściowy, przyczynami najczęściej są zmęczenie dziecka, pozostającego w czasie dnia zbyt długo w pozycji siedzącej, zwłaszcza gdy kształt i wysokość stołu i krzesła czy ławki szkolnej są nieodpowiednie. Inne przyczyny to: osłabienie po chorobie, słaby wzrok, chęć ukrycia przez dziewczynki rozwijających się piersi, nadmierna w stosunku do rówieśników wysokość ciała, słaby garnitur mięśniowy- otyłość itp. W plecach okrągłych obserwuje się nadmiernie rozciągnięte mięśnie kręgosłupa i przykurczone mięśnie klatki piersiowej.

Przy plecach płaskich brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa. Poszczególne elementy kręgosłupa ulegają przeciążeniu i prowadzą do zmian zwyrodnieniowych. Pojemność i ruchomość klatki piersiowej jest upośledzona.

Skrzywienia w płaszczyźnie czołowej to skoliozy.

Takie zniekształcenie kręgosłupa może doprowadzić do zaburzeń w układzie krążenia, w układzie oddechowym i innych narządach. Boczne skrzywienia, kręgosłupa zdarzają się kilkakrotnie częściej u dziewcząt niż u chłopców. Mówiąc o przyczynach skoliozy należy wyodrębnić dwie zasadnicze grupy, czynnościową i strukturalną. Ta pierwsza posiada przyczyny w widocznych wadach np. nierówne kończyny dolne, ból powodujący odruchowe skrzywienie. Wady, które powstały z grupy czynnościowej można zupełnie usunąć likwidując przyczynę i wzmacniając mięśnie kształtujące postawę. Drugą grupę cechują zmiany, które utrwaliły się w budowie kręgosłupa i tułowia (krzywice klatki piersiowej, porażenia, niedowład mięśni). Przyczyny tego stanu mogą być wrodzone i trudne do całkowitego usunięcia.

Skolioza nie leczona powoduje wiele powikłań i następstw niekorzystnych w działaniu różnych narządów wewnętrznych np. uciska jedno płuco, wyłączając je z procesu oddychania. Taka sytuacja może doprowadzić do niewydolności oddechowej, do przerostu prawego przedsionka i prawej komory serca i zaburzeń układu krążenia. Mogą też wystąpić różne objawy ze strony układu nerwowego poprzez uciskanie kręgów na korzenie nerwowe powodując bóle korzeniowe i nerwów międzyżebrowych. Wszystkie skoliozy, muszą być leczone ponieważ mogą powodować wadliwe funkcjonowanie organizmu.

W leczeniu skolioz skuteczne jest usprawnienie układu mięśniowego poprzez usunięcie przykurczów, ograniczeń w ruchach stawów oraz wzmocnienia mięśni, a także zwiększenie wydolności układu oddechowego i krążenia. Systematyczne ćwiczenia oraz masaże mogą doprowadzić do zmniejszania skrzywień i zapobiec dalszemu pogłębianiu się zniekształcenia.

Wady kończyn dolnych i stóp.

Wady kończyn dolnych i stóp są niejednokrotnie przyczyną wielu wad postawy tułowia. Należy pamiętać, że nogi są podstawą całego ciała i utrzymują jego ciężar. Zatem należy dbać z wielką troską o prawidłową higienę w szczególności stóp (dobrze dobrane obuwie), a także o wypoczynek dla całych nóg.

Podstawowymi wadami kończyn dolnych są płaskostopie, kolana koślawe - popularne iksy i kolana szpotawe - nogi dżokeja. Należy pamiętać, że w pewnych okresach życia dziecka takie nieprawidłowości są typową prawidłowością rozwojową. Zdrowy noworodek ma kończyny szpotawe, zaś w drugim roku życia szpotawość zanika i stopniowo przechodzi w fizjologiczną kość charakterystyczną u dziecka do lat 8.

Zmiany rozwojowe dotyczą również stopy dziecka. Stopa małego dziecka ma obfitą podściółkę tłuszczową, mięśnie wysklepiające stopę są bardzo słabe. Trudno mówić o płaskostopiu u dziecka do 4-5 roku życia. W tym czasie należy zwrócić szczególną uwagę na kość pięty i jej ustawieniu w stosunku do całej nogi aby sprawdzić czy niema przypadku koślawości pięty. Jeżeli budowa stopy budzi niepokój, należy zwrócić się do lekarza najlepiej ortopedy.

Aby określić prawidłowość wysklepiania stóp, można wykonać odbitkę stopy na papierze, umoczonej w farbie plakatowej i porównać ją z odpowiednim wzorcem.

Pragnę zachęcić wszystkie mamy aby oglądały swoje dzieci. Możemy same zbadać ,czy dziecko ma prawidłową postawę. Jest to jedna i najprostsza z wielu metod badania postawy tzw. naoczna. Wcześnie wykryta wada dzięki odpowiedniemu postępowaniu korekcyjnemu może zostać zahamowana lub całkowicie wyleczona.

Najprostszą metodą w leczeniu wad postawy jest postępowanie wyrównawczo- korekcyjne, które ma za zadanie likwidację wad lub jej zahamowanie, wzmocnienie mięśni, likwidacji przykurczy oraz wyrabiania nawyku prawidłowej postawy. Nie zapominajmy także o ciągłym zwracaniu uwagi naszemu dziecku jak siedzi, stoi.

Zawsze siedzimy prosto, łopatki staramy się łączyć do tyłu, stoimy na obydwu nogach, gdzie ciężar ciała jest równo rozłożony na dolne kończyny.

W razie jakichkolwiek wątpliwości zgłaszamy się do lekarza pediatry lub lekarza rehabilitacji lub ortopedy.
 

Opracowanie: Wiesława Dąbek

Wyświetleń: 3612