Katalog

Elzbieta Bieniewicz
Różne, Artykuły

Znaczenie metod rewalidacji w stymulacji rozwoju dziecka autystycznego

- n +

Znaczenie metod rewalidacji w stymulacji rozwoju dziecka autystycznego

Współczesne koncepcje na temat autyzmu nie są jednolite. Niektórzy psychoanalitycy francuscy, łączyli w odniesieniu do autyzmu podejście psychogenne z organicznym.

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób opracowana przez Światową Organizację Zdrowia umieszcza autyzm w kategorii rozległych zaburzeń rozwoju. Natomiast w Klasyfikacji Francuskiej Zaburzeń Umysłowych u Dzieci i Młodzieży autyzm jest zaszeregowany do kategorii psychoz.

Chociaż brak jest ogólnie akceptowanego modelu pozwalającego różne aspekty autyzmu połączyć w spójną całość panuje zgodny pogląd, że objawy autyzmu są następstwem fizjologicznych problemów o podłożu metabolicznym oraz zachodzą wzajemne relacje pomiędzy zaburzeniami metabolicznymi a objawami autyzmu. Mimo wszystkich wyjaśnień autyzm pozostaje jednym z wielu zaburzeń, które są definiowalne jedynie na podstawie obserwowanych objawów.

"Autyzm wczesnodziecięcy - to zespół poważnych zaburzeń rozwojowych dziecka, manifestujących się do trzydziestego miesiąca życia, związanych z wrodzonymi dysfunkcjami układu nerwowego" [1]

Zespół ten występuje czterokrotnie częściej u chłopców niż u dziewczynek.

Z definicji przyjętej przez Narodowe Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Autystycznych i Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, obecnie powszechnie stosowanej, wynika, że objawami autyzmu są:
1. zaburzenia w zakresie nawyków fizycznych, społecznych i językowych;
2. mimowolne reakcje na bodźce zmysłowe ("nieobecne" spojrzenie, skłonności do stereotypowych ruchów, dziwacznych póz, min, chodzenie na palcach.);
3. pojedynczo lub w kombinacji z innymi mogą występować zaburzenia wzroku, słuchu, czucia bólu, równowagi, węchu i smaku;
4. brak mowy lub jej zaburzenia;
5. nieadekwatne społeczne sposoby odnoszenia się do innych osób;
6. odbiegające od normy procesy intelektualne.

Autyzm jest specyficznym zaburzeniem rozwojowym. Wielkość i rozległość zaburzeń nasuwa przekonanie, że jakiekolwiek oddziaływania terapeutyczne prowadzą donikąd i są stratą czasu. Tego typu postawy zwątpienia i rezygnacji nie powinny towarzyszyć osobom zajmującym się takimi dziećmi. Bez względu na to czy dziecko ma problemy z mową, czy nie nawiązuje kontaktów społecznych i jak głęboko jest ograniczone w swoim rozwoju, zawsze trzeba próbować wspomagać jego rozwój. Żadne dziecko nie może być określane jako przypadek beznadziejny i nieuleczalny, jeżeli przedtem nie podejmie się z nim wszelkich sposobów oddziaływania terapeutycznego. Znanych jest już wiele dróg dotarcia do dziecka autystycznego. Ważne jest jednak to, aby nie zniechęcać się przy pierwszych porażkach i dążyć do najszybszego rozpoznania, która z nich jest właściwą.

Usprawnianie stanowi zasadniczy element rehabilitacji. Istota usprawniania dzieci z zaburzeniami polega na kierunkowej stymulacji wszystkich zaburzonych sfer rozwojowych.

Usprawnianie jest więc działaniem w ramach rehabilitacji, prowadzącym do osiągnięcia jak największej samodzielności w zakresie aktywności fizycznej i społecznej. Plan usprawniania powinien posiadać charakter wieloprofilowy, realizować go powinien zespół specjalistów z różnych dziedzin. Przy ustalaniu programu usprawniania ważna jest dokładna ocena poziomu dojrzałości dziecka, określenie, czy będzie ono w stanie wyuczyć się poszczególnych czynności. Stąd konieczne jest stosowanie form i metod psychologicznych, jak i neurologicznych pomocnych do oceny poziomu rozwoju psychoruchowego, zakresu i stopnia zaburzeń.

Prowadzenie oddziaływań rewalidacyjnych zależy od wielu czynników. Do najważniejszych należą:
1. Wczesna diagnoza zaburzenia.
2. Jak najszybsze rozpoczęcie odpowiednich oddziaływań terapeutycznych.
3. Współpraca rodziców z pedagogiem specjalnym i udział wolontariuszy w terapii dziecka autystycznego.
4. Udział i zaangażowanie rodziców w terapii oraz przejawianie przez nich postawy akceptacji dziecka.

Zdiagnozowanie autyzmu jest niezwykle trudnym zadaniem ze względu na brak jednoznacznych przyczyn i różnorodności zaburzeń diagnozy dokonać powinien zespół złożony z pediatrów, logopedów, psychiatrów i pedagogów już w pierwszych miesiącach i latach życia. Duże znaczenie mają także spostrzeżenia poczynione przez rodziców dotyczące zachowania się dziecka w różnych sytuacjach życia codziennego. Jest to niezwykle istotne ze względu na fakt, że w pierwszych miesiącach życia doskonalą się i rozwijają najważniejsze procesy życiowe.

Istnieje kilka "schematów" ułatwiających zdiagnozowanie autyzmu opracowanych przez amerykańskich i japońskich naukowców. Należą do nich:
1. Skala DMS-III-R opracowane przez Break, Rottera.
2. Kryteria rozpoznawania autyzmu Nissana.
3. Kwestionariusz CLAC zaproponowany przez K. Makitę i K. Umezu.
4. Skala CARS, której autorami są Schopler i jego współpracownicy.

Skala SDM -III - R diagnozuje autyzm wczesnodziecięcy poprzez:
1. Ocenę zachowania społecznego dziecka.
2. Ocenę rozwoju mowy ekspresyjnej, komunikacji niewerbalnej oraz wyobraźni w kreowaniu zabaw.
3. Ocenę aktywności i zainteresowań.
4. Określenie początku pojawienia się pierwszych symptomów zespołu (w niemowlęctwie lub w dzieciństwie).

Istnieją również inne kryteria rozpoznawania autyzmu, które podkreślają znaczenie jeszcze innych elementów charakterystycznych dla tego zaburzenia. Są to między innymi:[2]
a) zaburzenia socjalizacji - pozorna symbioza (puste przytulanie się),
b) nieświadomość własnej identyczności,
c) nadmierna lub obniżona wrażliwość na niektóre bodźce zewnętrzne, unikanie bodźców słuchowych i wzrokowych,
d) ostre stany niepokoju z przyczyn pozornie nieuzasadnionych, zwłaszcza przy zmianie otoczenia, brak stosownych reakcji lękowych w sytuacjach rzeczywiście niebezpiecznych,
e) zachowanie katatoniczne lub nadruchliwość, występowanie rytualizmów i manieryzmów.

Natomiast Nissen uważał, że autyzm rozpoznaje się po następujących cechach:
a) braku potrzeby nawiązywania kontaktów społecznych,
b) zaburzonym rozwoju mowy, występowanie echolalii,
c) przymusowych, stereotypowych i powtarzających się czynnościach ruchowych szczególnie w zakresie rąk.
d) Braku lub krótkotrwałej koncentracji uwagi.

Kwestionariusz CLAC jest bardzo przydatny w ocenie poziomu zaburzeń dziecka autystycznego. Zawiera 28 pozycji, które opisują zachowanie dziecka oraz wskazują na występowanie u niego określonej cechy osobowości.

Kwestionariusz ten analizuje takie zachowania jak: agresja, okazywanie złości, radości i umożliwia ocenę rozwoju percepcji. Zawiera też informację o przebiegu rozwoju dziecka oraz środowisku, w którym się wychowuje. Określa poziom rozwoju w zakresie motoryki, sfery emocjonalnej, społecznej oraz niezależności w wykonywaniu różnych codziennych czynności.

Kolejne narzędzie diagnostyczne - skala CARS stosowana jest w ośrodkach pracujących metodą TEACCH. Wykorzystuje się ją do badania dziecka po zakończeniu zajęć pierwszego dnia sesji. Składa się z 5 głównych systemów diagnostycznych i 15 skal, obejmujących podstawowe informacje z różnych obszarów funkcjonowania dziecka:
1. Relacje z innymi ludźmi.
2. Naśladowanie.
3. Reakcje emocjonalne.
4. Posługiwanie się własnym ciałem.
5. Wykorzystanie przedmiotów.
6. Adaptacja do zmiany.
7. Percepcja wzrokowa.
8. Percepcja słuchowa.
9. Smak, zapach, dotyk.
10. Objawy lęku, nerwowość.
11. Komunikacja werbalna.
12. Komunikacja niewerbalna.
13. Poziom aktywności.
14. Poziom i profil funkcjonowania intelektualnego.
15. Ogólne wrażenia badającego.

Wszystkie te skale i modele pokazują jak różnorodne zaburzenia muszą być zaobserwowane u dziecka, aby możliwe było zdiagnozowanie go jako autystycznego.

Kolejnym istotnym czynnikiem prawidłowo przebiegającej rewalidacji jest wczesne oddziaływanie na zaburzone funkcje. Rozpoczęcie jak najszybciej odpowiedniej pracy i właściwych poczynań rehabilitacyjnych zwiększa szanse chorego dziecka na powrót do zdrowia lub na lepsze opanowanie niektórych sprawności. Wczesna interwencja jest więc koniecznym warunkiem skuteczności terapii i powinna być skierowana nie tylko na dziecko lecz również na jego otoczenie. Włączenie rodziców do procesu rehabilitacji sprawia, że sami mogą odkryć swoje możliwości jak i umiejętności własnego dziecka. Kolejna zaleta zaangażowania rodziców jest to, że nie mają oni poczucia odizolowania, braku zrozumienia i pomocy w rozwiązywaniu problemów dotyczących wychowania dziecka niepełnosprawnego.

Aktywne uczestnictwo rodziców w terapii i rehabilitacji dziecka jest jedną z najistotniejszych form i zasad efektywnej pomocy niesionej dziecku. Korzyści wynikające z faktu, że rodzice są bezpośrednio zaangażowani w pracę terapeutyczną są wielorakie. Po pierwsze są to osoby zainteresowane efektywnością oddziaływań i gotowe poświęcić bardzo wiele czasu i wysiłku, aby doprowadzić do modyfikacji zaburzenia. Ponadto rodzice są w stanie śledzić na bieżąco skuteczność terapii i obserwować jej długotrwałe efekty.

Ważną sprawą w terapii dziecka autystycznego jest pomoc oferowana rodzinie przez wolontariuszy. Rodzice i rodzina nie są w stanie poradzić sobie sami. Obecność osób z zewnątrz pozwala choć na chwilę zapomnieć o chorobie dziecka. Daje rodzicom do zrozumienia, że w nieszczęściu, jakie dotknęło ich dziecko, a przez to i ich samych, nie są osamotnieni.

Z dziećmi autystycznymi można pracować na szereg różnych sposobów. Każde dziecko jest inne i wymaga innego rodzaju oddziaływań terapeutycznych. W zależności od tego, na jakim etapie rozwoju się ono znajduje i jak bardzo jest autystyczne stosuje się odpowiednie formy i techniki. Przynoszą one efekty o ile stosowane są w odpowiednich warunkach i są adekwatne do możliwości dziecka.

W pracy z dziećmi autystycznymi wykorzystuje się następujące metody terapeutyczne:
1. Wymuszonego kontaktu - holding
2. Treatment of Autistic and Communication Handicapped Childern - TEACCH
3. F. Affolter
4. Metoda "Dobrego Startu"
5. Domana - Delacato
6. W. Sherborne
7. Kaufmanów - Opcja
8. Polisensoryczna stymulacja.

Metoda wymuszonego kontaktu - holding została opracowana i przeprowadzona przez M. Welch w USA. Opiera się ona na założeniu, że przyczyną autyzmu jest brak poczucia bezpieczeństwa w jego relacji z matką. Pierwsze reakcje matki i dziecka zachodzą na płaszczyźnie fizycznej, dlatego też terapia ta nastawiona jest na odbudowanie prawidłowego kontaktu fizycznego. W przypadku dzieci autystycznych kontakt fizyczny jest utrudniony. Większość z nich unika go, albo panicznie się boi, przytulanie, dotykanie czy noszenie na rękach jest powodem wielu napięć. W takiej sytuacji holding ma charakter wymuszony. Matka siłą pokonuje opór dziecka. Według autorki matka w ten sposób pokazuje, że dziecko może czuć się przy niej bezpieczne. Chociaż terapia holdingu może wydawać się agresywna, to w czasie jej trwania jak uważa H. Jaklewicz "ujawnia się naturalna potrzeba dziecka dotycząca nawiązywania kontaktów społecznych. Aby ta interakcja stała się skuteczna, musi być powtarzana i wielokrotnie przepracowywana".[3] Terapia wymuszonego kontaktu powinna być przeprowadzana regularnie. Pozytywny efekt terapeutyczny zależy od wielu czynników: głębokości zaburzenia autystycznego, konsekwencji matki w przestrzeganiu zasad terapii, kompetencji terapeuty, dynamiki zmian jakie zachodzą w relacji matka-dziecko. Często terapia trwa wiele lat, czasem jednak zdarza się, że matki rezygnują z niej ze względu na towarzyszące im napięcie emocjonalne.

Metoda Treatment of Autistic and Communication Handicapped Childern - TEACCH Twórcami tego programu terapii są amerykańscy naukowcy: E. Schopler, R. J. Reichler, M. Lensing i L. Waters. Uważali oni, że "dzieci autystyczne cierpią na niespecyficzne zaburzenia rozwojowe od początku życia, co wywiera negatywny wpływ na pojmowanie, komunikowanie się i zachowanie".

Opracowując podstawy terapeutyczne i ćwiczenia praktyczne naukowcy ci, doszli do wniosku, że najskuteczniejszą metoda pracy jest prowadzenie indywidualnego programu zajęć dla każdego dziecka. Miał on być realizowany w szkole przez specjalistów, a w domu kontynuowany przez rodziców. Naczelnym założeniem terapii jest konieczność ścisłej współpracy szkoły i domu rodzinnego. Dzięki temu możliwe jest zintegrowanie nauczania i osiągnięcie zamierzonych celów. Opracowując procedury i programy nauczania dla wielu grup dzieci autystycznych zawsze dostrzegano różnice indywidualne między poszczególnymi dziećmi i zakładano, że wiele różnorodnych czynników decyduje o umiejętnościach poznawczych jak i o brakach rozwojowych.

Terapia usprawniająca i wspomagająca rozwój dziecka autystycznego dostosowana jest do profilu, sposobu jego nauczania oraz uwzględnia specyfikę środowiska w jakim ono żyje. Zawiera ogólne zasady związane z życiem i bezpieczeństwem każdego człowieka w optymalnym i najmniej zagrażającym otoczeniu. Uczy postępowania w przypadku gdy pojawiają się problemy:
1. związane z zagrożeniem życia dziecka: wtedy, gdy przejawia ono:
- autoagresję lub agresję,
- nie przyjmuje pokarmów,
- nie radzi sobie z zagrożeniami związanymi z ruchem ulicznym,
- spożywa substancje toksyczne.
2. zagrażające życiu dziecka w rodzinie:
- napady złości,
- problemu z zasypianiem,
- nieumiejętność wykonywania samodzielnej toalety,
- brak nawyków higienicznych,
- uporczywe artykułowanie niezrozumiałych dla otoczenia dźwięków itd.

Terapia ta przystosowuje dziecko do życia w społeczeństwie. Dąży do wyrabiania w nim odpowiednich nawyków i sprawności. Przystosowanie społeczne umożliwia dziecku osiągnięcie niezależności i prowadzenie w miarę normalnego życia na poziomie, na jakie pozwalają ograniczenia dziecka.

Metoda Felicji Affolter Metoda ta może być stosowana równolegle z innymi formami wspierania rozwoju dziecka. Naczelna jej zasadą jest posługiwanie się rękami dziecka. Od rąk do mózgu i od rąk do serca, a w dalszej kolejności do opanowania języka. Autorka uważa, że dzieci te maja ręce niezdolne do wykonywania swobodnych manipulacji na przedmiotach. Dlatego należy tak pokierować ich rękami, aby czuły się autorami wykonywanego zadania. Rola terapeuty sprowadza się do nakierowania ręki dziecka tak, aby działało ono na siebie. Działanie dłoni związane jest według autorki z tworzeniem się głębszej warstwy językowej. Podstawowy schemat to: kto-komu-jak-gdzie. Podczas terapii wprowadza się więc uporządkowane działania rękami po to, aby lepiej opanować język. Praca rękami pod kontrolą wzroku prowadzi do opanowania składni działania, co w perspektywie prowadzi do osiągnięcia znajomości składni języka. Zajęcia te są proste i możliwe do wykonania w każdych warunkach. Terapia Affolter często nazywana jest "terapią warzywną" lub "terapią owocową". Gdyż polega na pracy z warzywami i owocami. Rękami dziecka tworzy się potrawy o różnych smakach, zapachach, kolorach i temperaturze. Główną zasadą jest zapewnienie dziecku różnych doznań zmysłowych, co jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju umysłowego. Dzięki informacjom czuciowym osoba z zaburzeniami spostrzegania może zdobyć ważne doświadczenia intelektualne, a ty samym lepiej zrozumieć i zaakceptować procesy rozwiązywania problemów.

Metoda "Dobrego Startu" w swoich ogólnych założeniach jest terapia psychomotoryczną. Usprawnia funkcje percepcyjne i motoryczne, ich współdziałanie, utrwala lateralizację, orientację w przestrzeni, rozwija mowę, oddziaływuje na procesy emocjonalne i zachowania społeczne. Metoda ta ma także aspekt diagnostyczny. Obserwując zachowanie dziecka, analizując trudności z wykonywaniem ćwiczeń oraz popełnianych błędów można wnioskować o rodzaju i głębokości zaburzeń.

Celem zajęć terapeutycznych jest:
- budowanie poczucia własnej tożsamości poprzez poznanie części ciała,
- budowanie orientacji przestrzennej wokół własnego ciała,
- różnicowanie pojęć określających przestrzeń nad-pod, obok, przed-za, wysoko-nisko, blisko-daleko,
- nawiązywanie kontaktów z innymi osobami.

Prowadzony przez M. Bogdanowicz eksperyment wykazał, że stosując powyższe zalecenia można osiągnąć widoczne efekty. Szczególnie wzrasta sprawność motoryczna i polepszają się funkcje poznawcze takie jak: orientacja w schemacie ciała, koncentracja uwagi, pamięci, poziom odtwarzania wzorów graficznych, reprodukcja rytmu, mowa, śpiew. Jest zatem jedną z możliwych form pracy z dzieckiem autystycznym. Umożliwia nawiązywanie przez nie kontaktów z innymi osobami i przyczynia się do poprawy funkcjonowania dziecka w różnych sferach rozwoju dziecka. Metoda ta nie ma w sobie elementów, które mogłyby w jakikolwiek sposób zaszkodzić dziecku.

Ruch rozwijający W. Sherborne - metoda ta jest oparta o współgranie rozwoju psychicznego i ruchowego podobnie jak metoda "Dobrego Startu". Według autorki najistotniejszym elementem prawidłowego rozwoju dziecka jest ruch. W metodzie wyróżnia się kilka kategorii ruchu:
- prowadzący do poznania własnego ciała,
- kształcący związek jednostki z otoczeniem fizycznym,
- wiodący do wytwarzania się związku z drugim człowiekiem,
- umożliwiający współdziałanie w grupie,
- kreatywny.

Podstawowe założenia metody W. Sherborne to rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
- świadomości przestrzeni i działania w niej,
- dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskiego kontaktu.

Wiele ćwiczeń prowadzonych ta metoda pomaga rozwiązać kontakty interpersonalne. Mogą one okazać się przydatne w pracy z dziećmi autystycznymi, które unikają nawiązywania tego rodzaju związków z ludźmi. Lęk przed kontaktem fizycznym można wyeliminować dzięki radości płynącej z najprostszych zabaw ruchowych. Terapia prowadzona tą metodą stwarza dziecku okazję do poznawania własnego ciała, usprawnia motorykę, daję poczucie własnej siły, sprawności, a w związku z tym możliwości ruchowych. Zaczyna ono mieć zaufanie do siebie, zyskuje też poczucie bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń ruchowych dziecko poznaje przestrzeń, w której się znajduje, przestaje ona być dla niego groźna. Dlatego czuje się w niej bezpiecznie, staje się bardziej aktywne, przejawia większą inicjatywę, może być twórcze

Przestrzeń można dzielić z innymi osobami. Uczy to nawiązywania kontaktów najpierw z jedną osobą, potem z większą grupą, a także współdziałania z innymi. Nawiązywanie bliskich kontaktów, oparte jest na zaufaniu i współpracy, daje możliwość poczucia wspólnoty.

Metoda terapeutyczna Domana i Delacato - naczelną przesłanką ich teorii jest przeświadczenie, że zaburzenia, jakimi charakteryzują się dzieci autystyczne nie uwarunkowane są psychologicznie lecz organicznie, a dokładnie neurologicznie. Podejmując terapię metodą Domana i Delacato należy dokładnie określić, jakie zaburzenia występują u dziecka, czy jest nadwrażliwe słuchowo, wzrokowo, czy ma kłopoty z dotykiem, węchem, czy smakiem. Kiedy pozna się, który z pięciu kanałów sensorycznych jest zaburzony, tajemnica dziwnego zachowania dziecka zostaje rozwiązana. Odpowiednie ćwiczenia i prawidłowa stymulacja prowadzi do wyeliminowania tego co złe. Autorzy tej terapii twierdzą, że dziecko samo pokazuje, z czym ma kłopoty. Jeżeli rytualne zachowania dotyczą wzroku, jest to sygnałem problemów występujących w tym obszarze. Wieloletnie obserwacje i badania skłoniły Delacato do sformułowania terapii, o której pisze: "Właściwa terapia skierowana jest na przyczynę zaburzenia, a nie tylko na symptomy, musi więc zmieniać strukturę, rozwój lub organizację zachowania dziecka oraz samo dziecko".

Uważał, że terapia powinna przebiegać w dwóch etapach, wtedy jest szansa na sukces.
1. Etap 1 - przetrwanie.
2. Etap 2 - właściwa terapia

Celem pierwszego etapu jest wyeliminowanie sensoryzmów, które dotychczas pochłaniały jego uwagę, pozwoli mu zwracać uwagę na to co chcemy, żeby reagował, umożliwia też skupienie się na zachowaniach przewidzianych w drugiej fazie leczenia.

Celem drugiego etapu jest taka zmiana kierunku rozwoju dziecka, aby mogło być włączone do społeczeństwa.

Metoda ta uczy:
- rozróżniać, które doznania pochodzą z organizmu dziecka, a których źródło znajduje się poza jego ciałem,
- reagowania na zapachy pochodzące z różnych źródeł,
- rozróżniania smaków,
- koordynacji wzrokowej.

Nigdy nie prowadzono badań potwierdzających stuprocentową skuteczność tej metody. Jednak dzieci prowadzone nią zostały przywrócone społeczeństwu, co nie oznacza, że każdemu dziecku autystycznemu pomoże ona w jednakowym stopniu.

Metoda Opcji - została wymyślona przez amerykańskie małżeństwo B. S. Kauffmanów. W odróżnieniu od poprzednich metod terapeutycznych Opcja nie posiada ścisłych zaleceń postępowania. Wiadomo jedynie, w jakich warunkach i z jaką częstotliwością powinna być prowadzona. Sesje terapeutyczne odbywają się w domu dziecka. Powinien być pokój zamknięty, do którego nie dochodzą rozpraszające bodźce z zewnątrz, aby nic nie zakłócało pracy. W pomieszczeniu tym nie powinno znajdować się dużo przedmiotów. Metoda opcji nie wymaga stosowania jakichkolwiek specjalistycznych przyrządów czy pomocy naukowych. Terapia powinna trwać non stop - począwszy od obudzenia się dziecka aż do położenia go spać.
Pracując metodą opcji należy pamiętać o:
1. wyrobieniu w sobie postawy miłości i akceptacji dziecka takim, jakie ono jest,
2. stworzeniu prawidłowej motywacji w dziecku,
3. dostosowaniu wymagań do możliwości dziecka.

Akceptacja miłości w terapii opcji polega na wyeliminowaniu działań społecznie nieakceptowanych nie zwracaniem na nie uwagi, a tym samym nie wzmacnianiem ich.

Opcja odrzuca jakiekolwiek kryteria oceniania dzieci autystycznych według tabel czy zestawień. Dlatego często zarzuca się jej, że nie jest naukowa i mało skuteczna. W praktyce wygląda to inaczej. Wielokrotnie osoby z zewnątrz znające problem autyzmu w zetknięciu z dzieckiem autystycznym, które poddane jest terapii opcji, uważa, że nie jest to dziecko autystyczne, gdyż nawiązuje kontakt wzrokowy z matką, przytula się do niej.

W odniesieniu do dzieci autystycznych termin "rewalidacja" oznacz długotrwałą działalność terapeutyczno -pedagogiczną, której zasadniczymi kierunkami działania jest: maksymalne rozwijanie tych sił biologicznych, zadatków i cech, które są najmniej uszkodzone; wzmacnianie i usprawnianie uszkodzonych sfer psychicznych, wyrównywanie i zastępowanie deficytów rozwojowych.

W procesie akceptacji do życia społecznego dziecka autystycznego należy tworzyć odpowiednie dla niego warunki poznawania świata. Materiał, program, treści nauczania dzieci te muszą poznać wielozmysłowo. Trudności muszą być stopniowane, a zdobyte wiadomości wiązać się z praktyką. Zadania rewalidacyjne powinny być realizowane w każdym środowisku, w którym przebywa i obraca się dziecko. Z zadaniami i metodami pracy rewalidacyjnej ściśle powiązany jest dobór form i środków oddziaływania, stosowne pomoce, czas i częstotliwość trwania zajęć. Powinny być one zawsze dobierane indywidualnie oraz liczyć się z możliwościami percepcyjnymi dzieci autystycznych. Szczególnie istotne jest respektowanie wszelkich aspektów zasady stopniowania trudności oraz wiązania teorii z praktyką.

BIBLIOGRAFIA
1. Bogdanowicz M.: Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, WSiP Warszawa 1997.
2. Dykcik W.: Autyzm kontrowersje i wyzwania, Poznań 1994.
3. Gałkowski T.: Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym, Warszawa 1984.
4. Jaklewicz H.: Autyzm wczesnodziecięcy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1993 r.
5. Kościelak R., Psychologiczne podstawy rewalidacji upośledzonych umysłowo, PWN, Warszawa 1989
6. Zabłocki K.: Autyzm, Wydawnictwo Naukowe Novum, Płock 2002.

Przypisy:
1. Zabłocki K. J.: Autyzm. Wydawnictwo Naukowe Novum, Płock 2002, s. 17.
2. L. Ignatowiczowi, R. Ignatowicz, Autyzm wczesnodziecięcy, "Wychowanie w przedszkolu" Nr 9/1991, s. 432-433.
3. Jaklewicz H.: Autyzm wczesnodziecięcy. Gdańsk 1993.

Opracowanie: mgr Elżbieta Bieniewicz

Wyświetleń: 6634


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.