My i wy, czyli obraz konfliktów rodzinnych w dramacie epok dawnych i życiu współczesnym

Scenariusz lekcji wiedzy o kulturze

Edukacja teatralna

Analiza funkcjonowania motywu konfliktu pokoleń w dramacie z punktu widzenia współczesnego odbiorcy.

Lekcja w klasie trzeciej liceum ogólnokształcącego poświęcona analizie funkcjonowania motywu konfliktu pokoleń w dramacie z punktu widzenia współczesnego odbiorcy.

Niełatwo przeprowadzić zajęcia na taki temat w atrakcyjny sposób. Postanowiłam oddać sprawę w ręce młodzieży. Na lekcji wiedzy o kulturze przedyskutowaliśmy temat: My i wy, czyli obraz konfliktów rodzinnych w dramacie epok dawnych i życiu współczesnym.

Lekcję tę poprzedziły przygotowania:
1.Przedstawienie tematu i sposobu jego realizacji.
2.Wyłonienie w klasie trzech grup (3-4 osobowych) prezentujących dialogi z trzech wybranych dramatów.
3.Omówienie sposobu opracowania i prezentacji zebranych materiałów przez grupy
z uwzględnieniem czasu trwania prezentacji.
4.Ustalenie kryteriów oceniania.

Cel ogólny lekcji: wykazanie ponadczasowości i uniwersalizmu motywu zawartego w temacie.

Cele operacyjne
Uczeń powinien:
- znać treść zaproponowanych dramatów,
- wymienić główne problemy dramatów,
- umieć określić istotę konfliktu pokoleniowego: rodzice-dzieci,
- dostrzegać powiązania między konfliktem w dramacie a konfliktem w ich własnym życiu
- wykorzystać swoją wiedzę i doświadczenie z różnych dziedzin,
- umieć współpracować w grupie.

Metody pracy:
- prezentacja fragmentów wybranych dramatów
- analiza fragmentów dramatów
- dyskusja

Forma pracy:
- praca w grupach

Materiały dydaktyczne:
- Sofokles "Antygona"
- Molier "Świętoszek"
- G. Zapolska "Moralność pani Dulskiej"

Czas trwania lekcji:1 godzina lekcyjna.

Przebieg lekcji:
1.Wyjaśnienie uczniom sposobu realizacji zajęć i poszczególnych zadań.
Zadanie I -uważne wysłuchanie dialogów z trzech różnych dramatów, rozpoznanie tytułów i autorów dzieł oraz bohaterów występujących w prezentowanych fragmentach.
Trzy grupy uczniów prezentują dialogi:

Grupa I: Sofokles "Antygona" Epejsodion III
Rozmowa Kreona z Hajmonem, w której syn ostrzega ojca przed skutkami lekceważenia opinii ludu tebańskiego w sprawie konfliktu władcy z Antygoną.Kreon oburzony zuchwałością syna odrzuca jego sugestie, nazywa "młokosem" i grozi karą.

Grupa II: Molier "Świętoszek" Akt III, Scena 6
Rozmowa Orgona z Damisem, w której syn stara się uświadomić ojcu, że Tartuffe jest wyrachowanym obłudnikiem, ale pan domu daje wiarę słowom swojego ulubieńca, oburza się na syna i wyrzuca go z domu pozbawiając majątku.

Grupa III: Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej" Akt I,Scena 5
Rozmowa Anieli Dulskiej z synem, w której matka zarzuca Zbyszkowi "złe prowadzenie się", a on w cyniczny sposób demaskuje jej obłudę moralną Fragment aktu II sceny 15-Zbyszek oburzony kołtuństwem matki postanawia z przekory ożenić się ze służącą Hanką.

Zadanie II - (po rozpoznaniu dramatów i zapisie ich tytułów na tablicy) odnalezienie motywu łączącego prezentowane fragmenty sztuki: konflikt pokoleniowy.

2.Podanie tematu lekcji i wyjaśnienie celu lekcji oraz kolejnych zadań.

Zadanie III - ustalenie przyczyn źródeł konfliktu w każdym z zaprezentowanych fragmentów (zapis na tablicy przy poszczególnych tytułach utworów).
np. Dialog I - konflikt racji, dominująca apodyktyczna postawa rodzica przekonanego o swojej nieomylności i odrzucającego rady syna.
Dialog II - brak zaufania do własnego dziecka, przedmiotowe traktowanie go, preferowanie opinii ludzi obcych w podejmowaniu ważnych decyzji.
Dialog III - działanie na przekór rodzicom jako forma buntu młodego człowieka wobec stylu życia panującego w rodzinie.

3.Uczniowie na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji starają się odnaleźć te same źródła konfliktów w swoich stosunkach: rodzice-dzieci. Trzy grupy uczniów (3-4 osobowe) opracowują scenariusze krótkich scenek rodzajowych ilustrujących współczesną wersję prezentowanych wcześniej dialogów (wybór scen na zasadzie losowania).

Po obejrzeniu (wysłuchaniu) wszyscy uczniowie w skali punktowej oceniają zgodność "lustrzanego odbicia" motywu zaczerpniętego z dramatu epok dawnych z jego współczesną wersją zaprezentowaną przez kolegów.

4.Podsumowanie zajęć:
- uczniowie formułują wniosek o ponadczasowości i uniwersalizmie motywu udowadniając to możliwością odnalezienia jego odbicia także we współczesnej rzeczywistości,
- wskazują przyczyny żywotności tego motywu,
- potrafią wskazać różnice w sposobie prezentacji tego samego motywu w różnych gatunkach dramatycznych(tragedia, komedia),
- potrafią odnaleźć związek analizowanego problemu z antyczną arystotelesowską zasadą "mimesis" ("sztuka odzwierciedleniem rzeczywistości")

5.Praca domowa
Samodzielne wskazanie motywu konfliktu politycznego w trzech wybranych dramatach
z różnych epok (np. "Odprawa posłów greckich", "Nie-Boska komedia", "Szewcy"), określenie istoty konfliktu w każdym z nich i podanie jednego przykładu "lustrzanego odbicia" któregoś z wymienionych rodzajów konfliktu we współczesnej rzeczywistości.

Literatura pomocnicza dla nauczyciela:
[1] Krystyna Rau, Ewa Ziętkiewicz: Jak aktywizować uczniów.Of. Wyd. G&P, Poznań,2000.
[2] Allardyce Nicoll:Dzieje teatru. PIW. Warszawa 1977.

Opracowanie: Elżbieta Jankowska

Wyświetleń: 3758