Kiedy las jest egzotyczny? - scenariusz lekcji języka polskiego w klasie IV

Cel ogólny - rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem

Cele operacyjne
- uczeń rozróżnia las egzotyczny i ojczysty - uczeń potrafi wybrać odpowiednie źródło informacji i wyszukać w nim znaczenie wyrazu "egzotyczny"
- uczeń rozumie znaczenie słowa "egzotyczny" i potrafi to udowodnić w działaniu praktycznym
- uczeń wyszukuje w tekście fragmenty opisujące kolor i kształty świata roślinnego oraz charakterystyczne cechy zwierząt
- uczeń potrafi wyrazić własną opinię nt. atrakcyjności wyprawy do egzotycznego lasu

Formy pracy: praca w grupach, indywidualna praca z tekstem

Pomoce: kartki z informacją o przynależności do grupy, wydawnictwa encyklopedyczne, podręcznik do języka polskiego dla klasy IV "Oglądam świat" zawierający fragment książki H. Sienkiewicza "W pustyni i w puszczy", ilustracje przedstawiające elementy lasu ojczystego i egzotycznego (kolorowe odbitki kserograficzne lub wykonane przy pomocy skanera przedstawiające elementy lasu takie jak: jeż, wiewiórka, dzięcioł, konwalia, brzoza, paproć, palma daktylowa, sagowiec, bananowiec, papuga, słoń, tukan, lew), szary papier, tabela do wykorzystania podczas pracy z tekstem, kolorowe kapelusze (biały, czerwony, żółty, czarny)

Przebieg lekcji:
1. Zapoznanie uczniów z tematem lekcji
2. Podział na grupy (każdy uczeń dostaje kartkę z informacją, z której musi wywnioskować, do jakiej grupy należy.
Informacje zawarte na kartkach mogą brzmieć w następujący sposób: Należysz do trzyosobowej grupy wraz z najwyższym uczniem w klasie i uczennicą, która jest przewodniczącą klasy lub Należysz do trzyosobowej grupy wraz z uczniem, który ma pierwszy numer w dzienniku i uczennicą, która ma najdłuższe włosy w klasie.)
3. W grupach uczniowie wyszukują wśród zgromadzonych pomocy źródła, w których można znaleźć termin: egzotyczny lub egzotyka, a następnie wyszukują i zapisują w zeszytach wyjaśnienie. (Dla upewnienia się, że uczniowie potrafią sami odszukać właściwe źródło informacji na stolikach gromadzimy leksykony, słowniki wyrazów obcych, słowniki języka polskiego, słowniki poprawnej polszczyzny, słowniki ortograficzne itp.)
4. Z dostarczonych ilustracji w oparciu o wcześniej wyszukaną definicję uczniowie komponują las egzotyczny i las ojczysty naklejając wybrane elementy na szary papier. (każda grupa dostaje jednakowy zestaw ilustracji zawierający wszystkie wymienione wyżej elementy).
5. Podczas samodzielnej pracy z fragmentem powieści "W pustyni i w puszczy" ( podręcznik K. Grajewskiej i E. Wower "Oglądam świat"
s.168 - 169) uczniowie mają odpowiedzieć na pytanie, na jakie elementy egzotycznego lasu zwrócił uwagę H. Sienkiewicz -równocześnie uzupełniając tabelę przygotowaną przez nauczyciela.
 

6. Czy warto wybrać się na wycieczkę do egzotycznego lasu - wymiana myśli na zasadzie kolorowych kapeluszy. Każda grupa dostaje kapelusz w innym kolorze i zgodnie z kolorem swojego kapelusza prezentuje poglądy nt. wycieczki do egzotycznego lasu czyli:
Posiadacze żółtego kapelusza widzą wyłącznie plusy takiej wyprawy
(mogą spróbować egzotycznych owoców, będą mieć okazję z bliska zobaczyć niezwykłe zwierzęta, zaobserwują zachowanie małp na wolności, będą mieć okazję zaprzyjaźnić się z Murzynami i poznać ich obyczaje).

Grupa spod czarnego kapelusza dostrzega jedynie niedogodności związane z taką wyprawą (nie mają ochoty zetknąć się z dziką przyrodą, wolą jeść tradycyjne posiłki przygotowane przez mamę, nie mają ochoty narażać się na niebezpieczeństwo ze strony dzikich zwierząt, obawiają się dokuczliwego afrykańskiego słońca, nie są pewni czy Murzyni byliby do nich przyjaźnie ustosunkowani)

Grupa, która wylosowała czerwony kapelusz nie musi niczego uzasadniać, wystarczy, że wyrazi spontanicznie swój stosunek do proponowanej wyprawy (np. z wielką ochotą wybralibyśmy się w taką podróż, byłoby to fascynujące i niezapomniane przeżycie, taka wyprawa to ogromna frajda, nie można przegapić takiej okazji, trzeba koniecznie skorzystać z tej możliwości)

Grupa, która wybrała biały kapelusz ma za zadanie wskazać zarówno plusy jak i minusy takiej wyprawy (Z jednej strony chętnie wzięlibyśmy udział w takiej wyprawie, bo moglibyśmy podziwiać niezwykłe widoki, o których opowiedzielibyśmy później kolegom, moglibyśmy się sfotografować na tle egzotycznej przyrody, ale z drugiej strony nie jesteśmy pewni czy warto się narażać na niebezpieczeństwo ze strony dzikich zwierząt oraz znosić trudy wędrówki przez gęsty las.)

7. Na podsumowanie lekcji uczniowie rysują buźki odpowiadające ich nastrojowi i przyklejają je na drzwiach.

Opracowanie: Elżbieta Rojowska