Plan pracy korekcyjno- kompensacyjnej w Gimnazjum nr 3 w Jaworznie w roku
szkolnym 2003/2004 dla uczniów dyslektycznych klasy pierwszej
Cele pracy terapeutycznej z uczniami klasy pierwszej gimnazjum przejawiającymi
zaburzenia o charakterze dyslektycznym
Celem nadrzędnym programu terapii pedagogicznej jest stworzenie możliwości
wszechstronnego rozwoju umysłowego, psychicznego i społecznego uczniom z
utrudnieniami rozwojowymi, rozwoju na miarę ich możliwości.
Cele operacyjne to:
- umożliwienie uczniom opanowania podstawowych umiejętności czytania i pisania;
- wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach będących przyczyną
trudności szkolnych;
- przezwyciężanie skutków niepowodzeń szkolnych tj. trudności w czytaniu,
pisaniu i liczeniu oraz przywróceniu prawidłowych postaw uczniów wobec dalszej
nauki.
Cele zajęć dla uczniów klasy pierwszej gimnazjum, w roku szk. 2003/2004:
1. Ćwiczenie funkcji odpowiednich:
- analiza i synteza wzrokowa, słuchowa
- pamięć wzrokowo-słuchowa
- koncentracja uwagi i spostrzegawczość
- sprawność grafomotoryczna
2. Ułatwianie pracy z tekstem:
- umiejętność wybierania najistotniejszych informacji z tekstu
- czytanie ze zrozumieniem
- czytanie celowe
- wzbogacanie słownictwa
- korzystanie ze słowników
3. Stymulacja funkcji odpowiedzialnych za naukę szkolną, takich jak:
- myślenie logiczne
- orientacja i wyobraźnia przestrzenna
- myślenie twórcze (generowanie pomysłów, zmiana pomysłów)
- rozwój wyobraźni i fantazji
- umiejętność swobodnego wyrażania myśli (w słowach i piśmie)
- stymulowanie pracy prawej i lewej półkuli mózgowej oraz ich współpracy
4. Zapoznanie się z różnorodnymi technikami pracy umysłowej
- umiejętność pokonywania trudności w pisaniu i radzenia sobie w sytuacjach
stresowych, takich jak klasówka, egzamin
- wdrażanie do samokontroli, lepszego dostrzegania i korygowania popełnionych
błędów
- rozplanowanie czasu wolnego
5. Zwiększanie samodzielności dotyczących mocnych i słabych stron ucznia.
6. Modelowanie zachowań kompensacyjnych ułatwiających radzenie sobie z
trudnościami typu dyslektycznego w codziennym życiu.
Rodzaje oddziaływań terapeutycznych -kierunki programu zajęć:
-
stymulowanie i usprawnianie zaburzonych procesów psychomotorycznych
istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania tj. konieczność
wszechstronnego ćwiczenia analizatora wzrokowego, słuchowego i
kinestetyczno-ruchowego
-
ćwiczenia sprawności czytania, pisania i liczenia, które muszą sprzyjać
usprawnianiu zaburzonych funkcji oraz służyć przezwyciężaniu konkretnych
trudności w nauce, a tym samym prowadzić do opanowania umiejętności czytania,
pisania i liczenia
-
oddziaływania psychoterapeutyczne ogólnie uspokajające a równocześnie
aktywizujące ucznia do nauki
1.
1.
|
RODZAJ ODDZIAŁYWANIA
TERAPEUTYCZNEGO
Stymulowanie i usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych tj. ćwiczenie
analizatora słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno- ruchowego.
Stymulowani i usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych tj. ćwiczenie
analizatora słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno- ruchowego |
RODZAJE ĆWICZEŃ
A. Ćwiczenia koordynacji ruchowej i sprawności manualnej:
1. Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej: koordynacji ruchowej i ruchowo-
wzrokowo- słuchowej:
- ćwiczenia równowagi
- chody i marsze ze zmianą kierunku ruchu na określony sygnał (dźwiękowy,
wzrokowy)
- ćwiczenia orientacji kierunkowej związane z percepcją słuchową (np. skąd
dochodzi głos)
- zagadki ruchowe (imitowanie i odgadywanie czynności) jako ćwiczenia wyobraźni
i pamięci ruchowej
- zabawy wdrażające do gospodarowania własnymi ruchami i usprawniające
koordynację ruchów (ćwiczenia rozmachowe obu ramion)
- zabawy ruchowe- zręcznościowe (toczenie, rzucanie, chwytanie przedmiotów-
woreczków, piłek)
- zabawy zręcznościowe w sali (pchełki, bierki, serso stołowe)
2. Ćwiczenia sprawności manualnej - usprawnienie motoryki rąk i koordynacji
wzrokowo- ruchowej, orientacji kierunkowej i organizacji przestrzennej
- ćwiczenia rozmachowe: malowanie dużych form,pogrubianie konturów itp.
- ćwiczenia manualne usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka i palców
(układanki płaskie, klockowe na worze, wg wzoru; łamanki papierowe, itp.)
- ćwiczenia graficzne usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w
- pozycji jak przy pisaniu (pogrubianie konturów, rysowanie wzorów po śladzie,
kreskowanie)
B. Ćwiczenia funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej na podstawie
materiału konkretnego (obrazkowego) i abstrakcyjnego (geometrycznego i
literowego)
- ćwiczenia w rozpoznawaniu kształtów podobnych i różnych- werbalizacji tych
podobieństw
- ćwiczenia w odtwarzaniu z pamięci układów elementów
- rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów
- układanie obrazków wg instrukcji słownej
- układanie obrazków z części (układanki płaskie i klockowe)
- dobieranie części obrazka do całości
- rysowanie kompozycji geometrycznych wg wzoru
- zapamiętywanie obrazów graficznych: liter, sylab, całych wyrazów
- ćwiczenia kształtujące orientację w schemacie własnego ciała
C. Ćwiczenia usprawniające słuch fonemowy (usprawnienie percepcji słuchowej)
1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej- pamięci słuchowej, różnicowania dźwięków,
koncentracja na bodźcu słuchowym
- wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków
- różnicowanie wysokości, natężenia i barwy dźwięków
2. Ćwiczenia rytmiczne
- odtwarzanie struktur rytmicznych
- odtwarzanie przestrzenne układów rytmicznych
- odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych
- rozpoznawanie układów przestrzennych lub rytmicznych
3. Ćwiczenia słuchu fonematycznego- analizy i syntezy słuchowej
- wdrażanie do słuchania i wykonywania poleceń słownych
- podział wyrazów na sylaby
- tworzenie wyrazów od podanej sylaby
- kończenie i zaczynanie wyrazów dwu- trzy- czterosylabowych
- synteza sylab podanych ze słuchu
- rozpoznawanie określonej głoski w nagłosie wyrazów
- wyodrębnianie pierwszej głoski w wyrazach
- rozpoznawanie głoski w wygłosie wyrazów
- rozpoznawanie samogłosek w śródgłosie
- różnicowanie głosek opozycyjnych
- synteza głosek podanych ze słuchu
- przekształcanie wyrazów przez zmianę sylaby
|
| 2. |
Doskonalenie umiejętności czytania i pisania, rozwijanie mowy |
A. Ćwiczenia usprawniające funkcje: wzrokową, słuchową i kinestetyczno- ruchową
oraz ich koordynację w czasie czytania i pisania- eliminowanie dysortografii
1. Ćwiczenia w czytaniu
- czytanie całościowe sylab i wyrazów
- czytanie wyrazów, zdań i tekstów sylabami
- czytanie naprzemienne sylab, wyrazów, zdań
- czytanie selektywne głośne i ciche
- ćwiczenia w rozumieniu treści
2. Ćwiczenia w pisaniu
- przepisywanie: teksty z lukami literowymi, sylabowymi, wyrazowymi
- pisanie z pamięci
- pisanie ze słuchu oparte na percepcji słuchowej tekstu ćwiczenia pisowni
zbiegów spółgłosek, dwuznaków i zmiękczeń
- ćwiczenia w rozpoznawaniu graficznej struktury wyrazów ze szczególnym
zwróceniem uwagi na głoski (ą, ę, dz, dż, h, cz, ż)
- ćw9czenia reguł ortograficznych
- ćwiczenia graficzne i stylistyczne
- ćwiczenia ortograficzne, słowniczek trudnych wyrazów |
3.
|
Praca nad specyficznymi trudnościami matematycznymi- wyrównywanie braków.
|
1. Skłanianie uczniów do uważnego słuchania
2. Trening w skupieniu uwagi przy wykonywaniu czynności.
3. Wzmacnianie rozwoju operacyjnego różnicowania i zadania wymuszające
posługiwanie się rozumowaniem operacyjnym w zakresie: tworzenia całości z
części, klasyfikowania, różnicowania i porządkowania przedmiotów
4. Ćwiczenia mające na celu rozwój pamięci i logicznego myślenia.
5. Stosowanie gier i zabaw matematycznych. |
| 4. |
Zamierzenia wychowawczo- profilaktyczne.
Oddziaływania psychoterapeutyczne. |
1. Zbieranie danych o uczniach uczęszczających na zajęcia korekcyjno-
kompensacyjne: spotkania z rodzicami, rozmowy z wychowawcą i pedagogiem
szkolnym- poznanie uczestników zajęć
2. Opracowanie kontraktu- reguły pracy w grupie, tworzymy grupę.
3. Prowadzenie obserwacji podczas zajęć i gromadzenie dokumentacji o przebiegu
reedukacji.
4. Wszelkie działania- czynności zmierzają do wyrównywania zaburzeń systemu
nerwowego oraz kształtowanie korzystnych postaw osobowościowych.
5. Stosowanie właściwych wzorców zachowań i własnego przykładu wobec różnych
sytuacji trudnych i problemowych.
6. Wyrabianie poczucia własnej wartości ucznia.
7. Stosowanie wzmocnień pozytywnych i wrażeń stymulujących.
8. Zwiększanie stopnia aktywności i zaangażowania ucznia oraz twórczej postawy
wobec wykonywanych zadań.
9. Wykorzystywanie gier i zabaw relaksacyjnych w celu rozładowania napięć.
10. Odpowiedni dobór zadań, zabaw i ćwiczeń oraz metod i form pracy.
11. Możliwość wyboru przez ucznia sposobu działania i prezentowania wyników
swojej pracy.
12. Zwracać uwagę na indywidualne predyspozycje i możliwości rozwojowe każdego
ucznia, a tym samym dostarczanie takich zadań, aby mógł im sprostać. |
Bibliografia
Bałejko A.: Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu.Białysto
1999.
Bałejko A.: Ćwiczymy mówienie, czytanie i pisanie. Zeszyt 1, Białystok 1995.
Bogdanowicz M.: O dysleksji. Linea, Lublin 1994
Bogdanowicz M.: Ćwiczenia grafomotoryczne według Hany Tymichowej, Fokus Gdańsk
1998
Bogdanowicz M.: Integracja percepcyjno- motoryczna- teoria- diagnoza- terapia.
CMPP-P MEN, Warszawa 1997
Czajkowska I., Herda K.: Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne w szkole, WSiP.
Warszawa 1998
Filipczuk H.: Zapobiegamy trudnościom i niepowodzeniom szkolnym. IWZZ,
Warszawa 1985
Gąsowska T., Pietrzak- Stępkowska Z.: Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi
trudności w czytaniu i pisaniu. WSiP, Warszawa 1978
Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz J., Wojtak M.: Ćwiczenia w czytaniu i
pisaniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych, Toruń 1994
Kujawa E., Kurzyna M.: Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu
metodą 18 struktur wyrazowych. WSiP, Warszawa 1994
Kaszuba- Lizurej A.: W krainie ortografii. Materiały pomocnicze do pracy z
uczniem dyslektycznym, 2001
Opracowanie: Iwona Kalinkiewicz
